De politiek geeft al een tijdje het allerslechtste voorbeeld, met een discussie over stikstof die tot deprimerende beelden leidt. De ene minister oogt dodelijk vermoeid en gepijnigd (Kaag), de andere maakt een verwarde indruk (Hoekstra) en de primus inter pares blijft tegen beter weten in een oud toneelstukje opvoeren. Stellig verzekert hij dat het stikstofbeleid nu echt versneld gaat worden, maar het blijft raden hoe dan. Dat het kabinet nog vol ambitie zit en ‘over de volle breedte, op alle grote vraagstukken, verdere verbetering wil laten zien’, begint nu wel erg sleets te klinken.
BBB vroeg zich vertwijfeld af door wie wij nu eigenlijk bestuurd werden in dit land en won er glansrijk de verkiezingen mee. Maar Caroline van der Plas maakte geen indruk met haar roep om een noodwet die het stikstofprobleem in een klap zou oplossen. Hoe die wet er dan uit zou zien blijft een raadsel, niemand vroeg er ook naar. Als het bluf is, is ze tot alles in staat. Dan moet niemand er ook van opkijken dat ze Johan Derksen een ministerspost aanbiedt wanneer ze straks de landelijke verkiezingen wint. Intussen wordt het vertrouwen van de kiezer dermate op de proef gesteld, dat er van goed besturen niets terecht komt. De bij het aantreden van dit kabinet beloofde doordachte daadkracht is volstrekt afwezig.
De bullshitdetector, die afrekent met mooie praatjes, werkt niet en lijkt ook elders niet op scherp te staan. Wie zijn hoop vestigt op de boardroom als crisisoplosser komt steeds weer bedrogen uit. Dat viel vooral op toen de Europese Commissie in Brussel met voorstellen kwam om greenwashing voorgoed in de ban te doen, stoppen dus met misleidende groene claims. In slaap gesust door gladstrijkers aan de top van bedrijven dachten we dat zulke voorstellen totaal onnodig zouden zijn. Al jarenlang werd toch het evangelie van ‘good governance’ gepredikt? Het verhaal van goed bestuur voor de lange termijn, waarin het gaat om onderliggende waarden die een bedrijf hanteert om haar doelen te bereiken.
Niets blijkt minder waar als je naar de feiten over greenwashing kijkt. NRC schrijft: ‘Uit onderzoek van de Commissie kwam naar voren dat meer dan de helft van groene claims op producten “vaag, misleidend, of ongefundeerd” is. Veertig procent van de claims is ook echt ongegrond.’ Ook in de bankenwereld sloeg de paniek toe na het omvallen van de Silicon Valley Bank. Dat de zwakke financiële positie van de bank niet eerder werd opgemerkt, ‘kan te maken hebben met een versoepeling van het toezicht’, schrijft de NOS op haar website. De lessen van de kredietcrisis waren snel vergeten.
Juist omdat ook de board kort van memorie is, moet de bullshitdetector niet om de vijftien, maar liefst elk jaar op scherp worden gesteld. Dat kan alleen met onafhankelijk toezicht, want pas dan krijg je echt goed bestuur en keert het vertrouwen langzaam weer terug. Het gevaar van ‘capture’ moet je dan wel uitbannen, las ik in een door een vriend toegestuurd verhaal van Nyenrode-hoogleraar Bob Hoogenboom uit vakblad Accountant van 2009, dat nog altijd actueel is. De term verwijst naar ‘het proces waarin bureaucraten, bestuurders en politici, die geacht worden het publieke belang te dienen, in feite systematisch gevestigde belangen dienen.’ Vergelijkbaar, stelt Hoogenboom, ‘met een jachtopziener die er op moet toezien dat het wild wordt beschermd, maar door de vingers gaat zien dat bepaalde stropers jagen, of deze zelfs helpen met jagen.’ Om nooit te vergeten.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
