Deze week raakten twee cruciale thema's – vrouwenrechten en klimaatverandering – pijnlijk met elkaar in conflict. De bosbranden in Los Angeles, veroorzaakt en versterkt door klimaatverandering, lieten een spoor van verwoesting na.
De ramp had niet alleen desastreuze gevolgen voor mens en natuur, maar bereikte zelfs de glamour van Hollywood. De Academy koos ervoor om Halina Reijns film Babygirl te passeren voor een Oscar. Het is een jaar waarin ingetogen verhalen, passend bij het drama dat LA heeft getroffen, de voorkeur kregen.
Die andere revolutie
De verwoesting is verschrikkelijk. De gevolgen van klimaatverandering zijn levensbedreigend en verdienen alle aandacht. Maar dat dit opnieuw ten koste moet gaan van een andere revolutie – die van vrouwelijke emancipatie – is een trieste realiteit. Je kunt blijkbaar een film over vrouwelijke seksualiteit niet belonen in tijden van klimaatverandering. Dat belooft niet veel goeds voor de emancipatie, want klimaatverandering is iets dat niet zomaar weggaat.
De impact van klimaatverandering beperkt zich niet tot natuur en economie; het bepaalt ook welke verhalen we vertellen en welke stemmen we versterken. Hollywoods keuze om ingetogen films te verkiezen boven een gedurfde film over vrouwelijke seksualiteit laat zien hoe crises de culturele agenda beïnvloeden. Dit fenomeen stopt niet bij de Amerikaanse filmindustrie.
Ook in Nederland hechten we waarde aan progressiviteit, maar zien we een vergelijkbare verschuiving. De grote thema’s van onze tijd – klimaat en ongelijkheid – overschaduwen vaak onderwerpen die even fundamenteel zijn, zoals seksuele vrijheid. We spreken over emancipatie in termen van economische zelfstandigheid en maatschappelijke positie, maar laten de lichamelijke en seksuele dimensie onderbelicht. Vrijheid betekent hier vaak: je mag alles, maar doe vooral normaal.
Façade
Dat maakt Halina Reijns film zo raak. De hoofdpersoon, een succesvolle CEO, lijkt volledig geëmancipeerd. Ze heeft macht, status, autonomie. Maar tussen de lakens? Daar faked ze orgasmes, vermijdt ze intimiteit en ervaart ze seks als een eenzame daad. Haar seksuele vrijheid blijkt een façade. Pas als ze in een affaire met een jongere, autoritaire man een nieuw soort overgave ontdekt, komt ze in contact met haar diepere verlangens.
Dit is geen uitzondering. Veel vrouwen worstelen, ondanks al hun verworvenheden, met hun seksualiteit. Omdat ze zijn opgevoed met subtiele schaamte. Omdat ze geleerd hebben dat echte vrouwen klasse hebben, niet te veel willen, niet te veeleisend mogen zijn. Omdat ze in een samenleving leven waarin seksuele vrijheid voor vrouwen vooral betekent dat je het recht hebt om ja of nee te zeggen. Maar je daarin echt vrij voelen, dat is iets heel anders.
Halina Reijn zelf zegt: "Persoonlijk vind ik het veel moeilijker om te zeggen: wat wil ik seksueel, wie ben ik als ik al die verschillende delen van mezelf wil integreren?" En dat is precies de kern. We leren vrouwen wel hoe ze een carrière moeten maken, maar niet hoe ze seksueel autonoom kunnen zijn. We praten over #MeToo, over consent, over ongelijkheid, maar echte seksuele bevrijding blijft ongemakkelijk. Want een vrouw die zonder schaamte haar seksualiteit eist? Dat is nog steeds taboe.
Zonder schaamte en angst
Te lang hebben we gedacht dat emancipatie alleen gaat om gelijke kansen op de arbeidsmarkt, gelijke salarissen, gelijkheid aan de top en gelijke verdeling van de taken thuis. Babygirl kaart terecht aan dat we er daarmee nog niet zijn.
Emancipatie is pas geslaagd als wij, vrouwen, ons volledig vrij voelen in ons lichaam. Als het normaal is dat wij verlangen, zonder oordeel, zonder schaamte, zonder angst.
Het is tragisch dat klimaatverandering – die ook een product is van patriarchale structuren – nu de aandacht wegtrekt van deze essentiële strijd. Laten we erkennen dat vrouwelijke seksualiteit en begeerte geen mysteries of ongemakkelijke gespreksonderwerpen zijn, maar een realiteit. Pas als we die realiteit normaliseren, is emancipatie geslaagd. Halina Reijn zorgde voor een stap in de goede richting. Door haar film, maar vooral door de discussie die ze triggert.
Laten we die discussie vasthouden – ook als de wereld letterlijk in brand staat.
Meer columns van Nancy:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
