Stel dat een timmerman na iedere opdracht zijn hamer, zaag en schroevendraaier weggooit. Dat klinkt absurd, toch? Toch is dat dagelijkse praktijk bij de bouw van windparken op zee. Een groot deel van het materieel - denk aan hijsbalken en grijpers voor fundatiepalen - belandt na de installatie van een windpark op de werf. Waardevolle gereedschappen en materialen liggen daar weg te roesten!
Ik heb nooit stilgestaan bij de bouw van windparken op zee. Eerlijk gezegd ben ik altijd vooral geïnteresseerd geweest in het aantal windmolens en het vermogen van de turbines. Want het draait toch allemaal om de groene stroom die de molens gaan opwekken. Toch? Nee dus, want er gaat dus een niet-circulair geheimpje schuil achter de windparken op zee.
Timmermannen op zee
Daar kwam ik achter toen ik eind vorig jaar Natasja Sesink van investeringsmaatschappij MeeMaken sprak na afloop van een energiecongres. Sesink vertelde me over het eenmalig gebruik van materieel bij de installatie van offshore windparken. Ik kon mijn oren aanvankelijk niet geloven. Waarom gooien de ‘timmermannen op zee’ na iedere klus hun hamer weg?
Diezelfde verwondering had Sesink gelukkig ook. Maar waar een columnist zich beperkt tot het schrijven van stukjes om zijn ongeloof te ventileren, blijkt Sesink een daadkrachtig type te zijn. Ze kwam in actie. Met gelijkgestemden zette ze de Re-Quip Foundation op. Een stichting die circulair ontwerpen en bouwen wil stimuleren om hergebruik te bevorderen. Het eerste initiatief is een online marktplaats voor offshore materieel. Offshore partijen uit de hele keten - ontwerpers, bouwers en gebruikers - steunen het initiatief, waaronder Van Oord, Mammoet, TWD en IV.
Accelereer jouw duurzame transitie
Zit jij midden in de duurzame transitie (of sta je nog aan het begin) en kun je wel wat inspiratie, hulp en kennis gebruiken? Kom op 1 juli naar Transition2025 in Amsterdam en laaf je aan de kennis en inzichten van pro’s en peers. De eerste sprekers zijn bevestigd, het belooft een wervelende dag te worden.
Bekijk programma
Op maat gemaakt
Onlangs was ik dagvoorzitter op het oprichtingscongres van Re-Quip Foundation in Rotterdam. Zodra je je in een vraagstuk verdiept, is het eerste dat je leert dat oplossingen niet zo makkelijk zijn als je vooraf had gedacht. Zo kwam ik erachter dat het formaat van de windmolens, de diepte van de zeebodem en allerlei veiligheidseisen specifieke eisen stellen aan het materieel. Vandaar dat er voor ieder project op maat gemaakte spullen worden gebruikt.
De offshore sector staat te boek als conservatief, maar tijdens de presentaties en debatten op het congres kwam ik erachter dat daar het grote probleem niet zit. De presentaties en discussies leverden me twee nieuwe inzichten op.
In de eerste plaats: circulaire oplossingen zijn vaak goedkoper, maar niet als je er alleen op projectbasis naar kijkt. Dat moet ik even uitleggen. Als je gereedschap op maat maakt voor één klus, dan kun je het zo efficiënt mogelijk ontwerpen. Als datzelfde gereedschap toepasbaar moet zijn voor meerdere projecten, dan moet het overgedimensioneerd worden, en dat is duurder. Omdat projectmanagers verantwoordelijk zijn voor één specifiek project, kiezen ze voor de goedkoopste oplossing voor dat ene project, en niet voor de goedkoopste oplossing voor twee (of vijf) opeenvolgende projecten.
Hergebruik vraagt dus om een bredere blik, of anders gezegd: om optimalisatie op een hoger niveau. We kunnen het de projectleider - die wordt afgerekend op het halen van zijn budget - niet kwalijk nemen dat hij in feite een suboptimale keuze maakt. Het succesvol implementeren van circulaire business modellen slaagt dus alleen als het chefsache is. Directies moeten hun kpi’s (key performance indicators) zo inrichten, dat circulariteit ook op projectbasis wordt beloond. Dat is niet alleen financieel slim, maar ook goed voor het klimaat (want minder CO2-uitstoot) en de strategische autonomie (want minder grondstoffen nodig uit het buitenland).
Nieuwe woorden nodig
Dan het tweede inzicht. Naast visionair circulair leiderschap, is het nodig om andere woorden te gaan gebruiken voor circulariteit. ‘Circulaire economie’ klinkt nog wel okay, maar een woord als ‘tweedehands’ wordt snel geassocieerd met 'tweederangs'. Iemand vertelde op het congres over een gereviseerd en opnieuw gecertificeerde scheepsschroef, die aan alle eisen voldeed, maar die toch vanwege ‘niet nieuw’ lastig aan de man te brengen was, ondanks het feit dat de schroef 40 procent goedkoper was dan een nieuwe.
Luxe horloges van Rolex of Cartier die van eigenaar wisselen, worden niet ‘tweedehands’ genoemd maar ‘pre-owned’. Of dat nu zo wervend is weet ik niet, maar taal doet ertoe. Het hergebruik van producten en grondstoffen moet een vocabulair krijgen dat catchy en wervend is. Het zou tot uitdrukking moeten brengen dat het iets waardevols en nobels is. Ik daag alle creatieve geesten uit om het woord ‘tweedehands’ eens even flink te upcyclen.
Kom 1 juli naar Transition2025 in Amsterdam: De toekomst van duurzaamheid begint hier
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
