Leiderschap: transformeren doe je zo

Drie jaar geleden kwam het boek ‘De veerkracht van Nokia’ uit, geschreven door de Finse topman Risto Siilasmaa. Hij leidde het bedrijf tussen 2012 en 2020 door een fenomenale transitie heen. Bij zijn aantreden had het bedrijf gedomineerd in de smartphone industrie, tot het snel en rücksichtslos vermalen werd door de iPhones en Androids. In vier jaar tijd verloor het negentig procent van zijn waarde. Siilasmaa leidde de transformatie, die van Nokia een succesvolle wereldspeler in de netwerktechnologie maakte.

Het geluk van Nokia was dat Siilasmaa niet het type bestuurder bleek dat achter zijn bureau zat te wachten tot er een dossier op neerplofte waar hij een paraaf onder mocht zetten. Hij liet zich leiden door de kracht van ‘paranoïde optimisme’, maakte zich waar als ondernemend leider met een enorme energie, die risico's durfde te nemen. Risico's waarmee hij ook het lef had zijn eigen positie op het spel te zetten. Die instelling, en dat elke dag weer, heeft het bedrijf uit de as doen herrijzen. Siilasmaa vindt niet alleen bedrijven opnieuw uit, maar ook zichzelf. Hij timmert nu aan de weg als oprichter en CEO van beveiligingssoftwarebedrijf F-Secure Corporation (het voormalige Data Fellows).

Op de site News2U staan nog een paar bedrijven die zich glorieus opnieuw wisten uit te vinden. Waar voorheen grote wereldspelers als Sam Goody (muziek en entertainment), Borders (boeken en muziek) en Lehman Brothers ten onder gingen, wisten anderen zich weer op te richten, omdat ze “alert zijn op veranderende tijden” en op “de kansen die de steeds evoluerende technologie” weet te bieden. Dat blijkt telkens de gouden combinatie, samen met het karakter van de CEO, dat veel van Siilasmaa weg moet hebben.

News2U noemt National Geographic, dat van een relatief klein papieren tijdschrift tot multi-platform voor een miljoenenpubliek veranderde. Xerox dat zich van kopieermachines omboog naar brede nieuwe technologie, zoals de smartphone app voor parkeeroplossingen. En Hyundai, dat zich ontwikkelde van armoedig autootje tot “een kwaliteitsvol merk”. De lessen voor een wedergeboorte volgens News2U: “Goed leiderschap draait om het opschudden van de gevestigde orde, vergeet dus de heilige koeien.” Daarnaast gaat het in dat leiderschap om “de lange termijn, bereid zijn omzet te verliezen, en het vooruit kunnen kijken, hou scherp oog op de beweging van de technologietrends.”

Gelukkig is er een Nederlands equivalent van dit geweld uit andere landen. Het Philips van Frans van Houten, ooit groot in gloeilampen, nu excellerend als gezondheidstechnologiebedrijf. Het bleef internationaal niet onopgemerkt, getuige een groot verhaal in de Financial Times. Focus en innovatie brachten Philips weer naar de top. Zijn keuze voor transformatie bleek er één met visie, schreef de FT als uitsmijter: “in de huidige tijd wint gezondheidstechnologie steeds meer terrein door de digitalisering en de toenemende vraag naar gezondheidszorg.”