Dirty Tackle: the growing carbon footprint of football, heet het rapport. Hierin is onder meer te lezen dat één enkele WK-wedstrijd al een uitstoot van 44.000 tot 72.000 ton CO2 veroorzaakt. En nee, dat doen natuurlijk niet de 22 spelers die heen en weer rennen over het veld. Het zit hem in alles wat daaromheen gebeurt. Fans die in de auto of een vliegtuig stappen om hun idolen te zien spelen bijvoorbeeld. En wat te denken van de bouw van grote stadions en de energie die nodig is voor de verlichting? Ook de grootschalige productie van merchandising helpt niet mee. En dan zijn er tot slot nog de sponsordeals die clubs sluiten met oliebedrijven en vliegmaatschappijen, want ook die uitstoot hebben de onderzoekers meegenomen in hun onderzoek.
Schadelijk product verkopen? Gebruik de sport
Klimaatverandering versus voetbal. Dit gaat over de grootste uitdaging in de geschiedenis van de mensheid versus de belangrijkste bijzaak in de wereld. Het zijn twee thema's die weinig mensen met elkaar verbinden. Toch is die connectie er wel degelijk, vertelt Frank Huisingh. “Voetbal is doorgaans een buitensport. In extreme hitte of op een ondergelopen veld is het bijna niet mogelijk om fatsoenlijk tegen een bal te trappen. Zo bekeken bedreigt de klimaatcrisis dus ook het mondiale voetbal.”
Huisingh is de drijvende kracht achter Fossile Free Football. Deze club met vrijwilligers strijdt nu bijna drie jaar tegen sponsordeals in het profvoetbal waarbij grote vervuilers betrokken zijn. Dit gaat onder meer om oliebedrijven, automerken en luchtvaartmaatschappijen. “Als je een vervuilend en ongezond product verkoopt, dan moet je dat associëren met populaire, gezonde mensen. De sport leent zich daar dus bij uitstek voor. Tabaksproducenten hebben dit ook lange tijd gedaan, totdat het verboden werd. Voor fossiele bedrijven is het daarentegen nog steeds toegestaan om de kracht voetbal te gebruiken voor de verkoop van hun schadelijke producten.”
Fossiel
Fossile Free Football wil dat dit stopt. Maar of dat reëel is? De FIFA wordt sinds kort gesponsord door Saudi Aramco, het staatsoliebedrijf van Saudi-Arabië. Niet geheel toevallig mag dat land ook het WK mannenvoetbal in 2034 organiseren. Kritiek op die sponsordeal kwam vooral uit het vrouwenkamp. Ruim honderd profvoetbalsters, onder wie Oranje-international Vivianne Miedema, zetten in september nog hun handtekening onder een open brief aan de FIFA-voorzitter Gianni Infantino. Zonder resultaat overigens.
Maar ook bij UEFA rolt er cash naar binnen vanuit de fossiele pijpleiding. Tot de Russische inval in Oekraïne was Gazprom nog de trotse hoofdsponsor van de Champions League. De Europese voetbalbond heeft bovendien al jarenlang een verbintenis met Qatar Airways, een luchtvaartmaatschappij dat ook prominent op het shirt van Paris Saint-Germain staat. En op het lichtblauw van Manchester City pronkt al sinds 2009 de naam van Etihad Airways. Het zijn sponsordeals waar tientallen miljoenen euro's mee gemoeid zijn.
“Maandag zei iemand op X dat we een strijd voeren tegen Goliath. Maar vergeet niet dat het David was die deze strijd uiteindelijk won, denk ik dan. Wij zien natuurlijk ook dat de financiële belangen enorm groot zijn. Juist daarom is er veel druk van buitenaf nodig, want alleen dan kunnen we wel iets in beweging brengen. Zo'n rapport van het New Weather Institute helpt daarbij”, aldus Huisingh. Hij is overigens niet één van de auteurs, maar hielp de onderzoekers wel met meelezen.
Grote toernooien op de schop
Met enkel een ban op fossiele sponsordeals is het voetbal natuurlijk nog allesbehalve fossielvrij. Daarvoor moet er nog veel meer gebeuren. Huisingh pleit onder meer voor een herziening van de speelschema’s van grote toernooien. Minder voorrondes bij Europese competities en meer regionaal clusteren. “Dat Ajax bijvoorbeeld niet naar Kazachstan hoeft, maar een wedstrijd speelt in West-Europa. Dit soort aanpassingen scheelt meteen in het aantal vliegbewegingen.” Het WK van 2026 in Noord-Amerika, met 104 wedstrijden verspreid over 16 speelsteden in drie verschillende landen, is in zijn ogen dan ook een gemiste kans. Fans zullen veel moeten vliegen om hun helden aan het werk te zien.
“Dit WK wordt waarschijnlijk het meest vervuilende evenement dat ooit is georganiseerd. Een paar speelsteden - denk aan Los Angeles - hebben in de zomer te maken met veel luchtvervuiling en extreme hitte. Voetballers en fans worden nauwelijks beschermd tegen deze omstandigheden en dat zorgt onherroepelijk voor gezondheidsrisico's.” Of de FIFA naar deze argumenten wil luisteren? Nogmaals, dat valt nog maar te bezien. De voetbalbobo's zinspeelden de afgelopen jaren juist op nóg meer wedstrijden. Die brengen immers extra geld in het laatje. “Tegelijkertijd zijn deze bonden erg impopulair, met name de FIFA. Wij hopen dat we de druk daarom kunnen opvoeren, om serieus werk te maken van een kleinere klimaatimpact.”
De meest ecologische club ter wereld
Goede voorbeelden? Die zijn er gelukkig al wel. Zo organiseerde FC Dordrecht eerder dit seizoen een klimaatneutrale wedstrijd. Met vega-snacks in plaats van vleeskroketten en broodjes worst. En de slagbomen van het parkeerterrein ging deze avond alleen omhoog voor elektrische bolides. Ook in Amsterdam wordt werk gemaakt voor duurzamer voetballen. Zo liggen op het dak van de Johan Cruijff Arena 4.200 zonnepanelen. Bovendien moet het stadion in 2030 net-positief zijn.
Maar voor het allerbeste voorbeeld steken we de Noordzee over, naar een club in de derde divisie. Forest Green Rovers heeft een elektrische teambus, speelt in shirts van gerecycled materiaal en verkoopt in en rondom het stadion alleen nog maar vegetarisch voedsel. De club bestaat al 100 jaar en gaat er prat op de meest ecologische club ter wereld te zijn.
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
