'Actie van Milieudefensie helpt de boel in beweging te brengen'

In een donderdag gepubliceerde brief vraagt Milieudefensie 'grote vervuilers om aan te geven hoe ze voor 2030 minimaal 45 procent minder CO2 uitstoten.' Directeur Donald Pols: "Het is duidelijk dat grote vervuilers nu snel moeten vergroenen, want de klimaatcrisis wacht niet".

De brief is geadresseerd aan pensioenfonds ABP en energie-slurpers als Tata Steel, Dow Chemical en kunstmestfabrikant Yara. Maar ook AholdDelhaize, DSM en Unilever kregen een brief, stuk voor stuk bedrijven die zich laten voorstaan op hun duurzame visie en strategie. "Het gaat om bedrijven actief in diverse sectoren", schrijft Milieudefensie in de brief. "Bedrijven die allemaal een grote bijdrage leveren aan het veroorzaken van gevaarlijke klimaatverandering door substantiële uitstoot van broeikasgassen in hun hele keten. De inzet van deze ondernemingen bepaalt in belangrijke mate of we de strijd tegen gevaarlijke klimaatverandering gaan winnen of verliezen."

Doorrekenen klimaatplannen

Milieudefensie heeft een reputatie als het gaat om het in beweging krijgen van grote bedrijven. In 2021 won de actiegroep een klimaatrechtszaak tegen oliemaatschappij Shell. De rechter oordeelde dat Shell zijn klimaatplannen in lijn moet brengen met het klimaatakkoord van Parijs. Dat wil zeggen dat de opwarming van de aarde beperkt moet blijven tot 1,5 graad. Daarvoor moet ieder bedrijf de CO2-emissies met 45 procent terugdringen.

Medio april wil Milieudefensie de klimaatplannen van de 29 bedrijven binnen hebben. "Voor de beoordeling van het klimaatplan van uw onderneming en dat van alle andere bedrijven is Milieudefensie een samenwerking aangegaan met het gerenommeerde internationale New Climate Institute", aldus Milieudefensie in de brief. "New Climate Institute rekent alle plannen door en beoordeelt ze op hun kwaliteit en uitvoerbaarheid. In juni 2022 publiceren wij de resultaten en een rangschikking."

Klimaatplannen of juridische actie?

Hoewel er veel bewondering is voor de impact van de klimaatzaak tegen Shell, zijn er ook ondernemers die beducht zijn voor deze juridische aanpak. Een dreiging met rechtszaken kan bedrijven kopschuw maken en in het juridische defensief duwen, in plaats van de duurzame voorhoede.

Directeur Maria van der Heijden van MVO Nederland is daar niet bang voor. "Ieder speelt zijn eigen rol. En dit is de rol van Milieudefensie", reageert ze aan de telefoon. "Er zijn bedrijven die de kont tegen de krib gooien als ze juridisch bedreigd worden. Ik vind dat niet slim." MVO Nederland stimuleert juist een actieve rol van het bedrijfsleven. "Want daar zit de veranderkracht." Maar Van der Heijden wijst er wel fijntjes op dat de transitie niet snel genoeg gaat. "Reken maar dat dit helpt om de boel in beweging te krijgen. Net zoals het Urgenda-vonnis de overheid in beweging heeft gekregen. Intenties zijn niet meer genoeg. Het is tijd voor meer actie", aldus de directeur van MVO Nederland.

Gelijk speelveld

Maar niet alleen het bedrijfsleven is aan zet, stelt Van der Heijden. "Wij zien wel dat het enorm helpt – en dus nodig is - als de overheid verder gaat met wet- en regelgeving en daarmee het speelveld gelijk maakt." De achterban van MVO Nederland heeft volgens de directeur te maken met een uphill battle omdat bedrijven een lange adem moeten hebben voor een gezond verdienmodel. "Dat komt omdat milieuvervuiling, niet transparante handelsketens en lineair produceren (van grondstof naar afval) nog loont."

Als duurzame verdienmodellen winstgevender zouden zijn dan vervuilende verdienmodellen, dan zouden veel meer bedrijven (niet alleen de koplopers maar ook 'het peloton') volgens Van der Heijden meer meters maken. De overheid kan een gelijk speelveld creëren door de kosten van milieuvervuiling en klimaatschade door te belasten in de producten die die schade veroorzaken. Ondernemer Michiel Scholte van het True Price Institute pleit hier al jaren voor. Vorig jaar bombardeerde MVO Nederland hem tot minister van de Nieuwe Economie.