Wat is het succes van de trein tijdens dit voetbaltoernooi? Van Wee, verbonden aan de Technische Universiteit Delft, geeft een paar mogelijke verklaringen. “Veel stadions liggen niet ver van treinstations en zijn dus goed bereikbaar met de trein. Dat zie je in Duitsland, maar ook in Nederland. De Arena is daar een goed voorbeeld van. Zou die bereikbaarheid minder zijn, dan zou de populariteit zonder twijfel ook minder groot zijn.”
Auto en vliegtuig
“Ik zie ook dat de rol van de auto wordt teruggedrongen”, vervolgt hij. “Het is niet overal makkelijk om gratis de auto te parkeren. Betaald parkeren is op steeds meer plekken de norm. Het zou me niks verbazen dat een deel van de mensen tijdens zo’n wedstrijd alcohol drinkt. Dat pleit niet voor de auto. Tijdens zo’n evenement is veel politie op de been. Word je eruit gepikt bij een controle, dan heb je een probleem.”
Een andere mogelijke oorzaak: vliegschaamte. “Het gebruik van de internationale trein neemt toe. Het is een ontwikkeling die voor de coronapandemie al in gang is gezet en niet te verklaren is door oorzaken zoals tarieven en reistijd. Die blijven nagenoeg gelijk, maar het treingebruik stijgt. Het sterke vermoeden bestaat dat we ons geleidelijk aan meer bezwaard voelen om veel te vliegen. Er komt toch een soort ongemak bij kijken. Vliegschaamte is een gangbaar begrip geworden.”
Acties
De Duitse spoorwegmaatschappij Deutsche Bahn heeft voor het EK speciale acties in het leven geroepen. Zo kunnen bezitters van een wedstrijdkaartje gratis reizen op veel regionale en lokale lijnen. Ook zijn er de Fan BahnCards waarmee Duitsers drie maanden lang de trein kunnen pakken met 25 procent korting. Wordt Duitsland kampioen, dan wordt deze actie gratis verlengd met een jaar. Voor de Europese fans is er een speciaal treinkaartje waarmee ze makkelijk naar de speelsteden kunnen.
Van Wee verwacht dat zulke acties een positieve uitwerking hebben. “Het scheelt geld, maar nog belangrijker is dat mensen zich door zulke promoties bewust worden van de mogelijkheid om met de trein te gaan. Dat ze denken: dat kan natuurlijk ook. Ik weet niet of er een grote marketingcampagne is opgezet. Is dat wel het geval, dan krijgt zo’n promotie nog meer bekendheid.”
9 euro ticket
Het is niet de eerste keer dat de Deutsche Bahn met prijzen stunt. In 2022 werd het 9 euro ticket gelanceerd. Daarmee kon in de zomermaanden onbeperkt worden gereisd met de trein, metro, bus en tram. Hoe kijkt een hoogleraar Transport naar dit Duitse beleid? “De overheid had twee motieven om deze goedkope tickets te introduceren. Het was voornamelijk bedoeld om burgers destijds te compenseren voor de hoge energieprijzen. Dat klinkt sympathiek, maar iedereen kon gebruikmaken van de actie. Inclusief toeristen. Niet alleen mensen met lage inkomens werden tegemoetgekomen. Dat maakt het een botte manier om hoge energieprijzen te compenseren voor mensen met een laag inkomen.
Een ander motief is het milieuaspect. De trein is een duurzamere manier van reizen dan de auto. Het punt is alleen: niet elke treinkilometer erbij betekent een autokilometer eraf. Uit onderzoek blijkt dat zulke promoties er vooral toe leiden dat mensen die toch al de trein nemen, dan vaker en verder gaan. Slechts een klein deel van de extra treinreizigers bestaat uit overstappers van de auto. Of het onderaan de streep dus echt iets oplevert, betwijfel ik. In dat licht wordt het dan een heel duurbetaalde actie.”
Nederlands elftal
Anders dan de vele voetbalfans stapten de spelers van het Nederlands elftal wel in het vliegtuig naar Duitsland. Het team steeg op in Rotterdam, om 400 kilometer verderop in Wolfsburg weer te landen. Van Wee bestempelt de actie als niet fraai. “Ik weet niet hoe het schema van het elftal eruit heeft gezien, maar voetballers hebben een voorbeeldfunctie te vervullen. Het zou een mooi statement zijn geweest om bewust voor de trein te kiezen. De aanvoerder van Frankrijk, Kylian Mbappé gebruikte zijn tijd in een persconferentie om jongeren op het hart te drukken om te gaan stemmen. Dat getuigt van maatschappelijke betrokkenheid.”
Opsteker
Toch noemt hij de massa’s fans die per trein reizen een opsteker voor het internationale treinverkeer. “Dat veel voetbalsupporters voor de trein kiezen, is een goed teken. Het laat zien dat we ons reisgedrag best kunnen aanpassen. De internationale trein heeft de wind mee. Veel mensen zijn zich bewuster van de klimaatimpact die reizen met zich meebrengt. Vliegschaamte maakt het vliegtuig een minder aantrekkelijke reismogelijkheid. Al liggen er ook nog genoeg uitdagingen voor de internationale trein.”
Meer mensen de trein in
Dan doelt Van Wee op de service op het spoor. “Dat moet echt beter. Het vinden van de juiste informatie, en het boeken van tickets is veel lastiger dan bij de luchtvaart. En stel: je reist van Amsterdam naar Rotterdam Centraal, om vervolgens met de Eurostar naar Londen te gaan, maar loopt onderweg in Nederland vertraging op waardoor je de internationale trein mist. Dan mag je zelf uitzoeken hoe je vervolgens in Londen komt en hoe het zit met vergoedingen. Dat is een heel gedoe. Op de luchthaven daarentegen word je op je wenken bedient. Er zijn loketten waar je heen kan en om hulp kunt vragen. Op het spoor is er niks geregeld.”
Een andere manier om het treinverkeer een boost te geven, is het aanpakken van de luchtvaart. “Het is simpelweg te goedkoop om te vliegen. Er zit geen btw op vliegtickets en geen heffing op vervuilende kerosine. Vliegen wordt nog altijd zwaar gesubsidieerd. Trek dat eens recht, zou ik zeggen. Pas dan kan de trein echt gaan concurreren met het vliegtuig.”
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
