In dit drieluik neemt Change Inc. de verkiezingsprogramma’s van twaalf politieke partijen door, op alfabetische volgorde. Daarbij wordt puur gekeken naar de uitingen in die programma’s, en niet naar het daadwerkelijk stemgedrag van partijen in de Tweede Kamer of het gedrag in (voorgaande) coalities. De redenaties bij de opgesomde standpunten zijn partij-eigen en worden niet aangevuld met fact checks of reflecties door Change Inc.
Forum voor Democratie
Ze worden met de jaren zeldzamer, maar ze bestaan nog wel degelijk: partijen die de klimaatcrisis ontkennen. Volgens Forum voor Democratie (FvD) is het klimaat altijd al aan verandering onderhevig en heeft de mens daar slechts een zeer geringe invloed op. En ja, het klimaat warmt de laatste tijd weer ‘wat’ op, maar "dat heeft niet geleid tot een toename van weersextremen.” Het gros van de duurzaamheidsstandpunten van het FvD ziet dan ook op het terugdraaien van “hocus-pocus”-klimaatambities. Het aardgasverbod moet van tafel, de aardgaswinning in Groningen moet onverminderd doorgaan, de maximumsnelheid hoeft niet omlaag en we moeten doorgaan met het verbranden van fossiele brandstoffen. Daarmee zet FvD zich sterk af tegen de meeste andere politieke partijen.
Een greep uit de klimaatstandpunten van FvD:
- Het Parijsakkoord moet worden opgezegd, wind- en zonneparken moeten worden ontmanteld en men moet doorgaan met het gebruik van fossiele brandstoffen.
- Er moet worden ingezet op de bouw van twee nieuwe kernreactoren. Ook moet worden geïnvesteerd in onderzoek naar gesmoltenzoutreactoren (thorium).
- Het stikstofbeleid moet geheel van tafel. De agrarische sector moet worden behouden en er mogen geen boeren worden uitgekocht.
- Er moet niet worden ingezet op de eiwittransitie.
- Meer natuurgebieden moeten worden opengesteld voor recreanten.
- De verwaarlozing en mishandeling van dieren moet ernstiger worden bestraft.
GroenLinks-PvdA
Het samengaan van GroenLinks en Partij van de Arbeid (PvdA) heeft geleid tot een duurzaamheidsvisie zoals je die zou verwachten: verregaand klimaatbeleid, waarbij de zwaarste schouders de zwaarste lasten dragen en lagere inkomens worden ondersteund. "Een rechtvaardige duurzaamheidstransitie,” noemen de partijen dat. Daarmee koppelen ze twee belangrijke verkiezingsthema’s aan elkaar: klimaat en bestaanszekerheid. De gedachte daarbij is dat je geen duurzame veranderingen van mensen kunt verwachten als zij worstelen met primaire levensbehoeften als een baan en een huis. En iemands sociale positie in de samenleving mag geen reden zijn om wel of geen stimulansen van de overheid te ontvangen. "Het wringt dat Teslarijders subsidie krijgen, terwijl anderen het moeten doen met radiatorfolie of een tochtstrip.”
Een greep uit de klimaatstandpunten van Groenlinks-PvdA:
- Iedereen moet kunnen profiteren van zonne-energie. Zonnepanelen worden verplicht voor de eigenaren van grote gebouwen, en er worden extra middelen vrijgemaakt om mensen met een laag inkomen aan zonnepanelen te helpen.
- De bouwsector moet een zo laag mogelijke ecologische voetafdruk hebben. Daarom moet biobased- en natuurinclusief bouwen worden aangemoedigd.
- Tegen de tijd dat nieuwe kerncentrales operationeel kunnen zijn, is het aanbod van wind- en zonne-energie al groot genoeg. De inzet op kernenergie is dus niet nodig.
- Het Nederlandse vliegverkeer moet krimpen. Er komt een vliegbelasting die oploopt naarmate mensen meer vliegen. Ook stoppen we met nachtvluchten en met vluchten van korter dan 750 kilometer waarvoor een treinverbinding bestaat.
- In 2040 is de netto-CO2-uitstoot van de industrie afgenomen naar nul.
- Er komt een einde aan de bio-industrie. De huisvesting voor landbouwdieren moet voldoen aan de hoogste normen voor dierenwelzijn en volksgezondheid.
- Om de natuur te herstellen, moeten we grote vervuilers in de landbouw uitkopen. Als niet genoeg boeren dat vrijwillig willen, zal er overgegaan moeten worden op verplichte uitkoop.
Nieuw Sociaal Contract
Het is lastig om over Nieuw Sociaal Contract (NSC) – de recent door Pieter Omtzigt opgericht partij – een eenduidige conclusie te geven. De partij lijkt zich wat het klimaat betreft tussen andere partijen in te willen positioneren, eigenlijk zoals Omtzigt dat in de verkiezingsdebatten ook doet. Op sommige punten wil NSC vergelijkbare stappen zetten als uitgesproken groene partijen. Het stoppen met biomassacentrales is daar een voorbeeld van, alsook het terugdringen van fossiele subsidies en het tegengaan van meer datacenters op Nederlandse bodem. Maar op andere punten houdt de partij de boot af. Zo is NSC landelijk (dus ook in steden) tegen een kilometerheffing, omdat er op het platteland geen goed alternatief is voor de auto. Ook wil de partij bijvoorbeeld het Klimaatfonds afschaffen.
Een greep uit de klimaatstandpunten van NSC:
- De stikstofuitstoot moet zijn teruggedrongen in 2035. Boeren krijgen wel meer ruimte om te bepalen hoe zij die emissienormen gaan halen. We moeten stoppen met de huidige aanpak die gericht is op het opkopen van piekbelasters volgens het Aerius-model (dat de stikstofneerslag in Natura 2000-gebieden berekent).
- Kernenergie levert een onmisbare bijdrage aan een CO2-vrij energiesysteem. Er moeten twee nieuwe kerncentrales komen. Ook moet worden ingezet op Small Modular Reactors.
- NSC is tegen zonneparken op goede landbouwgronden en tegen windparken op land.
- De energietransitie moet voor huishoudens en bedrijven betaalbaar zijn. Daarom wordt het Klimaatfonds geschrapt en wordt er door middel van de Rijksbegroting gekeken naar innovatieve manieren om de transitie te versnellen.
- Landbouw moet in Nederland een pilaar blijven. De melkveestapel zal iets kleiner worden, maar zal ruimte geven voor de duurzame ontwikkeling van jonge boeren. Er komen geen vergunningen voor nieuwe megastallen.
- Schiphol moet zich, binnen geldende geluids- en luchtkwaliteitsnormen, ontwikkelen tot een internationale hub voor lucht- en treinverkeer. Het voorstel om geen nachtvluchten meer te organiseren, wordt ondersteund. In internationaal verband wil NSC pleiten voor btw op vliegtickets en accijns op kerosine.
Partij voor de Dieren
Dat het woord ‘aarde’ in het verkiezingsprogramma van de Partij voor de Dieren (PvdD) met een hoofdletter wordt geschreven, zal niemand verbazen. Waar veel partijen één of een paar specifieke hoofdstukken hebben gewijd aan klimaat en duurzaamheid, komt die thematiek bij de PvdD in vrijwel alle hoofdstukken terug. Dus niet alleen op het gebied van energie, landbouw en dierenrechten, maar ook bij wonen, economie, zorg en buitenlandse samenwerking. De PvdD lijkt weinig ruimte te laten voor de (gedeeltelijke) verduurzaming van vervuilende sectoren – naar eigen zeggen: lapmiddelen – en zet in op een krimp of totale stremming van die sectoren. Een voorbeeld daarvan is het afvangen en opslaan van CO2 uit de lucht. Sommige partijen zien dat als een effectieve methode om vervuilers hun rommel te laten opruimen, anderen zijn kritisch en willen er niet meer geld in investeren dan nu gebeurt. Maar de PvdD wil er helemaal mee stoppen, omdat het de vervuilers niet zou stimuleren duurzamer gedrag te vertonen. Zo ook met het gebruik van bijvoorbeeld luchtwassers om de uitstoot van stikstof in veestallen terug te dringen.
Een greep uit de klimaatstandpunten van de PvdD:
- Nederland neemt een voortrekkersrol in het toezien op de wereldwijde uitvoering van de klimaatdoelen van Parijs. De belasting op CO2 wordt verhoogd en uitgebreid naar alle sectoren. Daarnaast komt er een extra winstbelasting voor fossiele energiebedrijven.
- Kernenergie en biomassa moeten door de Europese Unie niet langer als hernieuwbare en duurzame energiebronnen worden aangemerkt. Nederland bouwt dan ook geen nieuwe kerncentrales.
- Het aantal dieren in de veehouderij krimpt met minstens 75 procent. Ook komt er een taks voor slachthuizen. Er moet afstand genomen worden van landbouwvormen die geen duurzaam doel dienen, en er wordt geen belastinggeld meer uitgegeven aan technologische middelen om de milieuschade van de veehouderij in te dammen.
- Overheden en uitvoeringsorganisaties moeten uiterlijk in 2027 zijn overgestapt naar een duurzame bank.
- Er komen fiscale voordelen voor het opwekken van duurzame energie op wijkniveau, en het opslaan hiervan in buurtbatterijen of -warmtepompen.
- De Europese Unie moet stoppen met zich maandelijks van Brussel naar Straatsburg te verplaatsen. Dit bespaart veel geld en CO2.
Lees de andere delen in deze serie:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
