Yaniv Peer: ‘Onze toekomst is biophilic'

Yaniv Peer is een consultant van Exploration Architecture, een bureau dat in biomimetic design is gespecialiseerd. Daarnaast is hij directeur van Iguana Architects dat is gespecialiseerd in biophilic design.

Deze vorm van design is minder ingewikkeld dan de naam suggereert. “Biophilic design richt zich op het verbinden van mensen met de natuur”, legt Peer uit. “Centraal staan de ervaringen in de ruimte, omgeving of gebouw waarin de persoon zich bevindt. Deze ervaringen zijn sterk verbonden met het gevoel dat te vinden is in de natuur. Kort gezegd: biophilic design laat de mens de verbindingen met moeder natuur ervaren. Met positieve effecten als een verbeterd mentaal en fysiek welzijn.”

“Er zijn vele studies uitgevoerd op het gebied van biophilic design”, vervolgt Peer. “Die tonen op overtuigende wijze de voordelen aan: meer creativiteit en productiviteit op de werkplek, betere schoolprestaties, een sneller herstel tijdens verblijf in een ziekenhuis en een hogere mate van merkentrouw in de retailsector. Deze aanpak verbetert niet alleen de milieuprestaties van gebouwen, maar ook het welzijn en de ervaring van mensen in de gebouwde omgeving.”

Een zo gezond mogelijke leefomgeving

Peer is de aangewezen persoon om deze vorm van design te duiden. Het is een onderwerp waar hij dagelijks mee heeft te maken en waaraan hij in internationale lezingen aandacht besteedt. Daarnaast werkt Peer samen met Interface. Hier trekt hij op met Oliver Heath, een andere bekende biophilic design-expert. Heath was onder andere betrokken bij het Biophilic Office Project van het BRE (Building Research Establishment). Dit project richt zich op de vraag in hoeverre de leef- en werkomgeving van een persoon moet worden verbeterd voordat je die biophilic kunt noemen.

“Wat ik interessant vind, is om verder te kijken dan een op zichzelf staand biophilic gebouw. Hoe creëer je daadwerkelijk een biophilic leefomgeving op grotere schaal? Een leefomgeving die ons welzijn vergroot en de natuur op een functionele manier nog verder integreert in ons dagelijks leven?”, aldus de Brit. “Daarmee richten biophilic designers zich niet alleen op de mens, maar zeker ook op de leefwereld van de mens. De parken, de tuinen, de straten en de steden waarin ze te vinden zijn.”

Nadenken over menselijke habitats

Peer illustreert deze visie met een voorbeeld. “Howard Frumkin is een hoog aangeschreven professor in het veld van milieu- en gezondheidswetenschappen. In een van zijn TED Talks kwam hij met een prachtige vergelijking om het idee achter biophilic design te verduidelijken. Stel je eens voor dat je een dierentuinbeheerder bent. Op een dag krijg je de boodschap dat er een zending vlinders, vissen en kikkers onderweg is voor een uitbreiding van de dierentuin. Wat is je eerste gedachte? Dat is waarschijnlijk: hoe zorg ik voor een gezonde habitat voor deze dieren? En dat betekent dat je iets moet weten over hun biologische en sociale behoeften, en op de hoogte moet zijn van enkele van de belangrijkste kenmerken van hun leefomgeving, zoals vochtigheid, temperatuur, flora, fauna, et cetera.”

“De reden dat een dierentuinbeheerder direct nadenkt over de leefomgeving ligt voor de hand: als de habitat niet goed ontworpen, gebouwd en onderhouden is, overleven de nieuwe dieren niet. En dat straalt af op het succes van de dierentuinbeheerder. De gezondheid van de dieren, hun voortplantingssnelheid en hun algemene conditie bepalen zijn of haar succes.”

“Daarom is het verbazingwekkend hoe weinig we op dezelfde manier nadenken over steden, wijken en gebouwen wat in feite menselijke habitats zijn”, vindt Peer. “Denk maar aan grote steden zoals Shanghai, Londen, New York en Tokio. Kun je echt zeggen dat die gebouwd zijn met mensen in gedachten? Waarom zou je niet een aangename en gezonde leefomgeving bouwen voor alle inwoners, waar ze gezond en gelukkig zijn?” Peer is ervan overtuigd dat deze aanpak financieel rendabel is.

Stad in een tuin

Bovenstaande betekent dat we moeten proberen om de ecosystemen die de natuur ons biedt te integreren in de gebouwde omgeving, gebruikmakend van de biophilic design-principes. Peer: “Waterfiltering, zuurstofproductie, stikstofbinding, preventie van bodemerosie en voedselproductie zijn daar enkele voorbeelden van. Of dat in de praktijk mogelijk is? Zeker.”

“Neem Singapore”, vervolgt Peer. “In 1967 bedacht de toenmalige burgemeester dat het een stad in een tuin moest worden in plaats van een stad met tuinen. Een prachtig idee als je daarover nadenkt. Tussen 1987 en 2007 groeide de stad met 2 miljoen inwoners, terwijl het groene gebied in de stad in omvang toenam. In 1987 werd 36 procent van de stad aangemerkt als ‘groen’. In 2007 was dat 47 procent. De overheid in Singapore heeft leefbaarheid in de stad hoog op de agenda staan. Dat is natuurlijk een vereiste, wil je successen bereiken.”

Fysieke en mentale ontspanning

Een ander belangrijk ingrediënt voor succes is volgens Peer de dagelijkse perceptie die de mens heeft van zijn omgeving, de leefwereld. “Je moet de zaken totaal anders aanpakken, wil je het grote publiek zover krijgen mee te gaan in biophilic design, zodat mensen weten wat de voordelen zijn. Dat betekent dat wij het hoe en vooral waarom goed moeten uitleggen, met name aan onze kinderen”, meent Peer. “De generaties die na ons komen, leven in steeds grotere steden waardoor het alsmaar ingewikkelder wordt om met natuur in aanraking te komen. Aan ons de taak hen uit te leggen wat de functie van de natuur is en welk plezier ze eruit kunnen halen.”

“Met plezier bedoel ik ook een gevoel van fysieke en mentale ontspanning. Sluit je ogen eens en denk aan de ruimte waar je je voor het laatst volledig op je gemak voelde. Dan denk je waarschijnlijk niet aan een kantoorruimte, maar eerder aan een natuurlijke omgeving. Aan een strand of aan een uitzicht op een prachtig regenwoud. Op dat moment ervaar je nog beter het mentale en fysieke welbehagen in de natuur en het belang daarvan. En het belang van biophilic design bij de integratie van die look and feel in onze gebouwde omgeving, zodat we het gevoel van plezier zolang mogelijk vast kunnen houden.”

Interface DesignLAB

Onze gezondheid en het levensgeluk zijn verbonden met een juiste leefomgeving en de noodzaak van biophilic design. En als de economie lijdt onder vervuiling, weet men dat ingrijpen nodig is. “Kijk naar China. Naar mijn mening nog steeds de grootste vervuiler. Ook daar heeft men door dat we niet meer op dezelfde weg door kunnen gaan. In verschillende steden kunnen mensen niet eens meer de deur uit voor hun werk vanwege de verstikkende luchtvervuiling. Gevolg: de Chinese overheid en het bedrijfsleven nemen talloze maatregelen om de grote steden leefbaarder te maken en de milieuvervuiling terug te dringen. Te laat? Nee, het is nooit te laat.”

De voorlopers van biophilic design zijn niet alleen actief op grote, stedelijke schaal. Ze ontwikkelen en innoveren ook op meer bescheiden niveau. Een mooi voorbeeld daarvan is het Interface DesignLAB dat interieurontwerp, architectonische duurzaamheid en stedenbouw met elkaar verbindt en dichter bij ontwerpers, architecten en bedrijfsleven brengt. Peer: “Interface DesignLAB zet een enorm hoge standaard neer wanneer het gaat om biophilic design, maar ook herstellend design. Het werkt zeer inspirerend, ook voor mij. Met de gemeenschappelijke kennis van iedereen die is betrokken bij het Design Lab kan ik weer aan de slag.”

Peer eindigt het gesprek met een belangrijk advies ontleend aan een van zijn favoriete auteurs, Paul Hawken. “Laat je niet wijsmaken dat het niet mogelijk is om de planeet te redden in de tijd die we hebben. Doe wat er gedaan moet worden en kijk pas als je klaar bent of het mogelijk was. Ga er gewoon voor. Op die manier kunnen we met z’n allen nog enorm veel bereiken!”

Afbeelding in tekst: Yaniv Peer. Hoofdafbeelding: Artificial Visualisation