Aan het eind van een korte, heerlijk lome vakantie zette de ecothriller How to blow up a pipeline van de Amerikaanse filmmaker Daniel Goldhaber het brein meteen weer op scherp. In het halfgevulde zaaltje van het bioscoopcomplex aan het Leidseplein was de spanning goed te voelen. Concentratie van begin tot eind, geen blauw lichtschijnsel van een snelle blik tussendoor op de smartphone, geen krakende zak chips of bak popcorn. En dat allemaal vanwege ‘A radical Marxist thriller that speaks to a generation’s anger’, zoals The Independent het verwoordde.
Niet geheel bezijden de waarheid, want Goldhaber liet zich inspireren door een pamflet van de Zweedse ecoloog en activist Andreas Malm (1977). Een wetenschapper die aan de Universiteit van Lund meewerkte aan een interdisciplinair onderzoek naar de rol van fossiele brandstoffen in kapitaalaccumulatie. Malm is een uitgesproken socialist, die zich aansloot bij de Socialistiska Partiet, een partij op Trotskistische grondslag. Hij sloot zich aan bij de beweging Klimax, die burgerlijke ongehoorzaamheid als noodzaak voor actie zag om ‘awareness’ voor de opwarming van de aarde te bewerkstelligen. In zijn pamflet bepleit Malm eco-sabotage als tactiek om de olie-industrie op de knieën te dwingen.
Ik zag de film vooral als een ‘uitstekend geacteerde en zenuwslopende ecothriller’ (de Volkskrant) en als een ‘explosively Tarantino-esque eco-thriller (The Guardian). Acht uiteenlopende jongeren komen bij elkaar om de daad bij het woord te voegen. In navolging van Malm vinden ze de klimaatzaak zo urgent dat ze de levensgevaarlijke opdracht op zich nemen een oliepijpleiding in West-Texas op te blazen. Het zet meer zoden aan de dijk dan discussie en diplomatie. Malm zegt in een interview in The Guardian: ‘And the Cops (Conferences of the parties climate summits) are the ultimate proof of this. Yes, there’s more intention to them, but the Cops themselves have degenerated into kind of an annual theatre for pretending that we’re doing something about global warming while, in fact, we’re just letting fuel be poured on the fire.’
Nog niet heel lang geleden vormden Malm en zijn gelijkgestemden een kleine minderheid, die je geruststellend als doorgeslagen gekkies kon wegzetten, als anachronismen uit een tijd die nooit meer zou terugkeren. Bovendien zou hun aanhang marginaal blijven, want te radicaal. Maar dat radicaal niet meer zo marginaal is, horen we van regisseur Goldhaber in de toelichting bij zijn film. ‘Ik wilde een onderhoudende mainstreamfilm maken, omdat dit voor mij een mainstreamprobleem is.’
Babs Verhoeve geeft in haar recensie van het pamflet van Malm in Dewereldmorgen.be ook aan wat de nieuwe richting kan worden. Begripvol beschrijft ze hoe Malm zich afvraagt of de tijd is aangebroken voor een nieuw soort actie: eco-sabotage, omdat ‘de klimaatactivist zelf te goed opgevoed is, te braaf. Of gelooft de klimaatactivist zelf niet in actie?’ Verhoeve schept nog meer ruimte voor de radicale aanpak van Malm, door een handige nuance te plaatsen: ‘Malm pleit niet voor ecoterrorisme. Hij pleit voor de sabotage van installaties.’
Verontrustend als deze opvatting mainstream wordt. Nog meer reden voor verstandige politici en bedrijven alle kaarten op tafel te leggen om de energietransitie in goede banen te leiden.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
