Veertig koeien, die leven in een diervriendelijke stal, drijvend op het water in de Merwe4Haven in Rotterdam. Van de melk van deze koeien worden dagelijks dagverse zuivelproducten geproduceerd, beschikbaar voor inwoners van Rotterdam. De productie is bovendien circulair: kringlopen van voedingsstoffen, energie en water worden zoveel mogelijk gesloten.
Dit klinkt wellicht als toekomstmuziek, maar uitvoering in de praktijk is dichtbij: eind 2017 moeten de koeien hun eerste stappen zetten op de Floating Farm. Deze drijvende boerderij wordt gerealiseerd door Beladon, ontwikkelingsmaatschappij van duurzame drijvende gebouwen, Courage, de innovatieorganisatie van de Nederlandse melkveehouderij en stadsboerderij Uit je Eigen Stad.
Lokale voedselproductie
Met de Floating Farm spelen de partijen in op de toenemende vraag naar voedsel in de stad. “Niet alleen in Nederland, maar overal ter wereld trekken mensen naar de stad. Die verschuiving gaat de komende jaren door”, zegt Peter van Wingerden, directeur van Beladon, dat is gespecialiseerd in bouwen op water. “Omdat een mens drie keer per dag moet worden gevoed, komt er vanuit die steden een ongelooflijk grote vraag naar gezonde voeding, zowel vanuit bevolkings- als welvaartsgroei.”
Om aan deze vraag te voldoen en voedselketens te verkorten, wordt lokale productie volgens Van Wingerden belangrijk. “In Nederland is een op de vier vrachtwagens die rondrijden, voedsel gerelateerd. De belasting op het gebied van milieu door voedseltransport is enorm. We moeten dus minder kilometers maken. Met de Floating Farm kunnen we dit realiseren en, tegelijkertijd, dicht bij de consument en op transparante en educatieve wijze, gezond voedsel produceren.”
Steden raken echter volgebouwd, waardoor weinig ruimte overblijft voor lokale voedselproductie. Van Wingerden: “In plaats van door te gaan met wat de afgelopen jaren is gebeurd – steeds meer beton storten op moeder aarde - , denken we dat er op het water ruimte ligt voor duurzame ontwikkeling.”
Floating Farm
Voor de bouw en plaatsing van de Floating Farm in de Merwe4Haven in Rotterdam wordt dan ook efficiënt gebruikgemaakt van de beschikbare ruimte op het water. De boerderij wordt gebouwd op een drijflichaam in het water, met drie landschappen boven elkaar.
Op het bovenste landschap bevindt zich het stallandschap, een oppervlak van 750 vierkante meter waarop de koeien gaan lopen. Het is de bedoeling dat de koeien in totaal 900 liter melk per dag produceren. De Koeientuin, zoals de stal van de koeien op de Floating Farm wordt genoemd, is ontworpen vanuit de behoeften van de koe. Dat moet leiden tot een ruime, zeer comfortabele, groene leefomgeving, waarbij de koe zelf keuzes maakt. Zo kunnen de dieren ervoor kiezen om binnen te blijven of via een loopbrug de weide aan wal te betreden.
Behalve koeien willen Van Wingerden en collega’s op termijn ook legkippen op het water houden. Het is de bedoeling dat er in een later stadium een tweede drijvende boerderij naast de eerste komt, speciaal ingericht voor het houden van kippen. Ook is er ruimte om de voedselvoorziening uit te breiden met groenteteelt en algen- en insectenkweek.
"Met de Floating Farm dragen wij een oplossing aan om het land uit te breiden, zodat een stad toch zelfvoorzienend kan zijn op het gebied van voeding”
Circulaire economie
Onder de koeienstal komt het tweede landschap, de procesvloer. Hier wordt de melk van de koeien verwerkt tot zuivelproducten. De zuivel wordt verkocht aan Rotterdamse consumenten, retail- en horecabedrijven.
Op het onderste landschap, ook wel het maritieme landschap genoemd, wordt met behulp van ledlicht gras verbouwd dat moet dienen als voer voor de koeien. Het rantsoen wordt aangevuld met reststromen uit de stedelijke voedingsmiddelenindustrie en wanneer nodig met hooi of stro uit het agrarische achterland.
Daarnaast worden stikstof en fosfaat uit de mest en urine van de koeien verwerkt tot nutriënten voor compost en biogas, die op de boerderij opnieuw worden ingezet voor het verbouwen van het gras en een duurzame energievoorziening. Duurzame elektriciteit is ook afkomstig van zonne- en windenergie.
Educatiecentrum
De Floating Farm in Rotterdam is in eerste instantie een pilot, waar verbeterversies uit moeten voortkomen. “Het wordt een showcase om te laten zien dat het kan. In Nederland kijken wij niet vreemd op van op het water leven, wonen, werken, maar in veel delen van de wereld is dat niet zo gewoon”, zegt Van Wingerden.
Zo vormt Floating Farm een educatiecentrum op het gebied van innovatieve technieken en stadslandbouw, vooral voor scholieren, studenten en het bedrijfsleven. Maar behalve een showcase is de Floating Farm ook een laboratorium om naar een volgende versie te gaan. Dat kan in een stad in Nederland zijn, maar ook elders ter wereld.
Verschillende steden in de wereld tonen dan ook al interesse in de Floating Farm, weet Van Wingerden. “Vooral Aziatische steden zijn geïnteresseerd. We zijn nu serieus in gesprek met Singapore. Dat is een mooi voorbeeld van een stad die zelf geen land heeft om voedsel te verbouwen, en bijna alles moeten importeren. Water is er echter in overvloed. Met de Floating Farm dragen wij een oplossing aan om het land uit te breiden, zodat een stad toch zelfvoorzienend kan zijn op het gebied van voeding.”
Foto's: Beladon
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
