Machteloze leiders worden steeds herkenbaarder. Op hoge poten kenbaar maken dat iedereen zijn mail dezelfde dag nog moet beantwoorden, maar zelf na twee weken nóg geen digitaal antwoord geven op dringende vragen. Of roepen dat je deur altijd voor iedereen open staat, maar uitblinken door afwezigheid. Of roepen dat je als partijleider stevig zult ingrijpen als zich seksueel overschrijdend gedrag voordoet, maar in de praktijk niet veel verder komt dan kritische vragen over het uitblijven daarvan af te schuiven.
Het sluit naadloos aan bij wat hoogleraar cognitieve neurowetenschappen Victor Lamme me ooit in een interview vertelde: ‘Het grootste probleem met wat mensen denken en vinden, is dat het slecht correleert met wat ze doen. Ze zeggen dat ze geld gaan uitgeven, maar ze doen het niet. Ze zeggen in een test vooraf dat ze een product goed vinden, maar niemand koopt het als het in de winkel ligt.’ In die zin zijn leiders net mensen, maar ze zijn ooit aangenomen omdat ze het niet alleen beter wisten, maar het ook beter zouden doen. Alleen dat soort leiders kunnen voor verandering zorgen.
En juist dat type leider is nodig om het klimaatvraagstuk, de grootste uitdaging waar de mensheid voor staat, tot een oplossing te brengen. In een geweldig goed interview met NRC geeft Valérie Masson-Delmotte aan waarom. Ze is natuurkundige, gepromoveerd aan de Ecole Centrale in Parijs op klimaatmodellen en directeur van het Franse Commissariaat voor Atoomenergie en Alternatieve Energie. En sinds 2015 is ze voorzitter van de werkgroep van het klimaatpanel van de Verenigde Naties, die verantwoordelijk is voor het rapport over de fundamenten van de klimaatwetenschap. Omdat ze als geen ander weet dat 100 procent van de opwarming is te wijten aan ons eigen handelen, pleit ze voortdurend voor het belang van het goede voorbeeld.
Ze begrijpt heel goed dat je iedereen moet meekrijgen in het klimaatverhaal. Daarom vindt ze het raar om na een artikel over ‘de ernst van klimaatverandering’, een grote advertentie te zien waarin luxe reizen en peperdure auto’s worden aangeprezen. ‘Mensen aan de onderkant van der samenleving kunnen het gevoel krijgen dat alleen zij hun leven moeten aanpassen. Dat het rijkste deel van de bevolking, voor wie dat gemakkelijk zou zijn, zijn gedrag niet hoeft aan te passen.’
Aan haar wordt geregeld gevraagd wat ze persoonlijk doet om klimaatverandering te beperken. Ze vindt het geen flauwe vraag, integendeel, ze gaat er altijd gretig op in, ‘leading by example.’ Sterker nog: ze vindt dat journalisten die vraag zouden moet stellen ‘aan elke politicus, aan alle beleidsmakers die worden geïnterviewd. Hoe brengen zij hun leven in lijn met het Klimaatakkoord van Parijs?’ En urgentie is daarbij gewenst, snelheid is een must. Haar dochters geven haar dat gevoel van tijd, vertelt ze. ‘In 2050 als we netto-nul CO2-uitstoot moeten hebben om de opwarming zoveel mogelijk te beperken, hebben mijn dochters ongeveer mijn leeftijd. Dat is over één generatie, niet in de verre toekomst.’
Paul van Liempt
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
