In tegenstelling tot hun collega’s uit de veehouderij, hebben pluimveehouders in Nederland geen mestprobleem. Hun mest wordt netjes opgehaald en verwerkt. Sinds 2022 is in Wijster een vergistinginstallatie in bedrijf die er groen gas van maakt. Al veel langer, sinds 2008, staat er in Moerdijk een energiecentrale die de mest verwerkt tot groene elektriciteit.
BMC Moerdijk verwerkt een derde van alle Nederlandse kippenmest, zo’n 420.000 ton per jaar. Die wordt voornamelijk aangeleverd door de 400 pluimveehouders die aangesloten zijn bij Coöperatie DEP, een van de aandeelhouders. De centrale wekt 290 miljoen kilowattuur groene stroom per jaar op. Genoeg voor het eigen verbruik van alle pluimveehouders die hun mest aanleveren en daarnaast nog eens voor 45.000 huishoudens.
Groen gasbedrijf
De pluimveehouders hebben onlangs beloofd mest te blijven leveren als BMC Moerdijk wordt omgebouwd van elektriciteitscentrale naar een vergistingsinstallatie. Dat vergt een investering van 190 miljoen euro. Zo verandert het bedrijf in een groen gasbedrijf. Na de definitieve investeringsbeslissing in 2026 moet de bouw in 2027 starten en in 2029 klaar zijn. Vanaf dan gaat de installatie jaarlijks 250.000 ton pluimveemest omzetten in 30 miljoen kuub groen gas. Die verwerkingscapaciteit is minder omdat BMC verwacht dat de hoeveelheid kippenmest de komende jaren zal afnemen.
Zinvolle switch
Met de nieuwe installatie speelt BMC in op de toekomstige energiemarkt, waarin groene stroom steeds meer geleverd wordt door zon en wind. Tijdens piekuren is er zoveel aanbod, dat de prijs daalt en de stroom weinig geld oplevert. Met groen gas denkt het bedrijf een grotere bijdrage aan de CO2-reductie te kunnen leveren dan met duurzame elektriciteit. “Elektronen worden nu en in de toekomst vooral door wind en zon geproduceerd. Dus is het zinvol om een switch te maken. We gaan weer moleculen maken in plaats van elektronen. Zo blijven we bijdragen aan de energietransitie, maar op een andere manier”, zegt directeur Gerd-Jan de Leeuw van BMC Moerdijk. Hij benadrukt dat de aandeelhouders van het bedrijf nog een definitieve beslissing moeten nemen over de nieuwbouw.
Bijmengverplichting
Met die switch speelt BMC ook in op de bijmengverplichting voor groen gas, die het kabinet vanaf 2026 wil invoeren. In 2030 moet al 20 procent van het gas groen zijn: 1,1 miljard kuub. Daarin speelt mest een belangrijke rol. Enerzijds als grondstof voor groen gas, anderzijds doordat de methaan- en de stikstofuitstoot fors kan dalen bij vergisting. Zo worden meerdere vliegen in één klap geslagen. Het stikstofprobleem in de landbouw wordt aangepakt, waardoor het land weer van het slot kan, bouwprojecten door kunnen gaan en de aantasting van natuurgebieden vermindert. Met het bijmengen van die 1,1 miljard kuub groen gas worden we minder afhankelijk van de import van vloeibaar aardgas uit andere landen en kan Nederland 3,8 miljoen ton CO2-uitstoot besparen.
Besparing CO2
Daarvan kan 2,4 miljoen ton CO2-uitstoot bespaard worden door mest te vergisten, bleek eerder uit onderzoek van CE Delft. Mestvergisting kan ook tien miljoen kilo stikstofuitstoot verminderen en 400 miljoen kuub aan groen gas opleveren, blijkt uit een ander onderzoek van Common Futures, in opdracht van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE), Gasunie en het Platform Groen Gas. De mogelijke stikstofreductie bedraagt een kwart van wat de landbouw in Nederland in 2030 moet behalen. Voor de 400 miljoen kuub groen gas is 22 miljoen ton mest nodig, een derde van wat de veestapel nu produceert.
Snel invoeren
Mestvergisting is volgens de partijen hard nodig om Nederland van het stikstofslot te halen. De drie pleiten ervoor de bijmengverplichting voor groen gas snel in te voeren. “Stikstof en mest hebben we te veel in Nederland en gas te weinig. Druk nu op de startknop om mestvergisting te stimuleren”, zegt voorzitter Olof van der Gaag van de NVDE.
Afhankelijk van gas
Groen gas heeft dezelfde kwaliteit als aardgas en kan gewoon ingevoerd worden in het bestaande gasnet, waardoor huishoudens en industrie het kunnen gebruiken. BMC ziet ook afzetkanalen in sectoren die niet kunnen overstappen op groene stroom en afhankelijk blijven van gas, zoals zwaar transport. “Wat is er dan mooier om fossiel gas te vervangen door groen gas”, zegt De Leeuw.
CO2 voor de tuinbouw
De nieuwe installatie van BMC biedt straks nog meer milieuvoordelen. Bij het vergisten zetten bacteriën in een groot vat mest om in methaan, het grootste bestanddeel van aardgas. Om er biogas van te maken dat geschikt is voor het gasnet, wordt het methaan gezuiverd en wordt de CO2 afgevangen. Dat wordt omgezet naar 35.000 ton vloeibare biogene CO2 per jaar, die onder meer inzetbaar is in de glastuinbouw of de voedingsindustrie. De laatste gebruikt het gas voor frisdrank of het verpakken van kaas en vlees en kan hiermee verder verduurzamen.
Hergebruik van nutriënten
De digestaat dat na vergisting van de mest overblijft bevat energie die wordt omgezet in warmte en elektriciteit voor de eigen installatie. De nutriënten die in de pluimveemest zitten, zoals stikstof, fosfaat en kalium, blijven na vergisting over. Die kunnen worden gebruikt als alternatieve meststof voor kunstmest, waarvoor bij de productie veel CO2 wordt uitgestoten. “Behalve groen gas gaan we dus ook meststoffen produceren, die weer terug kunnen naar de akkerbouw of de tuinbouw”, zegt De Leeuw.
Bijdrage aan energietransitie
Alles bij elkaar opgeteld bespaart de nieuwe vergistingsinstallatie tot wel 206.000 ton CO2-uitstoot per jaar. BMC krijgt voor het onderzoek naar het project subsidie van het Ministerie van Klimaat en Groene Groei, de Regeling nationale EZK- en LNV-subsidies en de Topsector Energie van RVO. De Leeuw: “We continueren hiermee onze substantiële bijdrage aan de energietransitie, we blijven een bijdrage leveren aan de circulaire landbouw en aan het realiseren van klimaatdoelen door de uitstoot van CO2, methaan en stikstof te reduceren.”
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
