Het laatste rapport van het IPCC was zoals gewoonlijk weer gedegen en alarmerend, ook voor wie de nuances buiten de samenvatting las. ‘Klimaatverandering is een bedreiging voor het welzijn van de mens en de gezondheid van de planeet’, haalde de internationale pers bijna eensgezind als voornaamste waarschuwing uit het rapport. Na een nucleaire oorlog ook de grootste bedreiging voor de veiligheid van de mens.
Voorzitter van het IPCC Hoesung Lee zei: ‘Dit rapport is een ernstige waarschuwing voor de gevolgen van niets doen.’ Als welzijn, welvaart en veiligheid op het spel staan is leiderschap meer dan ooit gewenst. En voor je het weet beland je dan weer in het spelletje ‘wie wijst naar wie?’ De overheid en het bedrijfsleven trekken nog altijd te weinig eensgezind op, met respect voor ieders eigen rol. Het onderzoek dat ING onlangs liet uitvoeren door onafhankelijk onderzoeksbureau DVJ Insights onder honderden Nederlandse grote en middelgrote bedrijven sprak boekdelen.
Bedrijven vinden een leefbare planeet belangrijk, in woorden en daden, want ‘verduurzamen’ is vaak onderdeel van de bedrijfsstrategie. Maar het echt actie nemen schiet niet op. Inflatie, het coronavirus, hoge energieprijzen en de oorlog (die na het onderzoek uitbrak) helpen daar niet bij. Critici wijzen graag naar die aarzelende bedrijven die de boel maar niet op gang brengen, maar de grootse aarzeling zit ‘m in het gebrek aan duidelijkheid van de overheid, zoals het onderzoek ook aan gaf. De politiek zou leiderschap moeten tonen. Zij geven de mogelijkheden en de grenzen aan, maar de klimaatambities uit het regeerakkoord zijn niet specifiek en helder genoeg, waardoor het bedrijfsleven de rem er op houdt.
Blijkbaar zijn de IPCC-rapporten nog niet stevig genoeg voor het kabinet om scherper te durven kiezen. Het IPCC kijkt met modellen vooral naar wat technologisch en economisch haalbaar is, wat maatschappelijk haalbaar is valt lastiger te kwantificeren, waardoor het door bètawetenschappers gedomineerde panel soms iets van het OMT wegheeft, dat te veel met een eenzijdig virologische bik naar de samenleving keek. Het besef drong te laat door dat verbreding wenselijk was.
Waarschijnlijk durft het kabinet meer leiderschap in termen van heldere daadkracht te tonen, en kan het bedrijfsleven sneller in actie komen, als het IPPC ook met een bredere blik naar buiten gaat kijken. Een jaar geleden sprak ik met Detlev van Vuuren, hoogleraar mondiale milieuproblemen, die als internationaal vooraanstaand onderzoeker aan de IPCC-rapporten meewerkt. Hij sprak met vooruitziende blik wijze woorden: ‘De economische haalbaarheid kun je meten: welk percentage van je inkomen kost het? Maar is het maatschappelijk haalbaar? Als wetenschapper ben je huiverig om op de stoel van de bestuurder te gaan zitten en technologieën uit te sluiten. Zo zit in veel scenario’s CO2-opvang en bio-energie. Maar je moet je maar afvragen of je het ook kunt implementeren. Nu worden dit soort overwegingen beperkt in de scenario’s meegenomen. Het is daarom belangrijk dat we sociale wetenschappen meer gaan betrekken bij de scenario’s.’ Een breder IPCC zou zowel de politiek als het bedrijfsleven in de vierde versnelling zetten.
Paul van Liempt
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
