Aan de Universiteit van Basel doen wetenschappers onderzoek naar de vitaliteit van komkommers. Ze kijken in hoeverre factoren als bestrijdingsmiddelen, bodemsoort, volle grond of niet, de omgeving, transport en opslag van invloed zijn op het gewas. Mogelijk kunnen de resultaten ook informatie geven over andere gewassen. Een van de onderzoekers is de Nederlandse Marjolein Doesburg-van Kleffens. Change Inc. sprak haar tijdens komkommertijd over het project.
Waarom komkommers?
Er is specifiek gekozen om dit onderzoek met komkommers te doen, vanwege het zelfhelend vermogen van de komkommer. Doesburg-van Kleffens legt uit hoe dat zit: “Komkommers staan erom bekend dat ze weer aan elkaar kunnen groeien, nadat ze zijn doorgesneden. Slice healing, noemen wij dat. Courgettes en pompoenen doen dit bijvoorbeeld ook. Als je een komkommer in stukjes snijdt en die tegen elkaar aanlegt, dan wordt het na een tijdje weer één geheel. Wel blijf je goed zien waar er gesneden is.” Dit fenomeen maakt de komkommer heel geschikt om te gebruiken voor dit onderzoek.
Vitaliteit
“Een samenwerkingsverband met onderzoeksgroepen uit Denemarken, Duitsland en Zwitserland doet een serie van onderzoeken. We willen kijken of er verschillen zijn in vitaliteit tussen regulier geteelde komkommers, biologische komkommers en biologisch-dynamisch (zie kader) geteelde komkommers,” vertelt de onderzoeker.” De term vitaliteit wordt in de biologisch-dynamische beweging veel gebruikt om de kwaliteit van gewassen en producten aan te geven. Doesburg-van Kleffens: “De definitie van vitaliteit omvat de integratie van groei en rijping – denk aan de Italiaanse zongerijpte tomaat, versus de smakeloze waterige grote Hollandse kastomaat als extreem voorbeeld. Vitaliteit uit zich ook als veerkrachtige dieren en planten die tegen een stootje kunnen.”
Biologisch en biologisch-dynamisch
Bij de productie van biologisch voedsel wordt zo veel mogelijk rekening gehouden met milieu en dierenwelzijn. Biologisch gebruikt geen chemische bestrijdingsmiddelen, kunstmest en genetisch gemodificeerde organismen. Biologisch-dynamische landbouw (BD) voldoet óók aan de normen voor biologische landbouw, maar gaat nog een stapje verder. Voor deze landbouw gelden extra eisen en geheel eigen uitgangspunten. De basis van de BD-landbouw wordt gevormd door de bodem. Gewassen worden altijd in de volle grond geteeld. Bedrijven die op BD-wijze produceren, hebben een gesloten kringloopsysteem. Dat geldt voor de middelen die worden gebruikt, maar een BD-boer houdt ook rekening met de kringloop van het jaar. Een ander belangrijk kenmerk van BD-landbouw is open bestuiving. Hierbij wordt een zo natuurlijk mogelijke manier van veredelen toegepast: het ontwikkelen van een zaadvast ras. Daarbij worden geen kunstgrepen gebruikt, zoals intelen bij plantensoorten die van nature kruisbestuivers zijn.
Werkwijze
Die vitaliteit wordt als volgt onderzocht. “We hebben een speciaal apparaat,” vertelt de onderzoeker, “een soort guillotine met 21 mesjes, waarmee we de komkommers in één keer in 22 schijfjes snijden. Vervolgens pakken we die strak in folie in. Ook krijgen de komkommers nog een beschermend ribbelkarton om zich heen en dan gaan ze samen in een speciale doos, waaruit vocht naar beneden kan druipen. Het geheel gaat dan twee weken lang in een broedkast met een temperatuur van 23,5 graden Celsius.”
Drek
“Als je de komkommers er na twee weken uithaalt, zie je grote verschillen. De ene komkommer is totaal drek en verkleurd en de ander is nog helemaal donkergroen en compleet aan elkaar gegroeid. Wat we dan doen is de komkommers in een statief klemmen en er gewichten aan hangen. Weet je hoeveel kilo zo’n aan elkaar gegroeide komkommer kan houden? Soms wel 4 tot 8 kilo!”
864 komkommers
Uiteindelijk wordt er naar meer gekeken dan alleen naar het gewicht dat de komkommers kunnen dragen. Kleurbehoud en het verrottingsproces zijn ook belangrijke markers die meer vertellen over de vitaliteit. “We doen per land (Denemarken, Duitsland en Zwitserland) ieder acht experimenten met elke keer 36 komkommers. In totaal dus 864 komkommers. Uit het huidige onderzoek hebben we nog geen resultaten, maar uit eerdere seizoenen weten we al dat biologische en biologisch-dynamische komkommers betere slice healing laten zien. Ook vertonen deze komkommers minder verrottingsverschijnselen. Bij dit laatste onderzoek proberen we ook duidelijker verschillen tussen biologisch en biologisch-dynamisch te vinden. En de oorzaken daarvan. Hopelijk kunnen we daar eind van dit jaar meer over vertellen.”
Meer komkommernieuws lezen?
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
