Er is maar één remedie om je schokbestendig te maken voor toekomstig ongerief en dat is het onvoorstelbare voorstelbaar maken. Hoogleraar veiligheid en recht Erwin Muller weet dat het niet anders kan. Hij gaf jarenlang trainingen over crisissituaties, om Nederland ervan te doordringen hoe belangrijk het is je voor te bereiden op rampen die eraan kunnen komen. In de Volkskrant zegt hij: "Als wij toen een scenario hadden geschetst als corona, had iedereen gezegd: doe eens normaal Erwin."
Corona is door de langdurige en wereldwijde impact een veel sterkere wake up call dan de toch vaak verbluffend sterke rampenfilms uit Hollywood. We kunnen ons nu voorstellen wat een grote crisis betekent. En je kunt je erop instellen door samen te werken en veel te oefenen, denkt Muller. Mensen wachten niet meer op orders van de burgemeester, ze weten door social media allang wat er aan de hand is. Betrek dus mensen in een gebied met hoog risico bij rampenoefeningen, of vraag ze om noodvoorzieningen in huis te hebben. Zijn devies: "Een ramp is voor burgers heel ver weg, die moet je dichterbij brengen. Niet om angst te zaaien, maar om de kans dat zoiets gebeurt reëel te maken."
De regel van Muller
De regel van Muller geldt voor alle omwentelingen die ver weg lijken, maar toch heel dichtbij zijn. Zo weten we dat bijna de helft van de CO2-uitstoot uit productie van goederen en voedsel komt. In de 'Balans van de Leefomgeving 2020, burger in zicht, overheid aan zet' schrijft het Planbureau voor de Leefomgeving dat versnelde klimaatverandering en verlies van biodiversiteit voor een groot deel het gevolg is van 'een verspillende omgang met grondstoffen'. Om dat tegen te gaan stelt de overheid als doel dat Nederland in 2050 compleet circulair moet zijn.
En in de geest van Muller stelt Frank Dietz, hoofd circulaire economie bij het planbureau, in de Volkskrant hoe je het tegengaan van de klimaatramp dichterbij brengt. Namelijk door burger en fabrikant in beweging te zetten. Niet alleen producten zo ontwerpen dat ze langer meegaan, maar ook de 'mindset' veranderen. Dietz: "We vinden het doodnormaal om een auto te laten repareren. Er zijn openbare handboeken zodat niet alleen de producent het kan, de onderdelen zijn verkrijgbaar. Dat moet je eens proberen met een vaatwasser."
De oneindige spiraal van verdeeldheid en polarisatie
Ook de Britse schrijver Mark Lynas, de vernieuwde versie van zijn beroemde boek Six Degrees probeert in zijn werk het onvoorstelbare voorstelbaar te maken. Waar hij zijn boodschap aanvankelijk sterk activistisch van de daken schreeuwde, getuigt hij van voortschrijdend inzicht. "Er is een periode geweest dat ik me door vijanden omringd zag, verbitterd was", zegt hij in NRC Handelsblad. Net als Muller vindt hij dat je rampen moet benoemen, maar het wel samen moet doen om het dichtbij te brengen. De 'oneindige spiraal van verdeeldheid en polarisatie' heeft hij opzij geschoven. "Want als je daar aan toe geeft, ben je uiteindelijk alleen nog bezig je voormalige tegenstanders te bekritiseren, dan gaat het niet meer over de zaak zelf, om wat je wil bereiken."
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
