Niet zo lang geleden stonden de kranten er vol mee: in flesjes mineraalwater blijken honderden duizenden stukjes nanoplastic te drijven. Dat zijn plasticdeeltjes die zo klein zijn dat ze zich kunnen binnendringen in menselijke cellen. Maar niet alleen in fleswater zitten micro- en nanoplastics, ook in de zee, rivieren en in afvalwater zijn de deeltjes te vinden. Bovendien is dat water ook vervuild met zogeheten micropollutants; chemicaliën en andere soort deeltjes die schadelijk kunnen zijn voor dieren en zelfs mensen.
De Europese Unie wil daarom verstandiger met haar water omgaan. Maandag werd bekend dat het Europees Parlement en de Raad van de EU akkoord zijn gegaan met strengere regels voor het beheer van stedelijk afvalwater. Die regels moeten ervoor zorgen dat meer schadelijke stoffen uit het water worden gefilterd, en dat de hoeveelheid stoffen beter wordt bijgehouden bij in- en uitlaatpunten van afvalwaterinstallaties. Het strengere beleid moet uiteindelijk de waterkwaliteit van rivieren, meren, grondwater en zeeën ten goede komen.
Vervuiler betaalt
Een opvallend punt uit het akkoord is dat de kosten voor de monitoring en verwijdering van vervuilende stoffen voor een groot deel gedekt moeten worden door de vervuilers zelf. In het specifiek noemt de EU bedrijven in de farmaceutische en cosmetische industrie. Zij zullen moeten opdraaien voor minimaal 80 procent van de gemaakte kosten. Het restant wordt door overheden betaald. Naar verwachting is dit omdat de EU niet wil dat bepaalde belangrijke producten heel duur worden als producenten besluiten de hogere kosten door te berekenen aan consumenten.
Microbeads
Volgens de EU is 92 procent van de vervuilende stoffen in afvalwater afkomstig van de farmaceutische en cosmetische industrie. 30 tot 90 procent van de wereldwijd ingenomen medicijnen – waaronder maagzuurremmers, medicatie tegen een hoge bloeddruk en antibiotica – wordt namelijk uitgepoept of -geplast als ‘actieve substantie’. Dat wil zeggen dat de stoffen erin niet worden opgenomen door het lichaam, en dus in het rioolwater terechtkomen. Dat kan vervelende gevolgen hebben voor dieren, de natuur en mogelijk ook voor mensen, aangezien de stoffen uiteindelijk in grondwater, kraanwater en drinkwater belanden. Ook cosmetische producten vinden hier hun weg naartoe. Bijvoorbeeld zogeheten ‘microbeads’; kleine plastic onderdeeltjes in onder andere huidscrubs. Volgens onderzoek van de Plastic Soup Foundation bevat bijna 9 van de 10 producten van grote cosmeticabedrijven microplastics.
2026
Voordat de nieuwe regels van de EU officieel van kracht zijn, moeten ze eerst een formeel goedkeuringsproces door. Daarna moeten de individuele lidstaten het beleid opnemen in hun nationale wetgeving. Dat moet voor het jaar 2026 gebeuren.
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
