De lange, warme zomeravonden zitten erop. De dagen worden korter en de temperatuur daalt. Voor vaarliefhebbers is het tijd om de boten uit het water te halen en winterklaar te maken. En daarbij stuiten ze vaak op een onderschip vol met algen en mosselen.
Wanneer een boot in het water ligt, is de onderkant van de romp een broedplaats voor zeedieren. Algen en mosselen zetten zich vast aan het oppervlak, waardoor het onderschip meer weerstand ervaart tijdens het varen. Daarom zijn bijna alle boten voorzien van een anti-fouling. Een laagje verf dat voorkomt dat mos en algen aangroeien op die plekken. Maar daar kleeft een groot nadeel aan: anti-fouling is een van de meest toxische verfsoorten.
600.000 liter toxisch materiaal
Jaarlijks komt er door de Nederlandse pleziervaart zo’n 600.000 liter van dit giftige materiaal in de natuur terecht. Zink- en koperverbindingen lossen langzaam op in het water, waardoor steeds meer plant- en diersoorten sterven.
Rik Breur, eigenaar van Finsulate ontwikkelt een anti-fouling die niet uit toxische verfsoorten bestaat. Het is een uitrolbaar folie met kleine stekeltjes erop, waardoor zeeleven zich niet meer kan hechten. “Als je kijkt naar de grootte van het probleem, dan is dat enorm”, zegt Breur. “Naast de giftige materialen laat de verf namelijk ook nog eens microplastics los.”
Jaarlijks gaat het om honderd miljoen liter verf wereldwijd, weet Breur. Want niet alleen de pleziervaart heeft anti-fouling, ook grotere schepen werken met het materiaal. “Dat is 20 procent van wat er de afgelopen jaren is opgebouwd aan plastic in de oceanen.”
De meest eenvoudige oplossing is het niet meer smeren van anti-fouling. Maar dat is ook niet duurzaam. Want door de aangroei gaan schepen minder soepel door het water en kost het varen veel meer energie. “Zonder anti-fouling is er wel tot 40 procent meer brandstof nodig voor dezelfde snelheid”, zegt Breur.
Wat we leren van de zee-egel
Het was voor Breur duidelijk dat er een duurzaam alternatief moest komen voor de schadelijke anti-fouling. De natuur was voor hem een bron van inspiratie. “Als duikliefhebber heb ik heel wat zeedieren gezien. Op mosselen en kreeften zit ook aangroei van algen. Terwijl dat niet gebeurt bij een zee-egel”, vertelt Breur.
Bekijk hieronder hoe een anti-fouling werkt.
Het idee van een duurzame anti-fouling was geboren. “We hebben heel veel geëxperimenteerd. Dat heeft tijd nodig, want je zit met de biologische cycli van de algengroei.” Daarnaast moet de anti-fouling dezelfde werking hebben als de huidige anti-fouling: de weerstand van het schip in het water mag niet toenemen, want dat kost meer brandstof.
Lees ook: Start-up vergroot vermogen van oceanen om CO2 op te nemen
Folie met stekeltjes
De duurzame beschermlaag bestaat uit folie met kleine stekeltjes. De stekels zorgen voor een fysieke barrière tegen aangroei zonder dat er giftige stoffen vrijkomen. In 2019 won Breur daarmee de European Inventor Award, een van de meest prestigieuze Europese innovatieprijzen.
Nu is het zaak voor Finsulate om alle anti-fouling te vervangen voor de duurzame variant. “We zien dat er steeds meer interesse is. Ook vanuit de beroepsvaart”, zegt Breur. Finsulate opereert zelf in Nederland, België en Duitsland. In Frankrijk en Groot-Brittannië werken ze met distributeurs.
Volgens Breur zou het helpen als bedrijven en overheden meer regels en beleid opstellen voor duurzaam transport. “Als grote bedrijven zoals Ikea, Amazon en Unilever eisen gaan stellen aan groen transport, dan gaat het ineens snel.”
Impact van pleziervaart is groot
Voor Breur was het een no-brainer om een duurzaam alternatief te bedenken voor anti-fouling. “Je gooit toch ook geen pot verf leeg in het water? Dat is strafbaar. Maar op het moment dat de verf op een boot zit en langzaam oplost, is het wel toegestaan”, zegt hij vol verbazing.
Breur richt zich met zijn product op alle schepen. “Veel mensen denken dat het pas écht effect heeft als de grote zeeschepen zich aanpassen. Maar zestigduizend zeeschepen hebben uiteindelijk net zo’n groot oppervlak als 18 miljoen pleziervaartuigen. Heel veel kleine bootjes kunnen net zo vervuilend zijn als een paar grote.”
De anti-fouling van Finsulate is iets duurder in aanschaf dan reguliere anti-fouling. "Maar ons product gaat een stuk langer mee. Dus over de minimale levensduur van Finsulate gerekend zijn we vaak goedkoper dan vervuilende anti-fouling."
Lees ook: Stenen rond stroomkabels moeten plek geven voor zeeleven in Noordzee.
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief: iedere dag rond 07.00 uur het laatste nieuws
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan! Schrijf je hier in voor onze dagelijkse nieuwsbrief.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
