Een start-up beginnen in de foodsector? Dat is niet makkelijk

Het is een van de eerste warme dagen van april. En dat is te merken in het zaaltje bij het Amsterdamse Volkshotel, waar een stuk of dertig mensen dicht op elkaar staan. Dat komt doordat iedereen zich achterin de zaal verzamelt. “Kom vooral wat verder naar voren”, zegt Anieke Wierenga van Scaleup Practitioners als de pitches van de vier start-ups starten: Grassa, Rival Foods, De nieuwe melkboer en Willicroft.

Van start-up naar… start-up

“We waren een start-up en zijn nog steeds een start-up”, zegt Brad Vanstone, oprichter van Willicroft tijdens de borrel. Zijn bedrijf maakt plantaardige kaas van bonen. Nu zijn de producten alleen nog in Nederland te koop, maar in september hoopt Vanstone uit te breiden naar het Verenigd Koninkrijk. Het land waar de boerderij staat waarnaar het bedrijf vernoemd is. Het is de boerderij van zijn grootouders. Willicroft is bijna klaar met de laatste financieringsronde en hoopt de ronde eind april af te ronden.

Innovatie in de voedingsindustrie

“Impact komt met een succesvol commercieel succesvol bedrijf. Wij zijn geen liefdadigheidsinstelling”, zegt Vanstone. Innoveren in de voedingsindustrie is lastig, merkt hij op. Er komt veel meer bij kijken dan bij technologische start-ups die bijvoorbeeld alleen een app ontwikkelen. “Daarom komen maar weinig bedrijven op het punt waarop ze hun product in meerdere markten kunnen laten werken.” Dat is ook de reden waarom het Fastlane-programma zich specifiek op dit soort bedrijven richt.

“Wij zijn nu in een veel betere positie om dat te doen dan een half jaar geleden”, aldus Vanstone. Daar waren wel een paar pijnlijke beslissingen voor nodig. Zo had Willicroft vijftien verschillende producten, gericht op drie verschillende branches. Nu heeft het bedrijf nog maar vier producten. Alleen voor de consumentenmarkt.

“Het is best pijnlijk om afscheid te nemen van producten waar je al veel werk in hebt gestoken, waar je R&D op hebt gedaan, die goed smaken en die je zelf geweldig vindt. Maar ze kostten energie en leidden de aandacht af. Terwijl je eigenlijk maar één product nodig hebt om echt van de grond te komen om een bedrijf op te bouwen.”

Soja van Nederlandse bodem

Terwijl Vanstone naar de bar loopt om biertjes te halen, raak ik in gesprek met de boeren van De Nieuwe Melkboer. Bart en Tom Grobben zijn twee Twentse boerenzonen die de melkveehouderij van hun familie overnamen. Alleen maken ze geen melk van koeien, maar van soja. Nederlandse soja. Voordat hij naar de bar liep, liet Vanstone vallen dat hij het leuk zou vinden om een paar bonen op de grond van De Nieuwe Melkboer te planten. Het toont aan dat de start-ups elkaar ook in de gaten houden. Overigens horen de broertjes Grobben nu via mij voor het eerst van dit idee, maar logisch vinden ze het wel. Vanwege de grondprijzen.

Ook Tom en Bart Grobben zijn blij met hun deelname aan Fastlane. Voor hen was de praktische kennis de grootste meerwaarde. “Normaal gesproken is het best wel moeilijk om mensen te vinden die bepaalde kennis kunnen leveren. En als je ze vindt betaal je daar vervolgens heel veel geld voor”, zegt Bart Grobben. Bij Fastlane mochten ze deze diensten gratis gebruiken. De broertjes wilden vooral meer weten over de bouw van een productielijn. De mensen van Fastlane wisten wie daarbij kon helpen. “Die mensen kun je dan daadwerkelijk gaan inhuren.” Met de schetsen is het meeste werk nu af. “Het uitdenken en het tekenen: dat is het meeste werk. Het kopen is bij wijze van spreken zo gebeurd.” Eind dit jaar hoopt Bart Grobben dat de sojamelk van De Nieuwe Melkboer in de schappen ligt bij een eerste supermarkt.

Zijn broer Tom vindt het jammer dat het Fastlane programma nu stopt. “Het programma past zich echt aan de start-up aan. Dus ze kijken continu waar de behoefte ligt en hoe ze daarbij kunnen helpen. We hebben ook meegedraaid in andere programma’s waar je meegaat in het stramien. Dan moet je je aanpassen en dat kan ook goed zijn, vooral in de beginfase. Maar een programma dat zich aanpast aan de situatie van het bedrijf is gewoon heel prettig. Dat is een programma waar je altijd in wilt blijven, toch?”

Anouk Snelders en Tom Meijer van Health Food Wall komen bij ons staan. Zij willen de sojamelk van De Nieuwe Melkboer weleens proeven. Zij overwegen het in hun producten te verwerken. Health Food Wall levert automaten met gezonde producten. Van veganistische wraps tot sapjes.

De automaten werken met technologie waarmee Health Food Wall kan bijhouden wanneer het apparaat gevuld moet worden. Ook kan het betalingen automatisch doen.

Nieuwe generatie

Voor Willicroft en De Nieuwe Melkboer is het Fastlane-programma nu klaar, maar voor Health Food Wall start het pas. Het programma duurt namelijk maar een paar maanden.. Snelders hoopt dat de deelname een duidelijker groeiplan oplevert. Nu richt de start-up zich op universiteiten en ziekenhuizen. “Sectoren die daadwerkelijk concrete stappen zetten richting gezonde voeding en het ook het hardst nodig hebben.” Maar ze sluit niet uit dat ze tijdens het programma de focus verleggen. “Mocht er uit data komen dat een andere branche interessanter is.”

Volgens haar is de grootste uitdaging van een start-up om niet te snel te groeien. “Veel mensen schalen te vroeg op.” Zij ziet Willicroft als een voorbeeld daarvan, met de vijftien producten die zij hadden. Overigens geeft zij toe dat Health Food Wall iets vergelijkbaars deed. “Wij hebben overal fridges neergezet. Dat is prachtig, want je moet naamsbekendheid creëren en groei doormaken om te leren. Maar nu is het tijd om het terug te brengen voor de juiste market fit. Het op de juiste manier doen, op de juiste locaties. Als je dat niet doet pomp je lange tijd geld in iets dat niet de beste match is. Dat is dus een voorbeeld van voorbarig opschalen. Dat willen we voorkomen."

Fastlane is een initiatief van Foodvalley NL, Invest-NL en ScaleUpNation.