Andrew McDonagh is international key account manager Retail bij Lamb Weston / Meijer. Voor de fabriek in het Engelse Wisbech initieerde hij een Whole Chain Food Waste Reduction plan. Samen met huismerkenleverancier Fullers Foods en supermarktketen Sainsbury’s werd geanalyseerd hoe voedselverspilling in de gehele keten kan worden aangepakt. Dat wordt gefaciliteerd door het Waste Resource Action Programme (WRAP), een initiatief van de Britse overheid, om voedselverspilling in de gehele keten tegen te gaan. “Voedselverspilling is een issue in onze sector,” zegt McDonagh. “Het gaat in ons geval niet om veel verspilling, omdat we bevroren producten verkopen die je lang kunt bewaren. Maar we willen liefst naar nul. En we moeten ons bewust zijn van waar en waarom deze verspilling ontstaat en hoe we het tegengaan.”
Paula Higby werkt bij Fullers Foods en benaderde Lamb Weston / Meijer vorig jaar om mee te doen aan WRAP. “Wij hebben contracten met veel verschillende productielocaties, maar omdat we wisten dat Lamb Weston / Meijer zich al bezighield met het voorkomen van voedselverspilling, leek me dit een mooie samenwerking.” Volgens Higby is het bijzonder dat je door WRAP alle partijen in de keten bij elkaar krijgt. “Met de hele keten samenkomen gebeurt zelden,” zegt Higby. “Terwijl de winkeliers dan zien dat, als zij ervoor kiezen een bepaald product uit de schappen te halen omdat het niet goed genoeg verkoopt, het impact heeft op voedselverspilling eerder in de keten.”
Lees ook: Lamb Weston / Meijer gaat voor duurzamer vervoer met LNG-truck
Ondertussen willen veel Britse supermarkten graag voedselverspilling tegengaan. Daar communiceren ze ook over naar hun klanten. “Sainsbury’s heeft hoge doelen gesteld, en omdat zij meedoen aan WRAP stellen we in de gehele keten doelen op om voedselverspilling te voorkomen,” zegt McDonagh. Target, Measure, Act, is de slogan van WRAP. Dus een doel stellen voor elke schakel in de keten, meten hoeveel je verspilt en gericht actie ondernemen om dit te verminderen. Zo eindigt een teruggestuurd bevroren aardappelproduct vaak als diervoeding omdat je een huismerkproduct niet elders kan verkopen, en de resterende houdbaarheidsdatum soms te kort is. Fullers Foods gaat het nu sneller beoordelen zodat het toch nog door mensen kan worden gegeten.
Stap in de goede richting
Als een bedrijf de keten wil verduurzamen is dat al een stap in de goede richting, vindt Toine Timmermans. Hij is programmamanager duurzame voedselketens aan de Wageningen Universiteit en Research (WUR) en directeur van het Nederlandse collectief van de stichting Samen Tegen Voedselverspilling. Het in kaart brengen van wat er allemaal van een product wordt gemaakt ziet Timmermans als eerste stap naar verduurzaming. “Dan kun je meten waar de mogelijkheden zitten om de stromen hoger te verwaarden. Dus bijvoorbeeld: ‘Wij willen daar waar mogelijk al onze stromen voor menselijke consumptie inzetten.’ Die doelstelling moet leidend zijn en gedragen worden binnen de gehele organisatie.”
In 2013 heeft Lamb Weston / Meijer voor één van haar Nederlandse fabrieken een diepteanalyse gedaan van het verlies en verspilling in haar eigen waardeketen. Dat resulteerde in een voedselverlies- en verspillings-massabalans, waarmee het inzicht kreeg in het verlies en verspilling van grondstoffen per processtap, wat de oorzaak was en of dat verminderd kon worden. Met het WRAP project in het Verenigd Koninkrijk is deze analyse specifiek voor de fabriek in Wisbech gemaakt, en doorgetrokken in de gehele keten. Deze voedselverspillings-massabalans wordt elk jaar opnieuw opgesteld om de voortgang te monitoren en te beoordelen waar kan worden bijgestuurd.
Lees ook: Zorgen bomen op de akker voor duurzame landbouw?
Hoeveel frites en vlokken haal je uit een aardappel?
Sinds september 2019 is Mariska van Dalen manager Sustainability by Design bij Lamb Weston / Meijer. Haar taak is om alle investeringen te toetsen op de duurzaamheidsbijdragen, en te kijken waar het beter kan. Sinds 2011 heeft de fritesproducent een duidelijke duurzaamheidsstrategie. Eén van de drie pijlers van haar nieuwe duurzaamheidsagenda voor 2030 is ‘Zero Waste’ gericht op het voorkomen en verminderen van (voedsel)verspilling. Dit doet Lamb Weston / Meijer door allereerst zoveel mogelijk eindproduct uit de door haar ingekochte berg aardappelen te halen, zo’n 1,6 miljard kilo per jaar. “De grootste aardappelen worden gebruikt voor de bekende Franse frietjes, de middenmaat voor onze specialiteiten zoals Twister friet en de kleinste verwerkt tot bijvoorbeeld gekruide aardappelpartjes. De aardappelen die niet geschikt voor friet, kantstukjes en uitgesorteerde korte stukjes met een plekje worden benut voor het maken van gedroogde aardappelvlokken. Sinds 2008 maken we ook steeds meer producten met schil, waardoor er minder stoomschillen als bijproduct naar veevoer hoeven te gaan. We zien dat andere frietproducenten ook actief met dit onderwerp bezig zijn, waardoor we met de hele keten stappen zetten om voedselverspilling te verminderen,” zegt Van Dalen.
Om de aardappelbenutting te verbeteren houdt het bedrijf de processen goed in de gaten. Op die manier voorkomt het dat een product dat bestemd is voor mensen wordt afgewaardeerd. Daarvoor wordt de ladder van Moerman aangehouden. Deze moet ervoor zorgen dat de reststromen, zoals de aardappelstoomschillen, maximaal worden ‘verwaard’, wat betekent dat het op dezelfde trede óf een trede hoger op de ladder van Moerman staat.
Ook zet Lamb Weston / Meijer de laatste tijd actiever in op het verkopen van producten met schil. “Het product behoudt daardoor meer smaak en voedingsvezel en wij gebruiken in ons proces minder energie omdat de schil niet eraf hoeft, wat nu in een stoomketel gebeurt. Bovendien heb je minder stoomschillen, die naar veevoer gaan”, zegt Van Dalen. Ons innovatiebeleid is dat elk nieuw product ten minste één variant met schil bevat. Voor bijproducten die vanwege hygiëne en voedselveiligheid niet meer geschikt zijn voor consumptie door mensen of dieren zoekt het bedrijf naar een zo hoog mogelijke verwaarding. Van Dalen: “Zo wordt zelfs het kleine restje frituurolie dat achterblijft in de bakovens bij een schoonmaakweekend verzameld en lokaal verkocht als biodiesel voor vrachtwagens.“
Lees ook: Voedselverspilling in tien jaar nauwelijks gedaald
Geen vergisting
Lamb Weston / Meijer verspilt al weinig voedsel in haar eigen proces. Dat komt deels omdat ze er als één van de weinige aardappelproducenten voor kiezen om geen aardappelresten te vergisten voor de productie van biogas. Alleen de fabriek in Oostenrijk heeft een eigen biovergister, die er al stond bij de overname in 2011. “Wij willen onze grondstoffen en eindproducten maximaal benutten als voeding voor mensen. Als dat niet mogelijk is, dan als voeding voor dieren. Als je in een eigen biovergister investeert, staat die er twintig jaar en wil je deze maximaal laten renderen. En ga je deze ook gebruiken voor aardappelreststromen en wellicht zelfs voor afgekeurde producten. Hiermee vernietig je alle voedingswaarde en dat vinden wij niet duurzaam.”
Timmermans van de WUR is het daarmee eens; de inzet moet altijd zijn om de grondstoffen te verwaarden. “Vergisting is een perverse prikkel. Er zitten subsidies op biomassa als energiebron. Daardoor gaan er stromen in vergisters die eigenlijk naar mensen of dieren hadden kunnen gaan. Dat is zonde.” Hij pleit er dan ook voor die prikkels eruit te halen door Europees te hameren op het zo hoog mogelijk inzetten van de reststromen. “Zodat de stromen die nu als afval in biovergisters worden verwerkt naar dieren gaan. Zo schuif je het op. Bijvoorbeeld zoals bij tomaten gebeurt: van de kontjes en kopjes van tomaten wordt soep en ketchup gemaakt. Dát zijn de modellen van de toekomst.”
We kunnen niet meer wachten
Belangrijk is dat de hoge verwaarding van producten in de hele keten wordt doorgezet, dus bij de leveranciers en de afnemers. Lamb Weston / Meijer doet dat al met de teler, en kan dat ook doen met de klant, zoals met WRAP gebeurt.
Volgens Van Dalen van LWM is er de laatste jaren een verandering gaande op het gebied van een duurzame bedrijfsvoering en minder voedselverspilling. “Het is niet meer zoals tien jaar geleden waar alleen de koplopers zich hier druk om maakten; nu wil iedereen erbij betrokken zijn. En met ons interne ‘Changemakers’ programma verhogen we het bewustzijn voor duurzamere keuzes in alle delen van ons bedrijf, en daarmee met alle partners waar we mee samenwerken. Het is een groot maatschappelijk probleem dat we met z’n allen moeten oplossen. Niks doen is geen optie.”
Lees ook: 'Een circulaire economie vergt vooral ondernemerschap'
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
