In dit drieluik neemt Change Inc. de verkiezingsprogramma’s van twaalf politieke partijen door, op alfabetische volgorde. Daarbij wordt puur gekeken naar de uitingen in die programma’s, en niet naar het daadwerkelijk stemgedrag van partijen in de Tweede Kamer of het gedrag in (voorgaande) coalities. De redenaties bij de opgesomde standpunten zijn partij-eigen en worden niet aangevuld met fact checks of reflecties door Change Inc.
PVV
De Partij voor de Vrijheid (PVV) is van oudsher een fervente uitdager van kabinetsbeleid. Zo ook op het gebied van klimaatverandering. De partij gebruikt als enige andere partij in deze verkiezingsserie dezelfde retoriek als Forum voor Democratie. Namelijk: we laten ons onterecht bang maken door klimaatverandering, het klimaat verandert altijd al, en we hebben daar als Nederland maar een minuscule invloed op waardoor maatregelen niet nodig zijn. Waar andere partijen tientallen pagina’s aan gedetailleerde klimaatplannen uiteenzetten, doet de PVV dat in slechts één A4. En de boodschap op dat ene kantje is duidelijk: we moeten overal mee stoppen. Geen CO2-reductie, geen Klimaatakkoord, geen belastingen op vervuilende activiteiten en geen klimaatsubsidies. Interessant genoeg wil de PVV de salderingsregeling voor zonnepanelen dan weer wel in leven houden.
Een greep uit de klimaatstandpunten van de PVV:
- Nederland moet stoppen met wind- en zonne-energie, en doorgaan met het gebruik van kolen- en gascentrales.
- De gaskraan in Groningen gaat dicht, en wordt in de Noordzee verder open gedraaid.
- Er moeten nieuwe kerncentrales worden gebouwd.
- Er moet geen vlieg- en vleestaks worden ingevoerd.
- We moeten stoppen met biomassa.
- Nederland moet zich terugtrekken uit het Klimaatakkoord van Parijs.
SP
Over wie of wat de schuldige van het klimaatprobleem is, laat de Socialistische Partij (SP) geen twijfel bestaan. Dat is zonder twijfel het kapitalisme. De grote bedrijven, de vervuilende industrie en de politiek die daarop inzet. De SP vindt dan ook dat het kapitalisme op moet draaien voor de kosten van (het terugdringen van) klimaatverandering. Een tweedeling in de maatschappij is onwenselijk, en moet worden voorkomen door een ‘klimaatrechtvaardigheidstoets’. De energiebelasting moet omhoog voor grootgebruikers en omlaag voor huishoudens. Geen belastingvrijstellingen voor mensen met elektrische auto’s, omdat zij die niet nodig hebben. Onder andere met zulke maatregelen willen de socialisten zorgen dat gewone burgers de kosten van verduurzaming niet in hun portemonnee voelen.
Een greep uit de klimaatstandpunten van de SP:
- Om het klimaatprobleem op te lossen, moet kapitalisme worden teruggedrongen. Consumentenbelastingen op vervuilende maatregelen (zoals vliegen en plastic) raken welvarende mensen niet in de portemonnee, en zijn dus geen goed idee.
- Er komt een CO2-heffing die alle vervuilende bedrijven moeten betalen. Er gelden daarbij geen vrijstellingen.
- Kernenergie kan nu niet als energiebron worden ingezet, omdat er geen milieuvriendelijke manier is om met het radioactieve afval om te gaan. Houtgestookte biomassa moet worden vermeden vanwege gezondheidsredenen.
- De bio-industrie moet stoppen, en dat moeten degenen die hebben gebaat bij de schaalvergroting betalen. Daarnaast moet de landbouw duurzamer worden, en daar hebben we meer in plaats van minder boeren bij nodig.
- De stikstofuitstoot moet afnemen. Provincies die zich tegen de gedwongen uitkoop van boeren keren, krijgen de vrijheid om andere oplossingen door te voeren.
- Er moet worden geïnvesteerd in het openbaar vervoer. Om het openbaar vervoer goedkoper te maken, wordt de btw daarop geschrapt. Ook wil de SP uiteindelijk toewerken naar een OV-systeem dat voor iedereen gratis is.
Volt
De pan-Europese partij Volt noemt zichzelf een radicale partij. Er zou te lang zijn geregeerd met ideeën van gisteren die niet meer passen bij deze tijd. Voorop staat, logischerwijs, de focus op een sterker en geïntegreerder Europa. Maar onder die kapstok is klimaatbeleid voor Volt een groot thema. De partij is dan ook ambitieus op klimaatvlak en zet veel maatregelen uiteen, veelal door middel van Europese samenwerking. Het is als Nederland bijvoorbeeld zaak om niet alleen koploper te zijn en blijven op het gebied van zonne-energie, maar ook om andere Europese lidstaten daarmee te helpen. Europa moet een energie-unie worden, wat de transitie aanzienlijk zou versnellen. Deze unie moet zich niet alleen keihard inzetten om klimaatverandering te beperken, maar ook om inmiddels onvermijdelijke rampen (zoals droogte en bosbranden) samen het hoofd te bieden.
Een greep uit de klimaatstandpunten van Volt:
- Alle uitzonderingen bij een CO2-heffing voor de industrie worden weggenomen. Dit wordt Europees aangepakt.
- Waterstof en gas moeten door de Europese Unie gezamenlijk worden ingekocht.
- Het CO2-reductiepercentage van 100 procent in 2040 wordt in de wet vastgelegd. Daardoor is het geen streven meer, maar een harde norm.
- Volt wil inzetten op innovatieve en duurzame energieopslag. Daarbij wil zij dat de overheid optreedt om investeringen in zulke technologieën te stimuleren.
- Korteafstandsvluchten tot 650 kilometer worden verboden. Schiphol mag vanaf 2026 nog maar 400.000 vluchten per jaar faciliteren. Er moeten treinverbindingen worden aangelegd tussen populaire Europese routes.
- Ook megastallen moeten worden verboden. Daarnaast moet niet worden ingezet op technologieën die de transitie naar duurzame landbouw in de weg staan, zoals emissie-arme veestalsystemen.
- In gebieden waar de trein geen goed alternatief biedt, wil Volt busstroken op snelwegen bouwen. Daar kunnen de hele dag snelbussen gaan rijden.
VVD
Je kunt toch wel stellen dat de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) in haar lange periode aan het roer van de Nederlandse politiek een ommezwaai heeft gemaakt op het gebied van klimaat. De partij hield zich lang stil over de klimaatcrisis, maar leek na de overstromingen in Limburg in 2021 toch in te zien dat je er als land niet omheen kunt. De VVD wil met haar partijprogramma vooral laten zien dat economische groei en klimaatbeleid hand in hand kunnen gaan. Daarbij hoort een inzet op duurzame energieopwekking met wind op zee, zonnepanelen, geothermie en kernenergie. Toch merk je dat de VVD op sommige punten terughoudender is dan andere partijen. Zo willen andere partijen in 2040 al CO2-neutraal zijn, maar wil de VVD dat jaartal op 2050 houden. Mits vliegtuigen “stiller en schoner” worden, zou Schiphol gewoon kunnen groeien, omdat de luchthaven “essentieel is voor de Nederlandse economie”. En: Lelystad Airport moet open.
Een greep uit de klimaatstandpunten van de VVD:
- We moeten vasthouden aan het doel om klimaatneutraal te zijn in 2050.
- Nederland moet voorop gaan lopen wat betreft kernenergie. De bouw van twee grote kerncentrales wordt doorgezet, en er worden plannen gemaakt voor nog twee reactoren.
- De belastingvrijstelling voor lucht- en scheepvaartbrandstoffen wordt afgeschaft. Ook komt er een Europese kerosinebelasting.
- In 2031 is er 21 gigawatt aan windenergie op zee gepland; die lijn wil de VVD doortrekken naar 2040.
- De veilige gaswinning op de Noordzee moet worden versneld. De gaswinning in Groningen wordt gestopt.
- De energiebelasting gaat omlaag.
- Omdat mensen zelf moeten kunnen beslissen over de verduurzaming van hun koophuis, komt er geen energielabel-verplichting voor koophuizen.
Lees de andere delen in deze serie:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
