Oldeman spreekt openlijk zijn zorgen uit over de klimaatcrisis. Hij doet mee aan klimaatdemonstraties en schrijft blogs voor klimaatveranda.nl. “Ik voel de noodzaak om dat te doen. Het motto van Scientist Rebellion luidt: the privilege to know, the duty to act. Ik zie dat ook zo. Door mijn opleiding heb ik een bepaald privilege. Dankzij mijn studie heb ik kennis opgedaan over klimaatverandering. Ik heb toegang tot wetenschappelijke methodes. Ik kan feiten en desinformatie van elkaar onderscheiden. Die kennis wil ik delen.”
Typen activisme
Diverse collega’s spreken zich uit, ziet hij. “Van jong tot oud. De leeftijd binnen Scientist Rebellion is gemengd. Over het algemeen hebben jonge wetenschappers meer tijd en energie om met protestacties mee te doen. Aan de andere kant is het soms ook lastig. Het gaat er best competitief aan toe in de wetenschap. Wil je verder in deze wereld, dan moet je goed inschatten of een onderzoekscentrum of universiteit het oké vindt dat je gaat protesteren en wellicht wordt opgepakt.
Lang niet iedere onderzoeker of professor gaat overigens de straat op. Collega’s met veel ervaring en bekendheid gaan om tafel met bewindspersonen, schrijven opiniestukken in de krant en geven interviews. Zij bedrijven activisme op een andere manier.”
Wanda de Kanter
Anders betekent zeker niet slechter, benadrukt Oldeman. “Denk aan longartsen die zich verzetten tegen de tabaksindustrie. Juist omdat ze over die relevante kennis beschikken, kunnen ze goed uitleggen wat nicotine zo schadelijk maakt en waarom dat verbod op wegwerpvapes er moet komen.” Iemand die zich actief voor deze zaak inzet, is Wanda de Kanter. Zij is longarts en voorzitter van Rookpreventie Jeugd. “Ik denk dat dat geen afbreuk doet aan haar als wetenschapper. Integendeel.”
Zichtbaar
Volgens hem is er in het publieke debat over klimaatverandering een rol weggelegd voor wetenschappers. “Klimaatverandering kan voelen als een trage crisis die zich ergens ver weg afspeelt. Klimaatwetenschappers weten dat dat niet klopt. De gevolgen zijn nu al merkbaar en op termijn niet te overzien. In diverse onderzoeken en rapporten is dat aangetoond, maar het is lastig om dat kenbaar te maken. Relevante studies zijn vaak een heel boekwerk en bereiken maar een kleine doelgroep. De kern en de omvang van de klimaatcrisis moet duidelijk worden gemaakt aan het grote publiek. Het helpt wanneer wetenschappers en onderzoekers naar buiten treden en zichtbaar zijn. Dat gebeurt steeds meer: wetenschappers zijn zeker aanwezig in het publieke debat. Wat niet helpt, is dat de fossiele industrie en de intensieve veehouderij een enorm budget hebben om te lobbyen bij overheden en reclame te maken voor hun vervuilende producten. Door te zeggen dat het allemaal wel meevalt met de opwarming van de aarde, wordt twijfel gezaaid.”
Non-onderwerp
Hoe breng je de boodschap dan wel over? “Misschien moeten we weer persconferenties gaan organiseren zoals dat gebeurde in de coronatijd. Dan krijgt het toch meer urgentie en wordt klimaatverandering wellicht serieuzer genomen. De overheid kan ook met een informatiecampagne komen waar wetenschappers een bijdrage aan kunnen leveren. Wetenschappers kunnen Kamerleden van feitelijke informatie voorzien als antwoord op documenten en onderzoeken afkomstig van lobbykantoren. Toch ben ik ervan overtuigd dat klimaatacties ook kunnen helpen om een probleem op de kaart te zetten. Vóór de blokkades van de A12 waren fossiele subsidies een non-onderwerp. Nu is dat wel anders. Sommige mensen keuren de protesten af, maar naar mijn mening hebben ze wel effect. Door het bezetten van de snelweg heeft het probleem bekendheid gekregen.”
Onbevooroordeeld
Wetenschappers worden geacht een onafhankelijke positie in te nemen. Daar is Oldeman het mee eens. Al sluit het één het ander niet uit. “De wetenschap zelf moet onbevooroordeeld zijn. Dat vind ik ook. Maar wetenschappelijk onderzoek berust juist op feiten. In onderzoeken en rapporten is het lastig om een mening door te laten klinken. Dankzij onderbouwde onderzoeksmethodes, statistische analyses en peer reviews wordt die onafhankelijkheid beschermd.
In mijn werk word ik dagelijks geconfronteerd met feiten. Ik zie wat klimaatverandering aanricht. Ik zie ook dat sommige partijen uit het bedrijfsleven en de politiek die feiten bagatelliseren. Moet ik dan niks doen? Als onderzoeker voel ik de verantwoordelijkheid om de feiten te beschermen. Als ik het niet doe, wie dan wel? Wanneer ik actie voer voor het klimaat, voel ik me juist gesterkt door de wetenschap. Het voelt als het juiste om te doen.”
Lees ook:
Changemaker Impact Diner
Word partner van hét duurzaamheidsnetwerk. Bekijk hier de mogelijkheden.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
