Off-grid sinds 1895
Pampus was in 1895 de sluitsteen van de Stelling van Amsterdam, een tactisch gelegen zeefort om aanvallen over de Zuiderzee te weren. Op het eiland konden 200 soldaten, zo’n drie maanden in volledige afzondering leven. Er stond een - toen hypermoderne - stoommachine, er was opslag voor voedsel en het regenwater werd gezuiverd door verschillende gradaties van filtratie: nanofiltratie avant la lettre. Nu de dreiging niet meer uit het noorden komt, maar gevormd wordt door klimaatverandering, omarmt Pampus zijn historische autarkie wederom: van historisch off-grid, naar duurzaam off-grid. Met als speerpunten energie, educatie, erfgoed en exploitatie ontwikkelt Pampus zich tot 100% fossielvrij UNESCO Werelderfgoed.
Exploitatie en erfgoed
Als erfgoedlocatie heeft Pampus de missie om het eiland voor toekomstige generaties te behouden en open te stellen. Pampus ontvangt jaarlijks zo’n 60.000 bezoekers. Die bekijken de multimediale exposities in het fort, drinken een goed glas op het terras, komen dineren of zijn deelnemer aan een van de vele zakelijke events. Om de exploitatie en behoud van erfgoed te kunnen borgen wordt de komende jaren ingezet op een groei van het aantal bezoekers naar 100.000 per jaar. Belangrijkste aanjager hierin is de bouw van een volledig nieuw, circulair entreegebouw.
Energie en grondstoffen
Er loopt geen kabel van Pampus naar de wal, geen waterleiding en geen aansluiting op het gasnet. In plaats van een kabel leggen, kiest Pampus voor innovatie. Het feit dat Pampus een stand alone is, maakt het eiland geschikt voor het implementeren van innovatieve nieuwe systemen: Pampus als micro-economie en testplek. Op het gebied van energie wordt nu al biogas gemaakt door vergisting: een hightech biovergister zet tuin- en keukenafval om in gas waarop gekookt worden. In de toekomst zal een mix van wind- en zonne-energie, gecombineerd met het biogas zorgen voor de volledige zelfvoorziening op energetisch vlak.
Drinkwater uit het IJmeer
Voor water grijpt Pampus terug op zijn geschiedenis. Na gedegen onderzoek en intensieve samenwerking van Jotem water solutions, NX Filtration en Van Remmen UV Technology – is een ingenieus waterzuiveringssysteem ontworpen om Pampus in 2023 van eigen drinkwater te voorzien. Er wordt door de techniek van Grundfos zoet water uit het IJmeer gepompt. Dit water wordt gezuiverd met zand- en nanofiltratie en gedesinfecteerd met UV-C, waardoor het eiland heerlijk, helder en veilig Pampus-water krijgen. Bij succes kan deze techniek worden toegepast in andere gebieden waar een tekort aan schoon drinkwater een probleem is. Het is slechts één van de voorbeelden waarbij een innovatie op het eiland uiteindelijk zijn weg kan vinden naar de wal. Ook op het gebied van voedsel stuurt Pampus aan op zelfvoorziening: moestuinen, kruidentuinen en een eigen paddenstoelenkwekerij zorgen voor een dagelijkse aanvoer van levensmiddelen voor het restaurant.
Impact en partnerschappen
Pampus is een onafhankelijke ondernemende-erfgoedinstelling. Dit betekent dat onderhoud, exploitatie en conservatie uit eigen inkomsten worden geborgd. Voor de volledige verduurzaming van eiland, energiesysteem en vloot slaat Pampus de handen ineen met verschillende partners. Overheden, ondernemers, universiteiten en architecten werken samen - zowel in kind als financieel - met Pampus om de duurzame doelstellingen te realiseren. De unieke casus op het eiland maakt het voor veel partijen een interessante plek om te experimenteren met de nieuwste technieken. Tegelijkertijd zet Pampus in op educatie door bezoekers mee te nemen in de circulaire ontwikkelingen op het eiland. Zo hoopt het mensen te inspireren om ook aan wal stappen te zetten in de duurzame transitie.
