Als na corona brokkenpiloot Hugo de Jonge in de vergetelheid verdwijnt, kunnen we hopelijk met nuchtere blik vooruitkijken naar wat er beter kan en moet. Want veel meer dan dat ene poppetje, speelt het gebrek aan regie ons parten. Nederland leek een keurig aangeharkt, goed georganiseerd land. Maar we blijken te kampen met een zorgstelsel dat de crisis niet aan kan. En een overheid die geen regie kan nemen.
Niets voor niets richten bijna alle politieke partijen zich op een overheid die weer kan ordenen, zodat we een volgende crisis beter te lijf kunnen. Maar na de toeslagenaffaire weten we weer hoe de overheid over ons denkt. Het idee was: keihard aanpakken die fraude, want de burger is niet te vertrouwen. Ik sprak ondernemers die nu al vrezen voor een tweede toeslagaffaire, als straks gekeken wordt naar wie er onterecht steun heeft gekregen.
Omzetverlies na harde lockdown
Dat gaat zo: op een formulier moest je aangeven hoeveel omzetverlies je over het laatste kwartaal van 2020 verwachtte. Niemand wist toen nog dat er een harde lockdown aan kwam. Ben je dan een fraudeur als je in augustus iets invulde, dat door nieuwe omstandigheden later anders blijkt uit te pakken? Nee natuurlijk, maar voor je het weet word je als zodanig aangemerkt, de rest is geschiedenis.
Gezond wantrouwen is gepast, maar heb ook vertrouwen in bedrijven en ondernemers, die gewend zijn meer risico te nemen. Want daar ligt de sleutel voor de vlucht naar voren. De overheid pompte miljarden in de economie om de boel nog enigszins aan de gang te houden, maar het gaat er nu om de welvaartsstaat nieuwe stijl betaalbaar te maken. In een interview met het AD gaf ASML topman en hightech ambassadeur Peter Wennink zijn visie op het Nederlandse innovatielandschap.
Bankiers zijn geen ondernemers
Organisaties als de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij beslissen hier over investeringen in technologie, zegt hij, en dat zou hij graag anders zien: 'Dat zijn geen ondernemers, maar bankiers, juristen en accountants. Dat zorgt voor heel verantwoorde investeringen, maar zonder zoiets als ondernemersintuïtie. Dus zonder grote risico's, maar ook zonder grote successen.' Wennink hoopt dat de overheid meer geld wil steken in kennis en risicovolle bedrijven, om de concurrentie met China en Amerika aan te gaan en de vlucht naar voren te maken.
Hij wordt op zijn wenken bediend door het zogenaamde position paper 'De economie na het coronavaccin' van TNO. Dat er een recessie op ons afkomt is onvermijdelijk, zegt TNO. In zo'n situatie wordt productie die nu bijvoorbeeld aan China is uitbesteed, naar Europa teruggehaald. Het kan, door nieuwe technologie als robotica. En de ambitie moet dan zijn de productie die terugkomt naar Europa duurzaam en circulair te maken, met minder afval en minder gebruik van grondstoffen.
Uit de crisis innoveren
De investeringen in onderzoek en innovatie die daarvoor nodig zijn, leiden ook tot hogere arbeidsproductiviteit. In de Groeibrief van het kabinet staat dat elke euro extra op lange termijn in 4,50 euro extra omvang van de economie resulteert. De mantra voor overheid en bedrijfsleven is meer dan ooit: lange termijn voor korte termijn. Leiders met een lange adem moeten massaal opstaan om te zorgen dat 'we moeten ons uit de crisis innoveren' geen holle kreet wordt.
Paul van Liempt
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
