Dit is de eerste energie-circulaire supermarkt van Nederland

Op het eerste gezicht lijkt de nieuwe vestiging in Woerden niet veel anders dan de gemiddelde Lidl, maar bij binnenkomst wordt direct duidelijk waar het om gaat. ‘Alle energie die in deze winkel wordt verbruikt, wekken we zelf op’, staat met grote letters op de muur. Lidl noemt de winkel zelfs energie-circulair, omdat de energie die verbruikt wordt continu wordt hergebruikt.

De supermarkt timmert al enige tijd aan de weg als het gaat om duurzaamheid. Eind 2018 werd de laatste Nederlandse vestiging afgesloten van het gas en in 2020 moeten alle winkels voorzien zijn van 100 procent ledverlichting. Lidl beschikt inmiddels over 88.500 vierkante meter aan zonnepanelen. Vorige week startte de supermarkt een proef om voedselverspilling tegen te gaan, door voedsel dat nog net eetbaar is aan te bieden voor 25 cent.

De keuze voor de locatie had eigenlijk niet beter gekund. Woerden bevindt zich namelijk op een gasveld en zet daarom verschillende stappen om het gebruik van aardgas af te bouwen. “Wij vinden dat dat gas niet meer uit de grond gehaald mag worden”, stelt wethouder Tymon de Weger tijdens de opening. “Wij vinden het mooi dat Lidl daaraan bijdraagt en zijn trots op deze primeur.”

Geen energierekening, geen uitstoot

Net als alle nieuwe gebouwen van Lidl heeft Lidl Zero een A++++ energielabel. Maar het nieuwe pand in Woerden gaat nog een stapje verder, legt senior manager bouw Marcel Ganzeboom uit. “Lidl Zero is helemaal luchtdicht, waardoor we volledige controle hebben over wat erin en eruit gaat. Alle energiesystemen in het pand werken met elkaar samen, van de heipalen in de grond tot aan de zonnepanelen op het dak. In dat opzicht is dit gebouw echt uniek in Nederland.”

Lidl Zero is een energie-producerend gebouw; dat wil zeggen dat het niet meer energie verbruikt dan het zelf opwekt. De 190 heipalen die ervoor zorgen dat het gebouw niet verzakt in de zachte Woerdense bodem, zijn hol en dienen als warmte-koudeopslag (wko). Warmte en koude wordt opgeslagen in die palen, waardoor het systeem in de zomer voor koeling zorgt en in de winter voor warmte. De restwarmte van de productkoeling, die extra is geïsoleerd met deuren van dubbel glas, zorgt voor het juiste klimaat in de winkel.

Lees ook: Van zeewier tot biokatoen en aardappelbrood: Lidl zet duurzame producten in het zonnetje

De energie die nodig is voor het draaiende houden van al die installaties wordt geleverd door 1.766 zonnepanelen op het dak en de carports.  Die nemen vooral licht op, waardoor ze zelfs op een niet erg zonnige dag als deze voldoende energie leveren. 

Voor de momenten dat de zon echt niet schijnt, zoals de avonden, koopt Lidl groene stroom in. Maar de overtollige energie die overdag terug wordt geleverd aan het net overstijgt de hoeveelheid energie die wordt ingekocht. “Daardoor komt onze energierekening echt uit op nul. En dat geldt ook voor de CO2-uitstoot van de energievoorziening.”

Foto: de zonnepanelen leveren ook energie aan de snellaadpalen, waarmee bezoekers hun elektrische auto tijdens het winkelen kunnen laden. Na 20 minuten levert dat ongeveer 120 kilometer op.

Het totaalconcept  van Lidl Zero

Andy van den Dobbelsteen, hoogleraar climate design & sustainability aan de TU Delft, was nauw betrokken bij de ontwikkeling van Lidl Zero. Hij ziet het pand als de standaard voor nieuwe supermarkten. Het bijzondere aan het pand is volgens hem het totaalconcept. “Alle verschillende toepassingen bestaan al wel in afzonderlijke systemen, maar hier zijn ze allemaal samengevoegd. Het is knap dat dat gelukt is. Voor veel installateurs is dat nog een lastig proces, zij zijn gewend om dingen op een bepaalde manier te doen. Dit pand vraagt echt om een andere benadering.”

Ganzeboom sluit zich daarbij aan. “Voor elk ontwerp hebben we gekeken: wat is de behoefte in het pand? Koeltechniek en wko-techniek zijn bijvoorbeeld aparte systemen, die we nu aan elkaar gekoppeld hebben. Het samenbrengen van al die partijen was de grootste uitdaging. De techniek is gewoon maakbaar.”

Showcase

Het bezoek van Ed Nijpels, voorzitter van het Klimaatberaad, tijdens de opening onderstreept het vooruitstrevende karakter van Lidl Zero. “Lidl is een uitstekend voorbeeld van een partij die niet gewacht heeft tot een ander het ging doen of tot de overheid een opdracht gaf. Het Klimaatakkoord kan alleen een succes worden als alle partijen stuk voor stuk hun verantwoordelijkheid nemen. Ik roep alle supermarkten op om dit voorbeeld te volgen. Tegen Albert Heijn en Jumbo zou ik zeggen: jullie moeten hier echt gaan kijken.”

Ed Nijpels: 'Ik roep alle supermarkten op om dit voorbeeld te volgen'

Bovendien zorgt Lidl Zero ervoor dat de energietransitie concreet wordt voor burgers en ondernemers, stelt wethouder De Weger. “Ongeveer elke Woerdenaar komt wel eens in de Lidl, sommigen zelfs dagelijks. Heel veel burgers van Woerden gaan dus aan den lijve ondervinden wat het betekent om energie-neutraal te zijn. En je kunt dus zien: het kan! Voor onze inwoners, maar ook voor ondernemers die nog niet zo ver zijn, is het een mooie showcase.”

Lees ook: Ed Nijpels: 'Einde oefening voor niet-duurzame bedrijven'

Niet het eindstation

Lidl is niet alleen de eerste energie-circulaire supermarkt in Nederland, maar ook de eerste energie-circulaire Lidl wereldwijd. In Nederland ontwikkelt het bedrijf zich sterk op het gebied van energie, terwijl Scandinavische landen vooroplopen op het gebied van circulaire bouwmaterialen. Die kennis en ervaring wisselt Lidl internationaal continu uit.

Energie-neutrale winkels zijn ook niet het eindstation, benadrukt senior manager bouw Ganzeboom. Zo bouwde het bedrijf in Veenendaal een heel winkelcentrum met aan de ene kant een grote Lidl en aan de andere kant woningen en commerciële ruimtes. In Zwolle werkt Lidl samen met Dura Vermeer aan een winkelcentrum waarbij woningen verwarmd worden met restwarmte van de winkel. “We kunnen veel meer dan alleen een winkel bouwen. We kunnen de hele omgeving helpen.”

Lees ook: Supermarkt zonder fossiel plastic: 'Kwestie van wilskracht'

Hoofdbeeld: Lidl | In tekst beeld: Emma Rotman