Het is niet fijn om Hugo de Jonge te zijn

Het is niet fijn om Hugo de Jonge te zijn. Geen flauw Sinterklaasrijmpje, maar rauwe realiteit. De verpleegsector vindt dat hij te hard van stapel loopt met het inenten. Laboratoria van grote bedrijven die in hoog tempo kunnen testen vinden dat hij te veel naar microbiologen luisterde, met de blik alleen gericht op belangen van kleine ziekenhuislaboratoria. En de horecasector ontplofte toen hij in een achteloze bijzin meldde dat de gedeeltelijke lockdown langer gaat duren dan half januari.

Zoveel mensen de gordijnen ingejaagd en daarnaast nog twee niet te verwaarlozen kwesties aan zijn hoofd. Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid blokkeert de benoeming van een rechter als lid van een toetsingscommissie voor euthanasie. En Grapperhaus weigert zijn besluit toe te lichten, maar zegt wél dat het om een gezamenlijke beslissing gaat; van hem en Hugo de Jonge. Weer een belofte, nu aan partijgenoot Grapperhaus, waar ruis omheen hangt.

Een pyrrusoverwinning met een staartje

De laatste kwestie gaat over zijn verkiezing tot lijsttrekker van het jaar. De Jonge beloofde weer van alles, leek op een onbedreigde overwinning af te stevenen, maar behaalde een pyrrusoverwinning met een staartje. Want nadat de wolken zijn opgetrokken blijft het vuur smeulen. RTL Nieuws berichtte over een brief van twee registeraccountants, die concluderen dat de verkiezing zodanig vol tekortkomingen zat dat het partijbestuur 'alles behalve een winnaar' aan had kunnen wijzen.

De Jonge is aangeschoten wild en daarop is het vrij schieten. De verkiezingsdebatten zullen voor Mark Rutte eenvoudiger worden dan ooit: alle ballen op Hugo. "Teststraten: dat is echt Hugo... Vaccinaties: dat is echt Hugo... GGD's: dat is echt Hugo... Verpleeghuizen: dat is echt Hugo... Horeca: dat is echt Hugo." Het spreekwoord 'belofte maakt schuld' zal hard aankomen bij De Jonge.

Partijen moeten samenwerken

Maar je pijlen richten op een minister, hoe terecht ook, leidt niet tot een oplossing, of tot actie in de goede richting. De diagnose is wel gesteld: hij kan het niet in zijn eentje klaren. En samenwerking is vereist. Het ministerie van VWS, het RIVM en de GGD's moeten samenwerken. Dat het met het testen niet goed ging, is een belangrijk leermoment om te zorgen dat het met het verdelen en toedienen van coronavaccins beter wordt geregeld. Is er voldoende kennis en kunde bij VWS om de complexe zorgmarkt te doorgronden?

De Jonge durft opeens geen leider met beloftes meer te zijn. Hij lijkt nu zelf ook in te zien dat hij ze niet kan waarmaken en verschuilt zich plotseling achter anderen. Tegen NRC Handelsblad zei hij dat hij nog geen sporthallen heeft ingehuurd voor massale vaccinatie en ook geen extra personeel heeft geregeld, want 'dat ligt bij de uitvoerders', waarmee hij naar de GGD's verwijst.

Snel beslissen of eindeloos polderen?

Volgens de krant is één leider aanstellen voor deze operatie onontkoombaar. En ook nog eentje die gezaghebbend is en snel kan beslissen, in een wereld die niet anders weet dan eindeloos polderen. Ze kunnen te rade gaan bij hoogleraar Ronald Heifetz van de Harvard Kennedy School, die in 1994 (!) al een klassieker schreef over aanpassingsvermogen en leidinggeven, met de alleszeggende titel: 'Leadership Without Easy Answers.' Met dat in je achterhoofd kun je complexe situaties doorgronden, zonder valse beloftes te doen.