Change.inc

<p>Atradius Dutch State Business (Atradius DSB) biedt een breed scala aan verzekeringen en garanties om de risico’s af te dekken van internationaal ondernemen. Zij zijn er voor exporteurs van kapitaalgoederen, internationaal opererende aannemingsbedrijven, banken en investeerders. Sinds 1932 verzorgt het bedrijf de officiële exportkredietverzekering namens de overheid. Atradius DSB streeft ernaar om wereldwijde eerlijke handel te faciliteren en helpt daarbij Nederlandse ondernemers en lokale economieën vooruit.<br /></p>

<h2>Zowel grote ondernemers als het midden- en kleinbedrijf</h2>
<p>Met de exportkredietverzekering ondersteunt Atradius DSB zowel grotere ondernemers met een lange exporttraditie als het midden- en kleinbedrijf en startende ondernemers. Historisch werd de exportkredietverzekering vaak gebruikt in de maritieme en offshore-industrie. Bekende klanten zijn bijvoorbeeld scheepsbouwers Damen en IHC, maar ook baggeraars als Van Oord en Boskalis. Tegenwoordig ondersteunt de exportkredietverzekering juist ook het mkb met de export van Nederlandse technologie en innovaties. Denk bijvoorbeeld aan machines voor de voedselindustrie, irrigatie-apparatuur, zonne-energiesystemen en zelfs achtbanen. </p>
<p>Nu steeds meer landen met klimaatbeleid aan de slag gaan, wordt de beschikbaarheid van duurzame technologie ook steeds belangrijker. Nederland heeft op dit vlak veel te bieden. Daarom is er een speciaal exportkredietverzekeringsbeleid ontwikkeld om innovatieve groene bedrijven, vaak nog startende ondernemingen, beter van dienst te kunnen zijn. Dit kan bijvoorbeeld door gunstige premievoorwaarden te bieden of meer risicokapitaal te dekken. Bij deze omslag hoort ook het afbouwen van de fossiele portfolio. Zo is het sinds 1 januari 2023 niet meer mogelijk om exporttransacties te verzekeren die direct gelinkt zijn met de winning van olie, gas en kolen.</p>

Atradius Dutch State Business

<p>Nespresso is een begrip in de koffiewereld. Het van oorsprong Zwitserse bedrijf is onderdeel van Nestlé en telt 14.000 werknemers verdeeld over 82 landen. Het productassortiment bestaat onder andere uit koffiecapsules, koffiemachines en accessoires zoals kopjes en glazen. Nespresso streeft naar de hoogste koffiekwaliteit en profileert zich als een luxe merk. De koffie ligt niet in de supermarkt, maar is uitsluitend te koop in de eigen boutiques en webshop.<br /><br />Omdat koffie een natuurproduct is, zijn de gevolgen van klimaatverandering direct voelbaar voor de producent. Duurzaamheid is dan ook een groot thema. Zo werkt Nespresso samen met meer dan 140.000 boeren wereldwijd om duurzame landbouwmethodes te integreren op koffieplantages en het omringende landschap. Het koffiemerk meent dat een kop koffie een bijzondere ervaring kan zijn en tegelijkertijd een positieve impact kan hebben op de maatschappij en het milieu. Met een B Corp-certificering op zak wil het koffiemerk de impact van elke activiteit meten om dit vervolgens verder te verbeteren.<br /></p>

Nespresso

<p>“Duurzaam
betekent werken met ingrediënten van dichtbij, in het seizoen, zo min mogelijk
weggooien, planten en groenten de helden van het bord maken. Maar vooral
lekker, verleidelijk en tot een gesprek aanzettend”, aldus Sheila Struyck.</p>
<p>Struyck is gefascineerd
door alle aspecten van de topgastronomie en schrijft daar regelmatig over voor
onder meer Food Inspiration. Ze interviewt topchefs, loopt mini-stages, volgt
het Nederlandse culinaire team en gaat op culinaire reizen.<br /></p>

<p>Tevens is ze spreker
op congressen en (bedrijfs-) evenementen. Haar ervaring en kennis opgedaan bij
onder andere gedisciplineerde sterrenkeukens brengt ze terug naar boardrooms.
Daar maakte ze eerder zelf deel vanuit tijdens haar internationale
bedrijfscarrière, voordat ze aan het Franse culinaire topinstituut Le Cordon
Bleu ging studeren.</p>
<p>Sinds 2014 is
Struyck als co-founder en venture partner verbonden aan SHIFT Invest, een grote
durfkapitaal-verschaffer voor ondernemers die klimaat-impact maken met hun
innovatie. Ze werkte als commissaris voor bedrijven als Meatless BV en Elho.</p>

Sheila Struyck

<p>Snack With Benefits is in 2021 opgericht door Renco Schipper en Margje Pijpker. Het bedrijf ontwikkelt snacks van onder meer bloemkool en champignons en heeft 'ribs' gemaakt van maïs. Vorig jaar kwam het bedrijf nieuw binnen in de top 100 van de FavorFlav 2022, op plaats 64. </p>
<p>Het bedrijf ontstond aan de keukentafel bij oprichters Schipper en Pijpker 'met niet meer dan alleen een krokante bloemkoolroos vers uit het frituurvet', schrijven ze <a href="https://www.snackwithbenefits.com/contact" target="_blank" rel="noreferrer noopener">op de website</a>. "Na een knapperige hap was het vuur aangewakkerd, want wat nou als je én lekker kan snacken én ook nog eens je verantwoordelijkheid kan nemen?' Alle snacks van Snack With Benefits zijn vegan. </p>

Snack With Benefits

<p>The Seaweed Company werd in 2018 opgericht. “We laten zeewier groeien op verschillende boerderijen over de hele wereld”, <a href="https://www.change.inc/agri-food/meer-dan-alleen-sushi-is-zeewier-onze-redder-in-nood-40021" target="_blank" rel="noreferrer noopener">zegt oprichter Joost Wouters</a>. "Het is een enorm duurzaam product. Je hebt geen land nodig om het te laten groeien, geen extra vers water en geen kunstmest. Het enige wat zeewier nodig heeft, zijn nutriënten uit de zee, zonlicht en CO2."</p>
<p>Van het zeewier wordt onder meer een mix gemaakt om zeewierhamburgers te produceren die uit een deel vlees en een deel zeewier bestaan. De hamburger staat al bij enkele restaurants op het menu. Verder wordt er een biostimulant van het wier gemaakt, die boeren kunnen gebruiken op hun land. Het maakt gewassen duurzaam weerbaarder. Daardoor hebben ze minder pesticiden en kunstmest nodig.</p>

The Seaweed Company

<p>De organisatie stimuleert boeren, burgers, beleidmakers, natuurorganisaties en ondernemers om samen te leren en samen te werken aan een goede balans tussen landbouw en natuur. Wij.land werkt onder meer samen met boeren en andere grondbezitters. </p>
<p>Er zijn inmiddels 300 boeren bij het netwerk aangesloten, die van elkaar leren en elkaar inspireren om natuurinclusief te werken. De stichting werd in 2018 opgericht door Danielle de Nie. "Het netwerk wordt gedragen door de boeren zelf", zegt zij. ''Wij.land zet pilots en experimenten op, om duurzame landbouw van de grond te krijgen. We werken samen met allerlei ondernemers die een positieve impact willen creëren: van kleine start-ups tot grotere bedrijven.''</p>

Wij.land

<p>Yoghurt is een belangrijk onderdeel van de Afghaanse keuken. De installaties voor de zuivelfabriek zijn geleverd door Van den Heuvel Dairy and Food Equipment uit Molenaarsgraaf, Zuid-Holland. Het bedrijf is ook al jaren bezig om de zuivelketen in de regio Kabul te verduurzamen en te moderniseren. ‘’We cultiveren innovatieve samenwerkingen en strategische partnerschappen met NGO's, bedrijven, individuen en andere organisaties die onze visie delen om te investeren in de transformatie van Afghanistan’’, aldus Momand. </p>

<h2>130 boeren leveren melk</h2>
<p>Mido Dairy is opgericht met een rebelse geest en een verheven doel: Afghanen zuivelproducten van hoge kwaliteit leveren tegen een betaalbare prijs, terwijl ze zich richt op het creëren van banen voor de lokale bevolking, het vergroten van lokaal eigenaarschap voor boeren en het creëren van een duurzame zuivelketen in de regio. Zo’n 130 lokale boeren leveren melk aan de fabriek. Het bedrijf houdt zich ook bezig met het opleiden van honderden Afghanen. De dagelijkse leiding van de fabriek is in handen van lokale mensen. Mido Dairy doneert 10 procent van haar winst aan goede doelen. Het helpt boeren maar ook kinderen en vluchtelingen en ondersteunt sportactiviteiten. </p>

Mido Dairy

<p>Kromme wortelen, bleke pompoenen en kleine appels? Deze producten smaken prima, maar voldoen niet aan het schoonheidsideaal. Daarom willen inkopers ze niet hebben. No Waste Army verwerkt deze imperfecte producten tot houdbare soepen, sappen en sauzen en verkoopt ze alsnog. Zo wordt er minder weggegooid en verdient de boer er nog wat aan. </p>

No Waste Army

<p>NOOR zet zich in voor democratische principes en positieve sociale verandering van de visuele journalistiek. Naast het bureau is er ook een gelijknamige stichting die zich richt op het creëren van kansen voor visueel onderwijs. </p>

NOOR images

<p>Met de kazen wil de Fryske laten zien dat mogelijk is om kaas te maken op een manier dat de bodem weer tot leven komt, de biodiversiteit terugkeert, <br />koeien een goed leven heeft en boeren een toekomstbestendig bedrijf kunnen runnen.</p>

de Fryske

<p>Oorspronkelijk ontwikkelde het bedrijf de technologie voor de bandenindustrie samen met de Nederlandse investeerder Sequoia BV. Nu betreedt het dus de batterijmarkt.<br /></p>

CarbonX

<h2>Meer groente en peulvruchten op het bord</h2>
<p>HAK is een Nederlands bedrijf dat peulvruchten en groenten in pot en stazak produceert. Het werd in 1952 opgericht door familie Hak en het hoofdkantoor is sinds de oprichting gevestigd in het Noord-Brabantse Giessen. Het bedrijf wil met haar peulvruchten en groenten in pot en zak een plantaardig voedingspatroon stimuleren, want dat heeft een positieve impact op de gezondheid. Tevens stimuleert het bedrijf duurzame kringlooplandbouw waarbij de telers een compensatie krijgen voor hun duurzame inspanningen. Deze initiatieven vormen de basis van De Groene Keuken van HAK, zoals het bedrijf het zelf omschrijft. </p>
<p>Een gemiddelde Noord-Europeaan eet op dit moment slechts de helft van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid groente, en één derde van de aanbevolen hoeveelheid peulvruchten. Meer groente en peulvruchten eten is niet alleen goed voor de gezondheid, het is ook goed voor de aarde: het heeft een kleine CO2-voetafdruk, zeker als het lokaal geteeld is. Peulvruchten zitten bovendien vol eiwitten, waardoor ze een goed alternatief zijn voor vlees.</p>
<p>HAK heeft daarom de missie om mensen te helpen meer plantaardig te eten: met verschillende producten en campagnes probeert het aan te sluiten op de routines van consumenten. </p>
<h2>Lokale teelt</h2>
<p>Minimaal 85 procent van de groente en peulvruchten van HAK wordt in een straal van 125 kilometer rondom Giessen geteeld. Niet alle exotische bonen kunnen geteeld worden in Nederland, maar het bedrijf experimenteert volop, waardoor het nu al kidneybonen in Zeeland kan telen. In 2020 kwam 25 procent van de grote kidneybonen van Nederlandse bodem, en dat wordt elk jaar verder opgeschaald. </p>
<p>De peulvruchten en groenten worden door HAK ‘geweckt’, met hitte en vacuüm, zodat het zonder conserveringsmiddelen lang houdbaar is. Ook heeft HAK de Nutri-Score van A tot en met E op haar verpakkingen geïntroduceerd, zodat de consument makkelijk kan zien of hij een gezonde keuze maakt, zonder daar de hele ingrediëntenlijst voor te moeten afspeuren. Sinds eind 2020 hebben alle groenten en peulvruchten van HAK een Nutri-Score A.</p>
<h2>On the way to PlanetProof telen en verwerken</h2>
<p>Om ook in de toekomst kwalitatief voedsel van dichtbij te kunnen telen is volgens HAK een omslag naar duurzame lokale kringlooplandbouw nodig. Het bedrijf zet grote stappen bij de verduurzaming van de teelt van de producten, via de ‘On the way PlanetProof’-certificering. Volgens HAK ‘op dit moment het meest optimale systeem als het gaat over de combinatie tussen verduurzaming, grootschalige lokale teelt en opbrengstzekerheid’. In 2021 hebben alle in Nederland geteelde groenten en peulvruchten (minimaal 85 procent van het assortiment) deze onafhankelijke certificering, als bewijs dat iedereen in de keten duurzamer teelt en verwerkt.</p>
<p>Het bedrijf breekt daarmee ook een lans voor telers, die volgens hen tekort komen in de keten. HAK heeft zich daarom gecommitteerd aan een compensatie voor de meerkosten van gecertificeerde On the way to PlanetProof gewassen. Om de telers tegemoet te komen en ze te motiveren om duurzamer te telen.</p>

<h2>Energieneutrale supermarkt</h2>

<p>Lidl heeft grote ambities op het gebied van CO2-neutraal bouwen. Sinds 2018 zijn alle filialen van Lidl afgesloten van het aardgas. Daarnaast opende de keten in 2019 Lidl Zero; een filiaal dat meer energie opwekt dan het verbruikt. Het pand heeft een A++++ label en beschikt over 1.766 zonnepanelen en een warmte-koudeopslag. Door installaties slim aan elkaar te koppelen, wordt energie continu hergebruikt. Ook in het assortiment zet de supermarkt duurzame stappen. Zo verkoopt het als enige supermarkt de klimaatneutrale eieren van Kipster. Een kwart van de omzet van Lidl komt van producten met een duurzaamheidskeurmerk. En op het gebied van mensenrechten scoort Lidl volgens Oxfam Novib het beste van alle Nederlandse supermarkten - hoewel geen enkele supermarkt vooralsnog een voldoende scoort.</p>

Lidl

<h2>Grote schaal betekent grote verantwoordelijkheid</h2>
<p>Albron vindt zijn oorsprong in De Volksbond tegen Drankmisbruik, die in 1899 een verwarmd koffiehuis opende waar arbeiders tegen een lage prijs warme dranken en eten konden krijgen. Dit koffiehuis verving de haven- en spoorcafés waar werklieden hun loon uitgaven aan drank, met alcoholisme en armoede tot gevolg. Inmiddels is Albron, met activiteiten op bijna 900 locaties, het grootste zelfstandige catering- en horecabedrijf van Nederland. Albron neemt maatschappelijke verantwoordelijkheid door gasten en opdrachtgevers te helpen een duurzamere en gezondere voedingskeuze te maken. Het foodservicebedrijf is op veel plekken aanwezig: van winkelstraten tot ziekenhuizen en van kantoren tot recreatieplekken. Met betaalbare producten en gerechten probeert Albron alle gasten te bewegen naar een gezond en duurzaam voedingspatroon. Zo wordt bijvoorbeeld actief ingezet op het verkopen van plantaardige alternatieven op vlees en zuivel, is het zuivelaanbod 100% biologisch en zijn alle eieren van de meest duurzame boerderij ter wereld: Kipster.</p>
<p>Daarnaast werkt Albron samen met opdrachtgevers en leveranciers uit de keten om de CO2-voetafdruk van eten en drinken te verlagen. Dat doet het door voedselverspilling terug te dringen, korte ketens te stimuleren en te kiezen voor lokale, verse producten uit het seizoen. De inkoopafdeling speelt hier een nadrukkelijke rol in door niet alleen te sturen op de laagste kosten, maar ook op duurzaamheid en gezondheid.<br /></p>
<h2>Maatschappelijke drijfveer verankerd in het DNA</h2>
<p>Vanuit de oorsprong van Albron is de maatschappelijke drijfveer sterk verankerd in het DNA van het bedrijf. Het foodservicebedrijf vindt het belangrijk om in te zetten op gezondheid en welzijn in het eten en drinken dat zij verkoopt. Ook op sociale thema’s zet Albron stappen, bijvoorbeeld door werk te bieden aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en daar concrete doelstellingen aan te verbinden. Albron is een stichting met een winstoogmerk, zonder aandeelhouders. Deze unieke eigendomsstructuur weerspiegelt de visie en ideële achtergrond: winsten die niet opnieuw in Albron worden geïnvesteerd, worden uitgekeerd als dividenden aan de stichting om sociale impact te maken met eten en drinken. </p>
<p>In The Green House, het circulaire restaurant en evenementenlocatie van Albron in Utrecht, wordt geëxperimenteerd met innovatieve, duurzame oplossingen. Zo gebruikt het restaurant producten die groeien in de plantenkas op het dak en staat op de menukaart de CO2-uitstoot per gerecht vermeld. Geslaagde experimenten worden weer op andere plekken toegepast. Op meerdere locaties zet Albron duurzame stappen, bijvoorbeeld door weegschalen te gebruiken die voedselverspilling in de restaurants registreren. In het kader van het tegengaan van voedselverspilling wordt ook gewerkt met een saladebar uitsluitend gemaakt van minder knappe, afgekeurde groentes.<br /></p>

Albron

<h2>Groot in groente en fruit</h2>
<p>Het van oorsprong Vlaamse Greenyard is actief in 80 landen. Het distribueert groente, fruit, bloemen en planten naar supermarkten in vooral Europa. Maar het produceert ook groente en fruit in pot, of ingevroren. </p>
<p>In totaal heeft Greenyard meer dan 9000 medewerkers, en in 2021 was het bedrijf goed voor 4,4 miljard euro omzet. Duitsland is de grootste afzetmarkt, gevolgd door Nederland en België. Greenyard is beursgenoteerd. CEO van Greenyard is sinds 2018 Hein Deprez samen met Marc Zwaaneveld.</p>
<h2>Duurzaamheidsrapport</h2>
<p>Greenyard heeft op het gebied van duurzaamheid een aantal doelen. Zo wil het 70 procent van de CO2 uitstoot in 2030 hebben teruggedrongen, en in 2050 klimaatneutraal zijn. Ook wordt er ingezet op het terugdringen van voedselverspilling in de eigen productie: die moet in 2030 50 procent minder zijn in vergelijking met 2019. Ieder jaar publiceert het over de vooruitgang die het boekt in het duurzaamheidsrapport. </p>

Greenyard

<p>Het hoofdkantoor van de internationale tak van Too Good To Go staat in Kopenhagen. Geertje Zeegers is sinds 2021 de manager van het Nederlandse onderdeel. Zeventien 17 landen, 50 miljoen mensen en 100.000 winkels gebruiken dagelijks de app van het bedrijf. Too Good To Go hoopt dat de hele samenleving erin meegaat om voedselverspilling uit de wereld te krijgen. </p>
<p>Winkels, restaurants en particulieren geven op de app aan een overschot op voedsel te hebben. Dit voedsel wordt gestopt in een zogeheten ‘Magic Box’. Consumenten kunnen vervolgens voor een derde van de oorspronkelijke prijs dit voedsel ophalen, waardoor het niet wordt weggegooid. Meer dan 90 procent van de Magic Boxen worden gered. Op deze manier maakt Too Good To Go impact op de wereld. </p>

Too Good To Go

<p>De ‘echte’ prijs van voedsel, betekent een prijs inclusief kosten voor milieu, gezondheid en dierenwelzijn. De coalitie richt zich in eerste instantie op vlees en zuivel omdat hier op korte termijn de grootste resultaten te behalen zijn. </p><h2>Geld naar boeren en consumenten</h2>
<p>TAPP wil de opbrengsten van echte prijs op twee manieren inzetten. De helft van de meerkosten is bedoeld voor veehouders en boeren die het geld kunnen inzetten op het verbeteren van duurzaamheid, dierenwelzijn en natuur. De andere helft wil de coalitie terug laten vloeien naar de consument, bijvoorbeeld door lage inkomens te compenseren of ruimte te creëren voor een belastingverlaging op gezonde voeding als groente en fruit. Bij de coalitie zijn ruim 55 partners aangesloten, variërend van milieuorganisaties en vleesvervangerproducenten als zorginstellingen en boerenbrancheverenigingen.</p>

TAPP Coalitie

<h2>Cateraar</h2>
<p>The Farm Kitchen richt zich op de catering van bedrijven, particulieren en evenementen. Er wordt gewerkt met seizoenproducten die lokaal worden geteeld door regeneratieve boeren. </p>
<p>The Farm Kitchen heeft een restaurant in het duurzame kantoorgebouw Pharos in Hoofddorp. Op steeds meer plekken in Nederland wordt het concept van The Farm Kitchen komende tijd uitgerold. Het idee daarbij is dat het (meeste) voedsel nooit ver hoeft te reizen, maar van een lokale boer komt die de producten duurzaam en biologisch verbouwd. </p>
<p> </p>
<p>Onlangs nam The Farm Kitchen het bedrijf De Kookfabriek over. In De Kookfabriek worden food-uitjes georganiseerd, onder meer voor bedrijven. Er zijn meerdere locaties in Nederland, onder meer in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht.</p>

The Farm Kitchen

Bouw en infra

Advies en dienstverlening

Retail

Financiën

Energie

Transport en mobiliteit

Industrie & Chemie

Leiderschap

Circulaire economie

Technologie

Landbouw en voeding

Sluit je aan en versnel de duurzame transitie!

HR wall

Irene I AG

20220314 FI Sheila 24

Renco Schipper 3

Changemaker Mark Hartmans

DSC01811

Kika Buhrmann Portret

Joost Wouters

Merwais 10359143 10152717925528310 3162285835960803307 n

Todays Change Makers Quirine

Changemaket Thibaud

Todays Change Makers Kadir Van Lohuizen

Thumbnail Todays Change Makers Catharinus Wierda bruin

Thumbnail Todays Change Makers Nicole Fried

Changemaker Rutger Van Raalten

Logo Vattenvall 2021 diap

HPVV5551 BE Wportal Roderick Glerum

Geertje Zeegers Country Manager Too Good To Go NL 2

Jeroom Remmers 2

1624181088985

J Onathan bij Franke van der Laan

Daan Versteeg

Lizzy Butink

Maren de Weerd

Wendeline Besier

Xander Slager

Martijn van Paassen

Roel Nozeman

Fred Bos

Julia van Boven

Jeljer Haarsma

Drees Peter van den Bosch

Peter Paul Weeda

Mariah Mansvelt Beck

Peter Molengraaf

Debby Slofstra

<p>Erik van Houten is sinds 2018 marketing directeur van Nespresso Nederland. Daarvoor werkte hij lange tijd bij Philips op verschillende plekken in de wereld. Als marketing en business development director heeft hij ervaring opgedaan in Nederland, Indonesië en Australië. Van Houten kent de koffiewereld door en door. Lang voor zijn tijd bij Nespresso werkte hij al bij Senseo. Hierdoor weet hij goed welke veranderingen de koffiebranche al heeft doorgemaakt en welke uitdagingen nog staan te wachten. </p>
<h2>Impact maken</h2>
<p>Eén van die uitdagingen is duurzaamheid. Van Houten is hier bij Nespresso druk mee bezig: van duurzaamheidstrainingen voor de lokale koffieboeren in Zimbabwe tot de recycling van koffiecapsules in Nederland. Van Houten: “We zijn een grote corporate met een heel groot marktaandeel. Met het effect van de massa kunnen we ook echt impact maken.”</p>

Erik van Houten

<p>Irene Visser werkt sinds 2020 bij Atradius DSB. Eerst als Senior Advisor Business Development &amp; International Relations. Vervolgens als Head of Strategy &amp; International Relations. Atradius DSB Business is de officiële exportkredietverzekeraar van Nederland en steunt de uitvoer van innovatieve kapitaalgoederen van Nederlandse makelij. Atradius DSB biedt ondernemers een breed scala aan verzekeringen en garanties om de risico’s van internationaal ondernemen af te dekken.</p>
<h2>Afrika</h2>
<p>Irene Visser woonde en werkte jarenlang in Afrika en werkte onder andere in de consulting sector en bij de World Bank Group. Hier heeft zij met name bijgedragen aan het verbeteren van het vestigingsklimaat in verschillende Afrikaanse landen en het aantrekken van investeerders in diverse sectoren. In 2014 is zij terugverhuisd naar Nederland waar zij van 2015 tot 2018 de algemeen directeur van de Netherlands-African Business Council was, een Nederlandse netwerkorganisatie die zich richt op het promoten en positioneren van het Nederlandse bedrijfsleven in Afrika en vice versa. Ze studeerde Industrial Design Engineering aan de TU Delft. </p>
<h2>Bijdragen aan zelfvoorzienendheid in opkomende landen</h2>
<p>Irene Visser wil bijdragen aan zelfvoorzienendheid in opkomende landen door goederen en kennis te leveren die bedrijven en overheden daar kunnen gebruiken om productiesectoren op te bouwen. Zij vindt dat we soms te veel met een Westerse bril naar die landen kijken. Zij kunnen daar goed hun eigen keuzes maken en die keuzes moeten wij respecteren. “Ik vind dat wij ons niet te veel moeten bemoeien met wat opkomende landen wel en niet willen.”</p>
<p>Naast haar baan bij Atradius DSB geeft Visser ook wekelijks yogalessen: vinyasa, hatha en yin yoga. Yoga helpt haar om zowel fysiek als mentaal fit te blijven. Het geeft haar focus, kalmte en helpt om met een positieve blik naar de wereld te kijken. “Focus on the results and you’ll never see progress, focus on the progress and you’ll see results.”</p>

Irene Visser

Sabine Stuiver

<p>Sheila Struyck
is een ervaren motiverende spreker. Dat deed ze al graag tijdens haar carrière
bij Europcar waar ze een zetel had in de Raad van Bestuur, bij Philips als
Chief Marketing Officer en P&amp;G. Koken en het gedisciplineerde werk in de
keuken had als student al haar interesse. Ook tijdens haar 30-jarige carrière
in het internationale bedrijfsleven liet de gastronomische wereld haar nooit
los.</p>
<p>Nu richt ze
zich op duurzaam eten met hoofdzakelijk groenten op het bord en duurzaam vlees
of vis als bijrol. Met deze missie en met oog voor behoud van biodiversiteit,
overtuigde ze de prestigieuze koksschool Le Cordon Bleu in Parijs om er een
opleiding te mogen volgen.</p>
<p>Na de zakelijke
wereld van boardrooms werd ze in 2019-2020 leerling bij dit meer dan 100 jaar
oude vermaarde instituut dat wereldwijd aspirant-koks aantrekt. ”Ik breng de
ervaring van een ervaren leider en influencer mee én de passie van een jong
hart’’, schreef ze overtuigend voor haar toelating.</p>
<p>Sheila Struyck
is inmiddels een bekende ‘chef-kok on a plant-forward mission’ die verandering
teweeg wil brengen. “Dat doe ik door lekker en mooie gerechten te koken, te
leren van sterrenchefs, erover te schrijven en te vertellen over duurzame
gastronomie op congressen en evenementen wereldwijd. Eerst overtuigde ik mensen
met een PowerPoint in de boardroom, nu laat ik mensen ervan proeven.’’</p>

Leen Zevenbergen

<p>Schipper studeerde Hotel- en hospitality management aan het ROC Friesepoort in Sneek en International Hospitality Management aan de Stenden Hogeschool Leeuwarden. Aansluitend had hij een aantal functies in sales &amp; marketing. Tussen 2009 en 2015 werkte hij verder als chef bij Restaurant Onder de Linden in Sneek, waarvoor hij ook een digitaal receptenboek ontwikkelde. Ook bedacht en ontwikkelde hij het Elfsteden Kookboek.</p>
<p>Hij werkte als food developer bij Restaurant Company Europe en HMS Host. Bij Restaurant Company Europe (RCE) was hij onder meer betrokken bij de rebranding van horecazaken STAN en Beer &amp; Barrels, de aansluiting van Happy Italy bij RCE en de introductie van de vega biefstuk bij Loetje. Tot hij in november 2021 het bedrijf SnacksWithBenefits oprichtte. "Wel de culinaire lusten, niet de verspillende lasten", zei hij daarover. Het bedrijf ontwikkelt snacks van onder meer bloemkool en champignons en heeft 'ribs' gemaakt van maïs. <br /></p>

Renco Schipper

Maarten van Dam

Jan Lenstra

Wendy de Jong

Jan Willem van de Groep

Marianne van Leeuwen

Finn McClain

Stephan Bredewold

<p>Van marketing- tot business development manager: in zijn jaren bij Albron heeft Hartmans diverse functies bekleed. Zo heeft hij van dichtbij gezien welke duurzame ontwikkelingen het bedrijf heeft doorgemaakt. “Er was een tijd dat we een directeur duurzaamheid hadden. Dat was een aparte functie. Inmiddels is duurzaamheid doorgevoerd tot in de haarvaten van het bedrijf. Het is niet iets waar één iemand verantwoordelijk voor is, maar alle collega’s. Het is onderdeel van de bedrijfsfilosofie.”</p><h2>Duurzaamheid in de praktijk</h2>
<p>Duurzame initiatieven hebben volgens Hartmans pas waarde wanneer ze werken in de praktijk. “Anders maak je maar weinig impact. Bij Albron kunnen we volledig inzetten op plantaardige voeding, maar onze gasten moeten ook mee in de transitie. Daarom is er aan onze kant meer nodig dan alleen het aanbod leveren. We moeten er met de juiste benadering voor zorgen dat mensen ook echt die duurzamere keuze willen maken.”</p><h2>Sociale aspect van ondernemen</h2>
<p>Het sociale aspect is van oudsher belangrijk binnen Albron. Daar geeft Hartmans in zijn rol ook invulling aan. “Ik zoek graag de samenwerking op met leveranciers die sociaal werkgeverschap nastreven. Als organisatie hechten we daar zeker waarde aan. Brownies &amp; Downies is bijvoorbeeld onderdeel van Albron. Die sociale meerwaarde zie ik ook graag terug bij partijen waar we mee werken.”</p>

Mark Hartmans

Sebastian Monteban

Joop Joost Hietbrink

Henk van Raan

<p>Dat gebeurt door zeewier te vermengen met vlees voor bijvoorbeeld hamburgers of gehakt. Volgens The Seaweed Company is daardoor 25 procent minder vlees nodig en daarnaast ook minder zout door de smaak van het wier. "Met 1 kilo van het zeewiervlees bespaar je 13 kilo CO2, 1.800 liter water en 25 vierkante meter land", zegt Wouters. </p>
<p>Wouters richtte The Seaweed Company op in 2018. Hij begon zijn carrière bij P&amp;G en zat in het management team van Pepsi Cola Benelux. Ook werkte hij in leiderschapsteams van onder meer Danone, Unilever en Heineken. </p>
<p>Na een paar jaar ging dat knagen, zegt hij. "Ik wil bijdragen aan een leefbare toekomst voor mijn kinderen en de volgende generaties. Ik bedacht me dat ik de skills die ik heb geleerd, ook daarvoor in kan zetten. Dat ik er een tastbare impact mee kan maken." In de reis die volgde, waarin hij onderzocht wat hij wilde gaan doen, vertelde iemand hem over alle mogelijkheden met zeewier. "Ik was meteen verliefd", zegt hij. <br /></p>

<p>De Nie werkt samen met boeren en andere grondbezitters aan een landschap waar natuur en landbouw in balans zijn. Dat gebeurt onder meer met bodemprojecten. Er zijn inmiddels 300 boeren bij Wij.land aangesloten waarvan een groot deel experimenteert met natuurinclusieve landbouw. "Dat betekent dat we impact maken op zo'n 3.000 hectare landbouwgrond." </p>
<p>De boeren wisselen onderling kennis uit en inspireren zo elkaar. "Als organisatie zitten we bij de boeren aan de keukentafel en vragen we: wat hebben jullie nodig? Op die manier gaan we het gesprek aan." Wij.land zet pilots en experimenten op, om duurzame landbouw van de grond te krijgen. </p>
<p>De Nie is opgeleid als bodemkundige en fysisch geograaf. Ze werkte eerder voor onder meer het RIVM en Rijkswaterstaat, Stichting Natuur en Milieu en Commonland. In 2018 richtte ze Wij.land op. Verder is De Nie initiatiefneemster van Aardpeer, een beweging die landbouwgrond koopt en op duurzame wijze verpacht. <br /></p>

Danielle de Nie

Thaddeus Anim-Somuah

Jacqueline van den Ende

<p>Kika Buhrmann is sinds april 2023 directeur van Nespresso Nederland. Ze is al langer werkzaam bij de koffiefabrikant en heeft rollen vervuld in Spanje, Zwitserland en Amerika. In de vijf jaar dat ze in Amerika werkte, heeft ze de gevolgen van klimaatverandering van dichtbij meegemaakt. “Bosbranden, orkanen: de natuur laat duidelijk van zich horen, ook in de US. Dat maakt dat er nu veel aandacht is voor klimaat en milieu.”</p><h2>Impact </h2>
<p>Juist in tijden van klimaatverandering en alle uitdagingen die daarbij komen kijken, kan een bedrijf als Nespresso grote impact hebben. Buhrmann neemt Puerto Rico als voorbeeld. “Dat is een gebied waar veel koffie vandaan komt. Orkanen in 2017 en 2018 hebben destijds veel verwoest: zo’n tachtig procent van de koffiefarms werd weggevaagd. Nespresso heeft in deze regio geïnvesteerd om de boel weer opnieuw op te bouwen.” Naast geld werd ook kennis beschikbaar gesteld. “Als je weer opnieuw gaat beginnen, kan je dat beter op de meest duurzame manier doen. Zo kunnen koffieboeren op de lange termijn het meeste uit hun land kan halen. Door op zulke momenten hulp te bieden, kun je als organisatie enorm veel betekenen.” </p>
<h2>Geen perfectie, maar progressie </h2>
<p>Betekent niet dat de koffiefabrikant alles al goed doet. “Perfectie bestaat niet. Het is een utopie die naar mijn mening de ondernemersgeest uit een organisatie haalt.” Buhrmann focust liever op progressie. “De wereld innoveert zó snel. Ik ben altijd benieuwd wat die nieuwe innovaties betekenen en hoe Nespresso daar gebruik van kan maken.” </p>
<p>Dat vat haar ondernemersdrift dan ook goed samen. “Duurzaamheid is een groot thema. Het is essentieel om het te meten en inzichtelijk te maken. Alleen zo kun je progressie daadwerkelijk toetsen.” Ook transparantie is volgens Buhrmann belangrijk. “Bedrijven hebben de verantwoordelijkheid om te vertellen wat hun duurzaamheidsdoelen zijn. Pas als de consument goed geïnformeerd is, kan hij of zij een onderbouwde keuze maken voor een bepaald product. Om die reden is consumentencommunicatie voor mij een groot onderwerp."</p>

Kika Buhrmann

Marloes van Heteren

Sanne Akerboom

<p>De Nederlands-Afghaanse Mirwais Momand begon zijn carrière als accountmanager bij de Rabobank. In 2011 startte hij met Momand Vertaaldiensten. Behalve Nederlands en Engels spreekt hij Dari, Urdu en Pashto. In 2012 startte hij met Mido Dairy, een zuivelbedrijf in Kabul met als doel ondervoeding tegen te gaan. Lokale bevolking heeft de leiding, ook vrouwen in het door Taliban geteisterde en corrupte land werken mee. Momand was als vrijwilliger aan het werk in Afghanistan toen hij erachter kwam dat er veel kaas wordt geïmporteerd en dat hier kansen lagen om mensen - boeren en consumenten - te helpen.</p>
<p>Momand werkt aan een boek over ondernemen in kwetsbare gebieden. Hij hoopt andere ondernemers te inspireren om ontwikkelingshulp en ondernemerschap met elkaar te combineren. Ondernemen zat er bij hem al vroeg in, <a href="https://www.ebbinge.nl/artikel/interview-mirwais-momand-mido-dairy-afghanistan/" target="_blank" rel="noreferrer noopener">vertelde hij eerder</a>. "Niet lang nadat ik uit Afghanistan naar Nederland was gekomen, vanaf mijn dertiende, had ik drie bijbanen om ons gezin te ondersteunen. In de weekenden werkte ik bij de Efteling, ik had een krantenwijk en ging langs de deuren met een Tell-Sell-achtige catalogus." Momand stond in de Top 50 Jonge Talenten van het Financieel Dagblad in 2019. </p>

Mirwais Momand

Rinke Zonneveld

Jaap Korteweg

Willem van Weede

Jeroen van de Ven

Sandra van Beest

Wim Betten

<p>Wachten op wet- en regelgeving doet De Weerd niet. “De afgelopen jaren hebben we een duidelijk plan gemaakt. Wat zijn de uitdagingen waar we als wereld voor staan? En hoe kunnen we met Lidl onderdeel van de oplossing zijn? De opgave is enorm, maar we nemen onze verantwoordelijkheid. Ik kijk graag naar wat we nú kunnen doen en hoe het wél kan. Wachten op wet- en regelgeving doen we niet. Dat is niet onze manier.”</p>
<p>Het transportbeleid is daar een voorbeeld van: Lidl heeft uitgesproken alle winkels vóór 2030 te bevoorraden met elektrische vrachtwagens. De Weerd: “Door het gebrek aan landelijke regels trekken steden hun eigen plan. Zo komt Amsterdam met een zero emissie-zone. Nijmegen en Arnhem volgen, maar andere steden nog niet. Voor ons is dat onhandig omdat we landelijk opereren. Dus hebben we de knoop doorgehakt dat we overstappen op elektrisch vervoer. We gaan niet achterover hangen en wachten tot de wet ons verplicht om te verduurzamen. Bovendien leggen we de lat graag hoog. Voor onszelf, maar ook voor andere bedrijven. We laten graag zien wat er al mogelijk is.”</p>

Quirine de Weerd

Chantal Schrijver

Johan Krijgsman

Danny Benima

Ika van de Pas

Savitri Groag

Danny Hoekzema

Marije Klomp

Samuel Beltman

<p>Producten die qua looks worden afgekeurd, maar qua smaak perfect zijn: Van der Steen brengt ze alsnog aan de man. Zo voorkomt hij dat kwalitatief goede producten met honderden kilo's tegelijkertijd worden weggegooid. </p>
<p>“Ik zie dat steeds meer mensen zich bij onze beweging aansluiten. Onze medestrijders tegen voedselverspilling krijgen ieder kwartaal een box gevuld met houdbare producten. Jam van aardbeien met een deukje, sap gemaakt van kleiner uitgevallen peren en bijvoorbeeld ketchup van imperfecte tomaten. Ik vind het hartverwarmend hoe massaal de boxen worden afgenomen. Dat laat me zien: consumenten willen dit.”<br /></p>

Thibaud van der Steen

Marjet Rutten

Karina Tiekstra

Wim de Laat

Fleur Bakker

Eva Ronhaar

Christian Kampmann

<p>“Eten doen we iedere dag, maar onze voedselkennis is beperkt. Waar komen al die producten vandaan? Hoe worden ze gemaakt? Ik weet dat vaak niet, en ik ben zeker niet de enige. Ik had er bijvoorbeeld geen idee van dat een maaltijd gemiddeld 30.000 kilometer reist voordat het op ons bord ligt. Nederland heeft enorme distributiecentra, kassen en veeteeltbedrijven, maar we komen er niet. In die zin is de voedselindustrie best een schimmige wereld. Er wordt veel aan marketing gedaan met keurmerken, mooie verpakkingen en eierdozen waarop blije kippen te zien zijn. Dat beeld strookt niet altijd met de werkelijkheid. Dat wilde ik laten zien.”</p>

Kadir van Lohuizen

Joost de Kluijver

Ellyne Bierman

Yasin en Tansel Kiliç

Stefan Evers

Vincent van der Holst

Christian de Jong

Evelyn Brakema

Mirjam Schmüll

Hanneke van de Vijfeijke

Misha Elkerbout

Mark Boode

Samira I. Ibrahim

Bas Timmer

Daniel Rosen Jacobson

Peter Paul Kleinbussink

Elisah Pals

Peter van der Reijden

Pol Knops

Léon van Bossum

Erik Troost

Rick Verkuyl

Beau-Anne Chilla

<p>Eén van de dingen waar de ondernemer zich hard voor maakt, is meer biodiversiteit op het boerenland. “De vogel in ons logo is de grutto. Het is een boodschapper, een soort kanarie in de kolenmijn. Het vertrek of uitsterven van de grutto interpreteer ik als een duidelijk signaal. Er is te weinig voedsel beschikbaar en te weinig bescherming om te broeden. Voor mij staat de grutto symbool voor het huidige systeem en zijn tekortkomingen. Dat betekent niet dat we alles weg moeten gooien. De zuivelindustrie heeft zich ontwikkeld en er zit veel kennis en vakmanschap bij Nederlandse boeren. Die moeten we blijven benutten. Tegelijkertijd is er met de huidige aanpak geen ruimte meer voor weidevogels zoals de grutto. Dat moet anders. Met 20 procent natuur op het land geven we de weidevogels beschutting en veiligheid om te kunnen broeden. Op het andere deel van het land wordt niet geploegd, waardoor het bodemleven rijker wordt. Zo hebben vogels ook wat te eten, denk aan wormen. Het doel is om het boerenland weer levend te maken en geschikt voor de weidevogels.” </p>

Catharinus Wierda

Elles Kempers

Oliver Yeboah

Leon Dielen

Hans Geels

<p>Wat haar betreft mogen we nog veel meer peulvruchten eten. “De consumptie in Nederland ligt nog vrij laag als je het vergelijkt met landen in Azië en Zuid-Europa. Dat heeft met de eetcultuur te maken: de Hollandse keuken bevat van oorsprong veel aardappelen, vlees en groenten. Wat ik zie, is dat mensen in toenemende mate peulvruchten aan het ontdekken zijn. Door de opkomst van wereldkeukens, waar peulvruchten een natuurlijke rol in hebben, komen we er meer mee in aanraking. Toch moet het meer ingeburgerd raken. We eten nu zo’n één derde van de aanbevolen hoeveelheid peulvruchten. Veel mensen weten niet goed in welke gerechten ze bruine bonen of linzen kwijt kunnen. Inspiratie is belangrijk, dus we maken recepten en geven tips om de producten te bereiden. Confrontatie op de winkelvloer speelt ook een grote rol. Als mensen er niet tegenaan lopen, zullen peulvruchten niet snel in hun mandje belanden. We moeten bonen ook gewoon een beetje sexy maken. Ze hebben onterecht een stoffig en saai imago. Daarom doen we ons best om het wat spannender en interessanter te maken.”</p>

Nicole Freid

Thijs Huijsmans

Kiki Lauwers

Suzanne Debrichy

Kiki Hagen

Dick van Driel

Niels van Stralen

Marissa de Boer

<p>Zijn doel: een onafhankelijke Europese toeleveringsketen. “Dat zijn we aan onszelf verplicht als we de doelen uit het Parijsakkoord willen halen.”</p>

Rutger van Raalten

Oprichter
CarbonX

Zoek een Changemaker

Nicole Freid

HAK

Catharinus Wierda

de Fryske

Kadir van Lohuizen

NOOR images

Thibaud van der Steen

No Waste Army

Quirine de Weerd

Lidl

Mirwais Momand

Mido Dairy

Kika Buhrmann

Nespresso

Joost Wouters

The Seaweed Company

Danielle de Nie

Wij.land

Mark Hartmans

Albron

Renco Schipper

Snack With Benefits

Sheila Struyck

Sheila Struyck

Irene Visser

Atradius Dutch State Business

Erik van Houten

Nespresso

Florens Slob

Greenyard

Jonathan Karpathios

The Farm Kitchen

Jeroom Remmers

TAPP Coalitie

Geertje Zeegers

Too Good To Go

Rutger van Raalten

Oprichter CarbonX

Zoek een Changemaker

Nicole Freid

HAK

Catharinus Wierda

de Fryske

Kadir van Lohuizen

NOOR images

Thibaud van der Steen

No Waste Army

Quirine de Weerd

Lidl

Mirwais Momand

Mido Dairy

Kika Buhrmann

Nespresso

Joost Wouters

The Seaweed Company

Danielle de Nie

Wij.land

Mark Hartmans

Albron

Renco Schipper

Snack With Benefits

Sheila Struyck

Sheila Struyck

Irene Visser

Atradius Dutch State Business

Erik van Houten

Nespresso

Florens Slob

Greenyard

Jonathan Karpathios

The Farm Kitchen

Jeroom Remmers

TAPP Coalitie

Geertje Zeegers

Too Good To Go

Oprichter
CarbonX