Visie
Invest-NL wil Nederland duurzamer en innovatiever maken door financierbaar te maken wat niet financierbaar lijkt. Op die manier wil de impactinvesteerder de klimaatdoelen voor 2030 en 2050 dichterbij brengen. Daarbij staat het maximaliseren van maatschappelijk rendement in de complete keten op de eerste plaats. De Nederlandse overheid is de aandeelhouder van het fonds.
Voldoende financieel rendement is de randvoorwaarde die de Nederlandse overheid stelt aan de investeringen van Invest-NL. Dat betekent dat Invest-NL risicovolle investeringen mét een potentiële rendabele businesscase moet vinden, zodat de impactinvesteerder het geld kan terugverdienen en opnieuw kan investeren. Invest-NL richt zich op projecten en ondernemingen met baanbrekende ideeën die geen financiering uit de markt kunnen aantrekken, omdat reguliere investeerders dat te risicovol vinden. Het gaat met name om relatief grote financieringen met grote risico’s en lange terugverdientijden. De nadruk ligt nu op ondernemingen die goede plannen hebben voor de energietransitie en op innovatieve snelgroeiende bedrijven, maar op termijn wil Invest-NL dit uitbreiden. In principe kunnen ook multinationals bij de impactinvesteerder terecht, maar Invest-NL verwacht dat zij over het algemeen minder moeite hebben om kapitaal aan te spreken dan het midden- en kleinbedrijf. Bedrijven kunnen zich melden op de website, maar Invest-NL gaat ook zelf op zoek. Per investering wil de impactinvesteerder tussen de 5 en de 50 miljoen euro uitgeven. Invest-NL investeert direct in bedrijven en projecten of indirect via fondsen.
Daarnaast wil Invest-NL kansen creëren en obstakels wegnemen om innovatie te versnellen. Dat doet het door advies te geven of onderzoek te doen naar het financierbaar maken van businesscases. Dat betekent dat Invest-NL lang niet altijd zelf investeert. Als andere financiers in staat zijn te investeren brengt de impactinvesteerder projecten en ondernemingen net zo lief in contact met collega-financiers. Zo kan het er bijvoorbeeld voor kiezen om kapitaal uit Europese fondsen te mobiliseren in plaats van zelf de portemonnee te trekken.
Strategie
Invest-NL wil de markt niet verstoren, daarom zoekt de investeerder zoveel mogelijk de samenwerking met financiële instellingen en andere partners om op die manier meer mogelijk te maken dan ieder voor zich zou hebben gekund. Door haar ervaringen en geleerde lessen te delen met andere impactinvesteerders, wil Invest-NL bijdragen aan het verder volwassen worden van de markt als het aankomt op impactinvesteren.
Als impactinvesteerder heeft Invest-NL vier aandachtsgebieden: de koolstof-neutrale economie, circulaire economie, innovatieve scale-ups en betaalbare en toegankelijke gezondheidszorg. Onder die gebieden vallen weer een aantal sub-thema’s. Zo richt Invest-NL zich bij de koolstof-neutrale economie op sub-thema’s waarvan zij verwacht dat de toegevoegde waarde het hoogst is. Zoals CO2-neutrale binnenvaart; de eiwittransitie in agrifood; de elektrificatie van warmte en collectieve warmtesystemen inclusief opslag, distributie en isolatie voor de gebouwde omgeving en een CO2-neutrale industrie door in te zetten op elektrificatie, biobrandstoffen of waterstof.
Uitvoering
In juni dit jaar kwam naar buiten dat Invest-NL in het eerste jaar totaal circa 25 miljoen euro uitleende aan vier bedrijven. Dit geld ging onder andere naar insectenkweker Protix dat met producten op basis van insecteneiwit een milieuvriendelijkere variant van dierlijke eiwitten biedt.
De middelen van Invest-NL gaan echter verder dan het doen van investeringen. Zo zet Invest-NL in de binnenvaartsector in op het wegnemen van knelpunten. De sector vormt een onmisbare schakel in een duurzaam logistiek systeem, maar dreigt achterop te raken. Veel schepen varen op vervuilende diesel, terwijl duurzaam-geproduceerde methanol een goed alternatief kan zijn. Op dit moment zijn er echter geen bootmotoren in de markt die op methanol varen. Daarnaast vormt regelgeving een knelpunt en ook de businesscase is niet sluitend te maken. Om hier verandering in te brengen bracht Invest-NL een consortium bij elkaar met daarin zes partners om de marktintroductie van methanol als energiedrager in de binnenvaart te realiseren. Daarbij zet Invest-NL in op onderzoek naar de financierbaarheid en de ontwikkeling van een businessmodel om de economische relevantie aan te tonen. Daarnaast helpt Invest-NL een bank om in een methanol-schip te investeren door de helft van de financiering op zich te nemen waardoor de risico’s laag genoeg worden voor de bank om in te stappen. Op die manier verruimt de investeerder de markt van risicokapitaal.
Op het thema circulaire economie zoekt Invest-NL samen met provincies, Alliander, Stedin, Enpuls en Rijkswaterstaat naar oplossingen om grondstoffen-schaarste in de energietransitie te voorkomen. Moeten er nieuwe mijnen geopend worden of moeten we vol inzetten op hergebruik? Ook in de groene chemie gaat de rol van Invest-NL veel verder dan die van simpele investeerder. Daar zijn het wegnemen van belemmeringen in wetgeving, maar ook het onderzoeken of er nieuwe financieringsinstrumenten nodig zijn kernpunten.
Marktpositie
Invest-NL, de Regionale Ontwikkelings Maatschappijen (ROM’s) en beleidsmakers zijn de meest relevante spelers in Nederland als het aankomt op investeringen in vroeg stadium. Dat zegt Sustainable Finance Lab in het rapport ‘Financiering van de energietransitie, lessen van het Europese Innopaths onderzoeksprogramma voor Nederland’. Nu gaat er volgens de onderzoekers nog te veel geld naar grote projecten met een laag risico terwijl de energietransitie juist behoefte heeft aan kleinere risicodragende investeringen. Invest-NL zou hier volgens hen meer op moeten inzetten.
Invest-NL heeft als doel om te investeren in zaken die private investeerders te risicovol vinden, maar in de praktijk vist de impactinvesteerder soms in dezelfde vijver. Zo vinden familie-investeerders duurzame impactfondsen ook interessant en willen private equity-partijen soms best beleggen in heel veelbelovende bedrijven met een hoger risico. De vraag is of Nederland wel voldoende risicovolle projecten heeft die de markt niet oppakt. Daarnaast melden zich continue nieuwe investeerders die duurzaam willen beleggen. Zo stroomde er in het eerste kwartaal van 2021 wereldwijd 19 procent meer geld naar duurzame fondsen, becijferde investeringswebsite Morningstar.
Invest-NL kan zich onderscheiden van andere partijen door meer in te zetten op de meest risicovolle ondernemingen. Hoewel de noodzaak om geld terug te verdienen dat wellicht lastig maakt. Daarnaast kan Invest-NL de rol van bruggenbouwer pakken door de belangen van verschillende stakeholders met elkaar te verbinden (eventueel het risicovolle deel af te dekken) en zo bijvoorbeeld sterk-gereguleerde kapitaalverschaffers als banken te verbinden aan snel groeiende innovatieve scale-ups.
