Een leider die echt door de mand wil vallen moet onzekerheid uitstralen. Hoe vaak kijk je niet met plaatsvervangende schaamte naar een CEO die zich op een podium monotoon en zonder overtuiging door een powerpoint presentatie heen worstelt. Of zie je een politicus na een zware vergadering voor de camera spreken alsof hij zojuist in de kroeg in elkaar is geslagen. Wopke Hoekstra weet wie ik bedoel.
Het is vooral zo pijnlijk omdat het gaat over de mensen die verantwoordelijk zijn voor de collectieve besluitvorming van een land, of voor een bedrijf dat een vooraanstaande rol speelt in de transitie. Mensen waar je op stemt of voor wie je betaalt omdat ze uitblinken in vooruitkijken, met nieuwe ideeën komen, moed aan de dag leggen en over het vermogen beschikken anderen daarin mee te nemen. Maar off the record hoor ik vooral dat het zoeken is naar een naald in de hooiberg, waarbij één conclusie eruit springt: ‘Mensen die zowel inhoudelijk als communicatief sterk zijn, zijn zeldzaam.’
In Frankrijk waren de verwachtingen hoog. Je hebt een eigentijdse president met een voortreffelijke opleiding, die intellectueel door alle wateren is gewassen. Die het belang van ‘the global south’ erkent, die met vooruitziende blik niet zo onverstandig was als Duitsland om alle kerncentrales te sluiten en die ook het onverantwoorde geschenk eind vorige eeuw van het vroegpensioen aan de natie (van de socialistische president François Mitterrand) aan banden legt. De verhoging naar 64 jaar is een volstrekt rationele daad.
De rituele protesten horen erbij in Frankrijk, maar dat het nu uit de hand dreigt te lopen heeft te maken met de zwakke communicatieve vaardigheden van Macron op het vlak van collectieve besluitvorming. Hij voelt zich te veel als een vis in het water als ‘koning van het Elysée’, als president van ‘de rijken’, waardoor de aandacht tijdens het interview op de Franse tv over het ingrijpende pensioenplan verlegd werd naar zijn horloge van 80.000 euro dat hij uit het zicht probeerde weg te moffelen. De gevolgen van dit gebrek zijn groot. Al zijn mooie plannen, waaronder de gezamenlijke inspanning voor de Green Deal en de oorlog in Oekraïne, dreigen te worden verstoord, als de antipathie zo groot wordt dat Marine le Pen in 2027 de macht grijpt.
De verwachtingen waren ook hooggespannen ten aanzien van Shell, dat grotere stappen durfde te zetten dan de concurrentie. Zou de nieuwe internationale topman Wael Sawan, een in Beiroet geboren Canadees met twee paspoorten en een brede blik, 48 jaar en vertegenwoordiger van een nieuwe generatie, net zoveel lef gaan tonen als Paul Polman die kort na zijn aantreden de presentatie van de kwartaalcijfers afschafte? Ingewijden weten intussen dat je van Sawan weinig kunt verwachten. De altijd goed geïnformeerde Financial Times meldde op basis van bronnen dat Sawan twijfels heeft bij het beperken van de olieproductie om aan ‘Parijs’ te voldoen. Gewoon doorpompen tot het gaatje, in goed Nederlands.
Zonder echt leiderschap, waarvoor initiatief vereist is, kan een gang naar de rechter behulpzaam zijn. Kijk naar de rechtszaak tegen Shell, de klimaatzaak tegen de Staat en de uitspraak onlangs over klimaatverandering van het Internationaal Gerechtshof in Den Haag, waar advies mag worden ingewonnen over de vraag wie daarvoor verantwoordelijk kan worden gehouden. Hoopvol genoeg, naast de nieuwe Europese taxonomie en de komst in 2024 van de International Sustainability Standards Board. Nu de nieuwe leiders nog.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
