Van deze fouten kunnen leiders leren

1. Duidelijk zijn

Bijna iedereen weet het en toch gaat het vaak mis. Je zit rustig te lezen in de trein, tot hij plotseling stopt en daarna langdurig stil staat. Vervelend, je was net ontspannen op weg naar je afspraak in de wetenschap dat je keurig op tijd aankomt. Maar nóg vervelender is het als je niet te horen krijgt wat er aan de hand is, dan ga je je pas echt opvreten. Hetzelfde in het vliegtuig: heel lang wachten na de landing, waarna het nog erger wordt als mededelingen uitblijven.

Zo is het op de werkvloer ook. Goede leiders weten dat het werkt om snel met heldere informatie te komen. Iedereen weet waar hij aan toe is. Het voorkomt gekonkel en geruis. De meester op dit terrein: Louis van Gaal. Een geval apart, 70 jaar oud, maar zelfs de huidige selectie jonge Nederlands elftal spelers, twintigers en dertigers, prijst hem in koor om vooral één eigenschap: zijn vermogen om altijd duidelijkheid te verschaffen.

2. Niet pleasen

In het verlengde hiervan ligt een van de meest gemaakte fouten: de neiging altijd te willen pleasen. Een eigenschap die dicht tegen manipulatief gedrag aanleunt. Je doet je anders voor dan je bent om in het gevlei te komen. Als leider van een bedrijf laat je dan al snel de waan van de dag regeren, want de populariteitsprijs is aan modes onderhevig. Lange termijn denken is hier ver weg Onderzoeksjournalist van Nieuwsuur Bas Haan (Teevendeal, WODC-affaire, Deventer moordzaak) zegt niet voor niets dat 'angst voor de publieke opinie' een rode draad is in zijn verhalen.

De overtreffende trap in het behagen van de publieke opinie is Mark Rutte. In een ander tijdsgewricht werkte het wonderwel, nu is het aan slijtage onderhevig. Het culmineerde tijdens COP26 in dagen vol verwarring, onbegrip, verontwaardiging en gedraai, die vooraf gingen aan de ondertekening door Nederland van de verklaring om eind 2022 af te zien van overheidssteun aan fossiele brandstofprojecten in het buitenland. Vanaf volgend jaar wordt het credo: met goede plannen inzetten op de lange termijn, 'whatever it takes.'

3. (Niet) op de man spelen

Nooit op de man spelen, behalve als het niet anders kan. De aaneenschakeling van fouten van Hugo de Jonge is een inzichtelijk boekje waard, met als keuzetitels: 'Zo moet het niet', tot 'Dit nooit meer.' Het beste voor ons en voor hem is om in de loop van 2022 definitief afscheid van hem te nemen. Zelfs de allerredelijkste oom kan tijdens de kleine familiebijeenkomst met Oud en Nieuw niet meer aankomen met: 'Maar laten we eerlijk toegeven dat hij het ook heel moeilijk heeft. Zouden wij het beter doen?'

Functie elders voor De Jonge: Gladde midden-manager met kennis zonder inhoud, of leraar die luid schreeuwend een overvolle klas in bedwang probeert te houden. Laatste wapenfeit: Het te laat openbaren van het kritisch advies van de Raad voor de Rechtspraak over de invoer van 2G en de uitbreiding van de coronapas op de werkvloer als 'een foutje' afdoen.

4. Lees een boek

Onder het motto 'All Leaders are Readers' de tip voor de jaarwisseling: 'Netto Positief' van Paul Polman en Andrew Winston (de laatste schreef in 2005 al het voorspellende Green to Gold, samen met Daniel Esty). Belangrijke boodschap: samenwerken om tot oplossingen te komen is de toekomst. Opvallendste voorbeeld in het boek: een samenwerking tussen Coca-Cola, Nestlé, Pepsi, Unilever en Greenpeace om van schadelijke koelingen af te komen.