Volgens Christian van Maaren, één van de oprichters van EME, is grootschalige en intersectorale uitwisseling van restmaterialen de enige manier om de circulaire werkwijze van bedrijven echt van de grond te krijgen. Van Maaren: “Nu proberen bedrijven vaak op individueel niveau hun reststromencirkel te sluiten. Die stroom is echter te klein of niet constant genoeg om er een goede businesscase van te maken. Met EME zorgen wij voor een economy of supply en economy of demand.”
"Bloemblaadjes van tulpen gebruiken als grondstof voor verf levert een marktwaarde op van 88 miljoen euro"
Volgens Van Maaren beseffen bedrijven nog te weinig welke toegevoegde waarde het beter benutten van reststromen kan opleveren. “Een voorbeeld is de tulpensector. De bloemblaadjes kunnen door een nieuwe techniek als grondstof dienen voor hoogwaardige verf. Die markt is ongeveer € 88 mln waard. Nu belanden die bloemblaadjes nog op de composthoop.”
“Wat dacht je van sinaasappelschillen?”, vervolgt Van Maaren. “Een bedrijf in Italië maakt daar kleding van met behulp van de technologie van Orange Fibre. Er is in de Portugese markt onderzoek gedaan naar de mogelijke waarde van sinaasappelschillen. Daar kwam een bedrag uit van tussen de € 200 en 500 mln.”
95 procent restmaterialen onderbenut
De mogelijkheden lijken eindeloos. “Uit een studie van McKinsey blijkt dat 95 procent van de restmaterialen van een product niet de hoogwaardige benutting krijgt die mogelijk is. “
Hoe komt het dan dat bedrijven nu nog nauwelijks bereid zijn om die reststromen te benutten? Van Maaren noemt een aantal oorzaken. “Er ontbreekt bij veel bedrijven nog een sense of urgency. Het feit dat grondstoffen nu nog redelijk goedkoop zijn helpt dan niet, ook niet als klip en klaar is dat grondstoffenschaarste in de toekomst een steeds groter probleem wordt.”
Onwetendheid over circulaire mogelijkheden
Een andere oorzaak is simpelweg onwetendheid. “Hoeveel is een gemiddelde vuilniszak waard die ik weggooi? Ik heb nu geen idee. Ik kan een schatting maken over het aantal kilowattuur dat hij oplevert als hij in de afvalverbrander belandt en daar een prijs aan hangen. Maar met een hoogwaardige benutting van dat afval kan ik er waarschijnlijk veel meer voor krijgen. Probleem is echter om dat inzichtelijk te krijgen. Dat is wat wij op grote schaal met data proberen te doen.”
De bedrijfsvoering van EME leunt sterk op nieuwe technologieën als blockchain en artificial intelligence. Van Maaren: “Een voorwaarde om een goede uitwisseling van restmaterialen mogelijk te maken is dat je precies weet uit welke materialen een product is opgebouwd. Mijn collega Maayke Damen (mede-oprichter van EME, red.) heeft met de ontwikkeling van een materialenpaspoort daarvoor een belangrijke basis gelegd. Het materialen-DNA wordt zo op een standaardmanier vastgelegd. Blockchain helpt ons om die informatie op te slaan en te verwerken. Zo kunnen we met behulp van blockchain de hele cyclus van een product volgen: van gebruik tot restmateriaal en van restmateriaal tot nieuw product.”
"Sjoemelen met materiaalstromen is uitgesloten door blockchain
Naast transparantie is het creëren van betrouwbaarheid een ander belangrijk doel van blockchain. “Blockchain zorgt ervoor dat alle transacties realtime gecontroleerd worden door het platform zelf. Daar hebben we geen duur accountancybureau voor nodig. Het sjoemelen met materiaalstromen is bij voorbaat uitgesloten.”
Daarnaast zorgt dat informatie over een reststroom uitsluitend bij een geïnteresseerde partij terechtkomt. “Niet alle bedrijven zitten erop te wachten dat informatie over hun reststromen aan iedereen beschikbaar wordt gesteld. Stel een bedrijf is op zoek naar koper. Met behulp van blockchain wordt hij direct aan de leverende partij gekoppeld zonder te weten welke andere reststromen die partij nog meer heeft.”
Meer weten over blockchain? Lees ook:
Disruptie in circulaire handelen
EME gebruikt artificial intelligence (AI) vervolgens om al die data snel te lezen en interpreteren. Van Maaren: “AI zorgt dat we snel en op grote schaal matches kunnen maken tussen vragers en aanbieders van materialen. De intelligentie zit hem erin dat het AI-programma ook partijen bij elkaar brengt waar je zelf misschien niet meteen aan zou denken.”
In hoeverre zijn er al interessante matches gemaakt tussen de bedrijven die meedoen aan de pilot? Van Maaren: “Ik kan en mag daar nu nog niet te veel over zeggen. Over een half jaar doen we daar verslag van in een rapport.
EME moet voor een disruptie in het circulaire handelen van bedrijven zorgen, dat was van meet af aan de inzet toen anderhalf jaar geleden de basis werd gelegd voor het handelsplatform. “Voor ons was meteen duidelijk dat we dat niet alleen konden. Daarom hebben we ABN Amro, EY en Stibbe aan ons verbonden: drie sterke partners die ons op het gebied van finance, accountancy en legal kunnen ondersteunen.
Data essentieel voor circulaire economie
Die disruptie lijkt er al op korte termijn aan te komen, als je afgaat op de plannen en ambitie van EME. "We voeren nu al gesprekken met bedrijven uit het Verenigd Koninkrijk, Denemarken en Frankrijk. Binnen een jaar willen we in Noordwest-Europa volledig operationeel zijn.”
Data is hét middel dat de circulaire economie in beweging gaat krijgen, daar is Van Maaren van overtuigd: “Al is het slechts een hulpmiddel. De organisatie van bedrijven moet op de schop om reststromen zoveel mogelijk te benutten. Het besef van de waarde van reststromen moet er niet alleen zijn bij een duurzaamheidsmanager, maar ook bij de top. Dan pas heeft het kans van slagen.”
Lees verder:
- Milieumanager KPN: “Circulair is het nieuwe duurzaam”
- 5 circulaire ideeën die écht impact gaan maken
Dit artikel is onderdeel van onze themamaand Circulaire Economie. Klik hier om alle artikelen over dit thema te lezen.
Afbeelding: Shutterstock
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
