Tijdens corona sprak ik veel ondernemers die na een strijdbaar begin, langzaam moedelozer werden. Optimistische, hardwerkende types, die het leven vol vertrouwen tegemoet traden, veranderden in boze burgers die het groeiende verschil met de loonslaven met lede ogen moesten aanschouwen. 'Wie in vaste dienst werkte kon lekker doorsparen, degenen die het geld verdienden en de risico's namen moesten het onderspit delven', riepen ze. Deze mkb'ers kregen ook nog een trap na, toen hen te kennen werd gegeven dat 'het nu eenmaal een ondernemersrisico was' dat ze hun vak niet mochten uitoefenen. Kritiek vanuit de leunstoel waar het besef nog niet was doorgedrongen dat hier niet tegenop te ondernemen viel.
Zuur voor een sector die in andere tijden altijd gratuit geprezen werd: 'het mkb is de motor van de economie.' Nu, in tijden van oorlog, is de glastuinbouwsector het haasje. Een sector die internationaal geprezen wordt. Vanuit China en Japan komen hoogmogende delegaties naar het Westland om zich te vergapen aan het Hollandse wonder van innovatie. Door de hoge gasprijzen dreigt nu een golf van faillissementen. Zeker, het had geholpen als er eerder verduurzaamd was, of als telers hun gasprijzen hadden vastgelegd. Maar ook hier is het te simpel om het als ondernemersrisico af te doen. De telers betalen nu soms meer dan 3 euro per kuub, in plaats van de 7 cent die ze gewend waren.
Heel Europa merkt nu de gevolgen. 'In de Europese industrie heerst chaos', schrijft NRC. Ter illustratie geeft de krant aan hoeveel last een bedrijf als VDL uit Eindhoven hiervan ondervindt. Topman Willem van der Leegte belde een klant met de volgende vraag: 'Wat doe je als een elektronisch onderdeel waar je normaal 18 dollar voor betaalt, drie maanden later opeens 1150 dollar kost? Toch maar kopen?' De klant besloot toch maar te kopen, want hij moest het product hebben. VDL, dat produceert van auto's tot chipmachineonderdelen, is aan energiekosten ook nog eens miljoenen extra kwijt. En het grootste bedrijfsonderdeel, autofabriek VDL Nedcar uit Limburg, staat al bijna de hele vorige maand stil, omdat het geen kabels uit Oekraïense fabrieken kan krijgen, schrijft NRC. Niet alleen corona en de oorlog spelen VDL parten, ook een cyberaanval legde de systemen bijna een maand plat. Spreken van een ondernemersrisico zou echt een gotspe zijn.
Dat de Derde Wereldoorlog nu al is begonnen is, mag je gerust stellen, schrijft columnist Bret Stephens in een column in de New York Times, met de kop: 'This is How World War III begins.' En tegen Politico Magazine zegt Fiona Hill, een Amerikaanse Ruslandexpert en adviseur van Obama en Trump: 'We are already in the middle of a third World War, wether we've fully grasped it or not.' En over 'Putin en Nukes' is ze al even stellig: 'Yes, he would.' In zulke omstandigheden heeft het bedrijfsleven en het mkb (en elke burger) behoefte aan stabiele leiders, die risico's op waarde weten te schatten. Dat Joe Biden te oud en te emotioneel is, bleek eens te meer in Polen, waar hij verklaarde dat 'slager' Poetin niet kan aanblijven als machthebber van Rusland. Zijn toelichting een dag later dat het uit morele verontwaardiging voortkwam, omdat hij kort ervoor met zwaar getroffen Oekraïeners had gesproken, maakt het alleen maar erger.
Natuurlijk, het is menselijk, maar juist van iemand op zo'n belangrijke post mag je meer verwachten dan van de gemiddelde burger. Op cruciale momenten kun je je als ware leider onderscheiden en gezag verwerven. Biden moet hoe dan ook zijn beheersing bewaren. Zelensky, die meer te vrezen heeft dan Biden, kan het wel. Bij Biden vrees ik dat hij, mocht het tot een ontmoeting met Poetin komen, een Will Smith-imitatie niet is uitgesloten.
Paul van Liempt
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
