De plasticban is onderdeel van een Europees meerjarenplan om plastic in de oceaan tegen te gaan. Plastic zorgt daar voor vervuiling, het bedreigt het leven in de zee en omdat vissen het eten komt het ook in onze voedselketen terecht. Uit onderzoek blijkt dat er jaarlijks tussen de 4 en 13 miljoen ton (!) plastic in de oceaan belandt. Van al het afval op Europese stranden afkomstig uit zee is 49 procent wegwerpplastic, 26 procent is afkomstig van visnetten, en slechts 18 procent is iets anders dan plastic. Van het wegwerpplastic worden drinkflesjes, doppen, sigarettenpeuken en wattenstaafjes het meest gevonden op de stranden.
Lees ook: Ocean Cleanup gaat rivieropruimers massaal produceren
De tien meest gevonden plastic producten op het strand
Tijd voor actie, dachten ze in Europa. Daarom stemde het Europees Parlement in maart 2019 in met een meerjarenplan om de plastic soep te beteugelen. Alle lidstaten hebben tot uiterlijk 3 juli 2021 om de wet om wegwerpplastic te verbieden nationaal in te voeren. Vanaf dan geldt er in heel Europa een verbod op rietjes, vorken, lepels, borden, ballonstokjes, watten- en roerstaafjes van plastic: de tien meest gevonden plastic producten op de Europese stranden. Ook komen er regels voor wanneer je ‘bio-based’ en ‘biologisch-afbreekbaar’ op je verpakking mag zetten. Nu is dat niet zo, wat erg verwarrend is voor consumenten.
In Nederland is wegwerpplastic vanaf 3 juli verboden. Ook zit er vanaf 1 juli 2021 15 cent statiegeld op kleine flesjes onder de 1 liter. Opvallend is dat plastic friet- en frikandelbakjes niet onder de wet vallen. Volgens de Koninklijke Horeca Nederland (KHN) is dat het resultaat van lobby van Hortec, de Europese organisatie voor de horeca. Maar de verwachting is dat daar uiteindelijk ook een verbod op komt, al is het maar vanwege het Europese streven om in 2050 volledig circulair te zijn.
Wat zijn de alternatieven
Vooral de horeca moet eraan geloven en zal moeten overstappen op alternatieven. Bagasse, restproduct van suikerriet, wordt veel genoemd als alternatief voor plastic, omdat het composteerbaar is. Dat is wel wat duurder. Maar ook papier of karton zijn een veel gebruikt alternatief.
Bij de McDonald’s zijn ze op 19 oktober al van het plastic afgestapt, omdat ze wisten dat dit verbod eraan zat te komen. Alle plastic rietjes, frisdrankdeksels en McFlurry-lepels worden vervangen door een papieren variant. Het bedrijf bespaart daarmee ruim 70.000 kilo plastic per jaar in Nederland, zo meldt het persbericht. Ook wordt er gekeken naar alternatieven waarbij helemaal geen plastic rietjes hoeven worden gegeven. De Happy Meal-speeltjes worden vanaf volgend jaar niet meer in plastic verpakt, maar in karton of papier.
Steeds minder wegwerpplastic
De komende jaren zullen er vanuit Europa meer maatregelen volgen om het wegwerpplastic in te dammen. Zo moeten vanaf 2024 doppen en deksels vastzitten aan plastic flessen en drankverpakkingen, zodat ze automatisch worden ingeleverd voor recycling. En in 2029 moeten alle lidstaten het inzamelingsdoel van 90 procent van plastic flesjes behalen. Die flesjes moeten in 2025 uit ten minste 25% gerecycled plastic bestaan. Ook moet al het plastic in de Europese markt in 2030 recyclebaar zijn.
Lees ook: TNO: zo komen we naar zo veel mogelijk circulair plastic in 2050
'Meer plastic dan vis in de oceaan'
Eurocommissaris Frans Timmermans, verantwoordelijk voor duurzame ontwikkeling binnen de EU, zegt dat verandering nu nodig is. “Als we de manier waarop we plastic gebruiken en produceren niet veranderen, is er in 2050 meer plastic dan vis in onze oceanen. We moeten voorkomen dat plastic in ons water, eten en lichamen terechtkomt. De enige langetermijnoplossing is door meer te recyclen en te hergebruiken. Dit is een uitdaging die inwoners samen met de industrie en overheden aan moet gaan. Met onze plastic strategie gaan we naar een circulair businessmodel toe, en moeten we blijven investeren en innoveren in nieuwe technologieën die ons en ons milieu veilig houden.”
Daarnaast overweegt de EU het plasticgebruik in ballonnen, sigaretten en vochtige doekjes te beperken door de producenten verantwoordelijk te maken voor opruiming. De vervuiler betaalt, is dan het principe. Ze hopen ook dat lidstaten komende jaren economische plasticprikkels invoeren, zoals belasting op plastic, om van het eenmalig gebruik af te stappen. Het is afwachten of het snel genoeg gaat, maar de stappen van komend jaar zijn in ieder geval een goed begin.
Lees ook: Europese regels moeten worden aangescherpt om van niet-recyclebaar plastic af te komen
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
