Drie grote mondiale klimaattoppen waar vele landen en organisaties samenkwamen zijn inmiddels achter de rug. Intussen neemt de wereldwijde biodiversiteit verder af, stijgt de CO2-uitstoot en barst de plasticproductie uit haar voegen. Hoeveel potentie de toppen op papier ook hebben, ze brengen niets wezenlijks. De wrange waarheid is dat alle drie de toppen zijn mislukt.
Een folder van Kruidvat
De biodiversiteitstop in Cali, Colombia beloofde een nieuw begin; met toezeggingen om ecosystemen te herstellen en het verlies aan soorten te stoppen. Zonder Nederland. Want wij lieten de top links, of moet ik zeggen rechts, liggen. Maar nog erger is dat de beloften achter de schermen al direct werden afgezwakt: “De economie mag niet lijden,” riepen wereldleiders in koor. Economische belangen gaan voor, de aarde die ons leven geeft en voedt, hobbelt erachteraan. Terwijl insecten, koraalriffen en oerwouden in een alarmerend tempo verdwijnen, gaf de top geen enkele afdwingbare maatregel. Het werd een deal met de diepgang van de reclamefolder van Kruidvat.
Zwemmen in olie
De klimaattop, COP29 in Baku, Azerbeidzjan, bood eveneens een schrijnend beeld. Deze top is bedoeld als belangrijke piketpaal om de mondiale uitstoot tegen 2030 te halveren, en de aarde niet meer dan 1,5 graden te laten opwarmen. Speciaal onderwerp was de financiering, en dan vooral de verdeling van de kosten, voor klimaatbeleid en de gevolgen van klimaatverandering. De rijke landen stoten CO2 uit, de arme landen plukken de wrange vruchten. En dit alles vond plaats in wederom een gastland dat zelf zwemt in de olie. Zelfs letterlijk met oliebaden als wellness-beleving.
Simon Stiell, de klimaatsecretaris van de VN, benadrukte dat "klimaatfinanciering geen liefdadigheid is", maar noodzakelijke zelfbescherming. Toch bleven de gesprekken vooral steken in technische details en vage vooruitzichten. Nieuwe toezeggingen werden mondjesmaat gedaan, en we zijn ver verwijderd van het halveren van de mondiale uitstoot tegen 2030.
Nóg meer plastic
De Plastictop in Busan, Zuid-Korea dan? Helaas. De onderhandelingen over het terugdringen van de enorme plasticvervuiling lieten een vergelijkbare impasse zien. Terwijl microplastics opduiken in de poolgebieden, in de lijfjes van pasgeboren baby’s en in ons bloed, blijft de industrie weerstand bieden. Het resultaat: vrijblijvende afspraken zonder concrete deadlines. Recycling wordt gepresenteerd als oplossing, terwijl de productie van plastic intussen gewoon blijft stijgen. Ik noem dat de innovatie-illusie: de hoop dat je je weg uit een crisis kunt innoveren. Populair, maar bewezen onzin. Helaas komt deze innovatie-illusie inmiddels in Nederland ook steeds vaker uit de kast als partijen geen overeenstemming vinden en niemand een knoop durft door te hakken.
Hoopvolle burgerinitiatieven
Maar is dan alles verloren? Nee, gelukkig niet. Terwijl de mannen en paar vrouwen in maatpakken blijven praten, vindt de echte verandering elders plaats. In gemeenschappen, steden en dorpen ontstaan al jaren bewegingen en ondernemingen die wél het verschil maken. Boeren die regeneratieve landbouw bedrijven, jongeren die overheden aanklagen omdat economie altijd boven hun gezondheid gaat en burgerinitiatieven die een plasticvrij leven promoten. Verandering komt van onderop! Gewone mensen die begrijpen dat we geen tijd meer hebben voor uitstel. Terwijl wereldleiders vooral bezig zijn met het verdedigen van een status quo, brengen ‘gewone’ mensen de veranderingen die we als wereld hard nodig hebben.
Geen bakens, maar zandbakken
Eerlijk? De grote toppen zouden bakens moeten zijn in de strijd tegen de klimaat- en biodiversiteitscrisis. Maar in plaats daarvan zijn het zandbanken, waar ideeën op stranden. Wereldleiders zijn de koers allang verloren, en misschien is dat maar goed ook. Want de toekomst zal niet door hen worden geschreven. Die wordt geschreven door mensen die weigeren te wachten. Mensen die kleine, maar wel concrete en dappere stappen zetten. Zij helpen ons echt vooruit. De toppen zijn mislukt, maar de gemeenschappen staan juist op. En raad eens? De groep welwillenden is met meer. Dat geeft hoop voor de toekomst.
Nancy Kabalt heeft ruim twintig jaar ervaring in de energiesector en was onder andere algemeen directeur van netbeheerder Stedin. Inmiddels is ze als toezichthouder betrokken bij diverse energiebedrijven, zoals FastNed en Sympower. Ze is ook oprichter van consultancy- en interimbedrijf Windkracht5.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
