Zomaar een route? Dat is het kringelende traject van Breda naar Groningen dat Nederland in tweeën splijt zeker niet. De route, 375 kilometer lang, symboliseert namelijk de ramp die ons te wachten staat als klimaatverandering doorzet.
Wanneer de zeespiegel in hetzelfde tempo blijft stijgen en het water over de dijken klotst, is dat namelijk de nieuwe kustlijn van Nederland. Grote delen van het land, waaronder de Randstad, de provincie Flevoland en een flinke hap van Friesland, liggen dan volledig onder water. Steden als Utrecht, Amersfoort en Zwolle komen ineens aan zee te liggen.
Sinds enkele jaren is het op één dag van het jaar spitsuur op die denkbeeldige kustlijn. Dan fietst er namelijk een stoet van duizenden mensen die aandacht vragen voor het klimaatprobleem. Op hun matchende shirts staan de climate stripes afgedrukt, een visuele weergave van de snelle temperatuurstijging die het leven op aarde bedreigt. Kom nú in actie, is de boodschap van de fietsers, anders gutsen de golven hier in de toekomst tegen onze schenen.
Climate Classic
De fietstocht wordt al jaren georganiseerd door de stichting Cycling 4 Climate. Het begon als een klein evenement met spinning-fietsen, waar nog geen tweehonderd mensen aan meededen. Inmiddels is de Climate Classic, de officiële benaming van de tocht, uitgegroeid tot een waar fenomeen in duurzaam Nederland. Vorig jaar fietsten er vijfentwintighonderd mensen mee, het doel ligt dit jaar op vierduizend. Dat zijn individuen die het belang van klimaatactie inzien, maar ook werknemers van tientallen aangesloten bedrijven. Een gedeelte van hen onderneemt de hele route van 375 kilometer, anderen kiezen voor een van de vijf kortere etappes, waaronder 250, 125 of 40 kilometer.
Zo ook Monique van Loon, voormalig vastgoedontwikkelaar en al twintig jaar fervent wielrenner. Van Loon stond vorig jaar op een kantelpunt in haar carrière; ze wilde een switch maken van de vastgoedwereld naar die van duurzaamheid en sport. Toen ze hoorde dat er bij Cycling 4 Climate een bestuursfunctie als penningmeester vrijkwam, meldde ze zich gelijk aan. Later dat jaar fietste ze tijdens de Climate Classic 125 kilometer.
“Er heerste tijdens de fietstocht een hele goede sfeer. Omdat je allemaal dezelfde herkenbare klimaatshirts draagt, ben je één met elkaar. We vormden een lange sliert langs de volledige denkbeeldige kustlijn. Ik fietste zelf met een paar vriendinnen, maar je kunt ook prima in je eentje meedoen. Iedereen haakt bij elkaar aan en staat open voor nieuwe mensen.”
Klimaatbelofte
De sliert fietsers is niet alleen een speelse manier om omstanders bewust te maken van het klimaatprobleem, het evenement moet ook de deelnemers zelf inspireren tot duurzamer gedrag. Elke deelnemer doet bij de aanmelding een ‘klimaatbelofte’, een persoonlijke toezegging die ervoor moet zorgen dat zijn of haar impact op het klimaat omlaag gaat. Twee keer per week vegetarisch eten bijvoorbeeld, of vaker de fiets pakken naar werk. “Mijn belofte was dat ik maximaal één keer in de twee jaar met het vliegtuig reis”, vertelt Van Loon.
De stichting werkt samen met Reint Jan Renes, gedragswetenschapper bij de Hogeschool van Amsterdam, om na afloop van de Climate Classic de effecten van de beloftes te evalueren en te kijken hoe gedragsverandering nog meer te stimuleren is.
Terug van B naar A
Maar die grote hoeveelheid mensen heeft ook een keerzijde, weet Van Loon als bestuurslid. Een fietstocht organiseren voor vierduizend deelnemers is namelijk een stuk ingewikkelder dan voor tweehonderd. Zeker als de insteek is om aan te zetten tot duurzamer gedrag. Dan moet de organisatie van de Climate Classic dat ook zijn.
Vervoer is daarbij het meest heikele punt. Omdat de helft van de routes van A naar B loopt en dus niet eindigt op de startlocatie, moeten de deelnemers ook weer terug van B naar A. Velen doen dat met de trein. Tot ergernis van de treinconducteurs, die hun handen vol hebben aan het weren van honderden wielrenners wiens fietsen niet meer in de smalle wagons passen. Daarop heeft Cycling 4 Climate iets bedacht.
“We werken samen met Enexis en Oegema (een transportbedrijf, red.)”, vertelt Van Loon. “Die stellen op de dag van het evenement een elektrische vrachtwagen beschikbaar waarmee deelnemers hun fietsen terug kunnen laten vervoeren naar Breda of De Bilt. De vereniging Groengrijs brengt dan met elektrische pendelbussen de deelnemers van de finishlocatie naar het station. Dan kunnen ze zelf met de trein terugreizen zonder overlast te veroorzaken voor de andere reizigers.”
Voor de mensen die met de auto naar de startlocatie reizen, heeft de organisatie een samenwerking met de carpool-app Slinger. Daarmee kunnen mensen die bij elkaar in de buurt wonen samen naar de start reizen.
Plantaardig menu
Ook belangrijk is de voeding die tijdens het evenement wordt aangeboden. Tijdens de rit wordt op verschillende hulpposten eten uitgedeeld aan de hongerige fietsers; denk aan sportrepen, frisdrank en krentenbollen. Maar er is ook een volledige lunch rond het middaguur en een afsluitend bord pasta bij de finish. Met vierduizend deelnemers kan het aanbieden van al die voeding potentieel tot een hoge klimaatimpact leiden.
Om dat te voorkomen, werkt Cycling 4 Climate al enige tijd samen met Lidl en Garden Gourmet, een producent van vleesvervangers. Dat leverde vorig jaar volledig plantaardige maaltijden op bij de lunch en finish. Dit jaar wil de stichting een stap verder gaan en nog meer plantaardige opties bij de overige verzorgingsposten aanbieden.
Duurzame tenues
Tot slot: kleding. Voor de herkenbaarheid van de actie is het namelijk nodig dat alle fietsers in hetzelfde klimaatstreepjes-tenue rijden. Maar de milieu-impact van het maken van kleding is groot, en hoe nobel de missie ook mag zijn: vierduizend fietsshirts tikken nogal aan. Ook daarop heeft de organisatie iets bedacht.
Het bedrijf Velor produceert alle shirts. Van Loon: “Velor maakt shirts van gerecycled polyester uit de Middelandse Zee, en van oude, gerecyclede kleding. Het is als deelnemer van de Climate Classic daarom ook mogelijk om bij de start oude fietsshirts in te leveren. Die haalt Velor op en maakt er vervolgens weer nieuwe shirts van. Het bedrijf heeft als doel om heel de productieketen 100 procent duurzaam te maken.”
Bovendien is het vanaf dit jaar ook mogelijk om shirts te huren. De organisatie wast die naderhand zodat ze volgend jaar opnieuw gebruikt kunnen worden. Ook is er voor deelnemers die al een shirt hebben de mogelijkheid dit bij hun inschrijving aan te geven.
CO2-compensatie
Van Loon hoopt dat het dit jaar weer lukt om het deelnemersdoel te halen. “Niet alleen om zo veel mogelijk mensen bewust te maken van klimaatverandering, maar ook voor de financiële gezondheid van onze stichting.” Daarnaast hoopt ze dat de emissies van het evenement zo laag mogelijk blijven. Vorig jaar kwam de CO2-uitstoot uit op 38 ton; 35 procent meer dan in 2023, maar 25 procent minder per persoon. Cycling 4 Climate compenseerde de uitstoot dubbel door middel van CO2-verwijderingsprojecten.
Welke afstand ze dit jaar zelf gaat fietsen? “Dat weet ik nog niet. Ik wil eigenlijk de hele tocht van 375 kilometer doen, maar ik weet nog niet met wie. Laat dat dus aan iedereen een oproep zijn: schrijf je in voor deze mooie tocht!”
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
