Afval is niet zomaar afval, het is een berg aan gemiste kansen. Bedrijven produceren, verplaatsen en verwerken dagelijks gigantische hoeveelheden materialen. Van papier tot plastic, metaal, hout en textiel. Veel van die grondstoffen verdwijnen uiteindelijk in de prullenbak. Dat is niet alleen slecht voor het milieu en het klimaat, maar ook voor de portemonnee.
"Een Material Flow Analysis (MFA) brengt exact in kaart hoe materialen binnen een bedrijf stromen, waar verspilling optreedt en waar waardevolle grondstoffen verloren gaan", vertelt Barbara Huizink. Zij is innovatiedirecteur bij PreZero. "Met deze methode kunnen bedrijven verspilling terugdringen en materialen slimmer hergebruiken. Zo zet je stappen naar zero waste en kun je kosten besparen."
Verspilling onder de loep
Met een MFA wordt haarscherp duidelijk waar het beter kan. Denk aan grondstoffen die onnodig op de afvalberg belanden, productieprocessen die slimmer kunnen, verpakkingen die efficiënter kunnen worden ontworpen en verborgen inkopen waarvan je niet meer weet dat je ze elke keer doet. Dit inzicht biedt bedrijven directe kansen om kosten te drukken en duurzamer te opereren. Door bijvoorbeeld materialen efficiënter te gebruiken of herbruikbare alternatieven in te zetten, kunnen bedrijven onnodige uitgaven verminderen.
"Neem het voorbeeld van papieren handdoekjes in bedrijfstoiletten", vertelt Huizink. "Wanneer je dat proces gaat analyseren, bleek bij een van onze klanten bijvoorbeeld dat er per jaar 1,5 miljoen papieren handdoekjes werden ingekocht. Die werden alleen lang niet allemaal gebruikt. En werden ze wel gebruikt, dan belandden ze - na eenmalig gebruik - bij het restafval. De inkoopafdeling heeft nu besloten geen papieren handdoekjes meer in te kopen en in plaats daarvan te investeren in handdoekrollen. Minder papieren handdoekjes, minder eenmalig gebruik, minder restafval."
En zo zijn er meer voorbeelden. PreZero voerde eerder een MFA uit voor een klant die bezig was met nieuwbouw. "Op die manier ontdekten we dat waardevolle materialen verloren dreigden te gaan", zegt Jara Korstanje. Ze werkt bij PreZero als manager Zero Waste. "De afdeling die verantwoordelijk was voor de sloop richtte zich op snelle afvoer van alle materialen uit het oude gebouw, terwijl de inkoopafdeling los daarvan nieuwe meubels bestelde. Door de materiaalstromen op elkaar af te stemmen, kon men bestaand meubilair opknappen en opnieuw gebruiken. Dat leverde zowel milieuwinst als kostenbesparing op."
Krijg de materiaalstromen in kaart
Maar hoe werkt dat eigenlijk, zo'n Material Flow Analysis? De zero waste adviseurs van PreZero nemen bedrijven bij de hand en lichten de hele keten door. "Dit is een kwestie van maatwerk. We beginnen met het verzamelen van data van zowel de inkoop- als afvalbeheerafdeling. Workshops helpen vervolgens om knelpunten te identificeren, waarna onze data-analisten deze vertalen naar een visueel overzicht", zegt Huizink.
PreZero kijkt hierbij niet alleen naar afval, maar volgt elk materiaal dat binnenkomt, gebruikt wordt en uitgaat. Waar lekt er waarde weg? Welke stromen kunnen bijvoorbeeld efficiënter ingekocht, gebruikt of ingezameld worden? "De resultaten worden verwerkt in overzichtelijke schema’s die precies laten zien waar de kansen liggen. Dit leidt tot minder afval en meer kansen voor verduurzaming. Ook dat is belangrijk, want klanten en partners kijken steeds kritischer naar hoe duurzaam een bedrijf opereert. Zo sla je op deze manier ook financieel een slag. Want zeg nu zelf, waarom zou je betalen om grondstoffen af te voeren als je ze opnieuw kunt inzetten?"
Een MFA is dus sterk datagedreven. Hoe complexer de organisatie, hoe uitdagender het verzamelen van data wordt. Grote bedrijven hebben vaak diverse inkoopkanalen en verschillende partners voor de verwerking van hun afval, waardoor het in kaart brengen van materiaalstromen tijd en samenwerking vereist. "Wij hebben die kennis en ervaring in huis", zegt Korstanje. "Zo kunnen bedrijven zich richten op hun kernactiviteiten en zorgen wij ervoor dat ze hun ecologische voetafdruk verkleinen en kosten besparen."
Een zero waste-strategie binnen handbereik
Het in kaart brengen van materiaalstromen; is dat niet heel ingewikkeld en tijdrovend? "Het is best uitdagend, maar je kunt klein beginnen", aldus Korstanje. "Met de juiste begeleiding is een MFA voor elke organisatie goed te doen. Het probleem zit vaak in gewoontes. We doen het al jaren zo, dus waarom veranderen? Maar wie blijft vasthouden aan oude patronen, loopt achter de feiten aan." Met een gerichte aanpak ligt een zero waste-strategie dus binnen handbereik. Bedrijven kijken vaak alleen naar afvalbeheer, terwijl een MFA juist inzicht biedt in het gehele proces: van inkoop tot gebruik en uiteindelijk tot afvalverwerking. Hierdoor ontstaat een totaaloverzicht waarmee je als organisaties ziet waar de verspilling plaatsvindt en hoe je efficiënter kunt gaan werken."
Wil je weten waar jouw organisatie waardevolle grondstoffen laat liggen? Dan is een Material Flow Analysis de eerste stap naar een slimmere, duurzamere toekomst. Het implementeren van zo'n MFA vraagt om de juiste begeleiding en samenwerking tussen verschillende afdelingen. "De inzichten en besparingen die dit proces uiteindelijk oplevert, maken het deze investering meer dan waard", zegt Huizink. Oftewel, wie grip krijgt op zijn materiaalstromen, heeft goud in handen.
Lees ook:
Dit artikel is gemaakt door een van onze expertredacteuren in samenwerking met onze partner PreZero. Change Inc. werkt met partners die de klimaattransitie aanjagen. Zij kunnen cases presenteren waar anderen zich aan kunnen optrekken en zijn eerlijk over de uitdagingen. Niet één bedrijf is al 100 procent duurzaam, maar veel zijn onderweg. Dankzij ons partnermodel zijn onze artikelen gratis toegankelijk voor iedereen. Benieuwd naar hoe wij werken? Klik hier.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
