Steeds meer projectontwikkelaars en aannemers stappen over op biobased bouwen. Alleen door alternatieven te zoeken voor beton, staal en cement kan de bouwsector zijn CO2-uitstoot voldoende terugdringen. In zijn kamerbrief van vorig jaar december maakte minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) bekend dat hij de teelt van vezels als grondstof voor bouwmaterialen gaat stimuleren. In het voorjaar trok het kabinet daar 200 miljoen euro uit het Klimaatfonds voor uit.
Proefoogst
Die biobased materialen moeten komen van bosbeheerders en boeren, zoals de Bouwboeren uit Houten. Initiatiefnemers Luc en Wout de Wit konden als circulaire projectontwikkelaar en architect nauwelijks aan biobased materialen komen, dus besloten ze in 2021 om die dan maar zelf te gaan verbouwen. Ook wilden ze daarmee boeren een alternatief verdienmodel bieden. Voor de bouwboeren is 2023 een proefoogstjaar. Dit voorjaar zaaiden zes boeren uit de regio Utrecht en West-Betuwe in totaal acht velden in met vijf gewassen: olifantsgras, zonnekroon, twee typen sorghum en vezelhennep. Die groeien prima zonder kunstmest of bestrijdingsmiddelen. In totaal werd 25 hectare ingezaaid. Volgend jaar zal dat 100 hectare zijn. Ook hebben zich al drie nieuwe boeren gemeld.
Complex jaar
Het eerste jaar was een complex jaar, zegt bouwboer Luc de Wit. "We hadden een extreem nat voorjaar, gevolgd door extreme droogte. Desondanks zijn de velden op één hennepveld na goed opgekomen”, vertelt hij. "Daarna bleek er in augustus geen geschikte oogstmachine beschikbaar en moest het oogsten tot drie keer toe worden uitgesteld.” Uiteindelijk kwam er eind september een oogstmachine uit Groningen, waarna de gewassen vanwege het mooie weer nog twee weken konden drogen op het land. "De opbrengst was dit jaar iets minder dan verwacht, maar dit is een les voor volgend jaar. Daarom kijken we of we samen met de boeren of de loonwerkers zelf zo’n oogstmachine kunnen aanschaffen”, zegt De Wit.
50.000 producten
Van de opbrengst kan genoeg inblaasisolatie gemaakt worden voor achttien duurzame huizen. Dat gaat niet vanzelf. De Bouwboeren hebben daarvoor een mobiele fabriek ontwikkeld die ter plekke bij de akkers van de landbouwgewassen bruikbare halffabricaten maakt. Hier hebben de boeren de Biobased Factory voor opgericht. De mobiele verwerkingsfabriek zal over drie weken voor het eerst de opgeslagen balen van vezelachtige gewassen verwerken tot biobased vezels, houtachtige delen of groene microvezels. Daar kunnen weer bouwplaten of isolatiemateriaal van gemaakt worden. Allemaal bouwmaterialen voor de bouw, industrie en logistiek. "Met onze halffabricaten kun je meer dan 50.000 producten maken”, zegt De Wit. "Volgend jaar gaan we samen met de TNO en de Universiteit Wageningen bekijken wat we nog meer kunnen maken met de Biobased Factory.”
Brandveilig
De eerste oogst wordt verwerkt tot inblaasisolatie. Uit de eerste, niet-officiële brandtesten blijkt dat het langer dan twee uur duurt voordat dit materiaal door schroeit. "Daarna zijn we gestopt met testen”, zegt hij. Het argument van critici dat huizen brandgevaarlijker zouden worden van biobased materialen, lijkt daardoor verworpen.
Biobased woningen
Als de Biobased Factory voldoende draait en opgeschaald is, willen de Bouwboeren de volgende stap maken: huizen bouwen van biobased materiaal. Daarvoor hebben ze het bedrijf Biobased Housing Solutions opgericht, zodat de kringloop van zaadje tot woning rond is. Die woningen krijgen een skelet van hout en isolatiemateriaal van het land. Tijdens de Provada werden dit jaar de eerste biobased huizen aangekondigd: Beehome. De woningen zijn behalve biobased ook CO2-negatief en nemen per woning 50 ton CO2 meer op dan ze tijdens het totale productieproces uitstoten. Wout de Wit: "We zitten in de laatste fase van de engineering. Biobased huizen bouwen is de logische volgende stap in het hele proces. We willen de regionale keten sluiten.”
Lees ook:
- Steeds meer boeren oogsten huizen van het land
- Kabinet trekt 200 miljoen uit voor biobased materialen
- Gaan deze sensoren biobased bouwen een boost geven?
- Hoe wordt biobased bouwen de norm? Architect Paul de Ruiter: ‘Een bevlogen vraag geeft een bevlogen antwoord’
- Chemie vervangt straks Shell, Exxon en BP door boeren en bosbouwers
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
