Wereldleiders praten over een voedselakkoord, als opvolger van het klimaatakkoord van Parijs

De ‘pre-summit’ van de Verenigde Naties in Rome gaat over een heleboel dingen. Het belangrijkste: hoe zorgen we ervoor dat er in 2050 genoeg eten is voor iedereen, en dat dat eten duurzaam geproduceerd is en genoeg voedingsstoffen bevat? En ook nog eens voor de juiste beloning van de boer zorgt? Dat is een gigantisch vraagstuk, dat niet zomaar opgelost kan worden. Toch willen de VN zich eraan wagen, omdat de gevolgen groot zijn als er géén afspraken worden gemaakt.

Naast de overheden van verschillende landen zijn er ook een paar bedrijven aanwezig, die een rol moeten spelen in de voedselvoorziening van de toekomst. Namens de financiële sector is Wiebe Draijer, CEO van de Rabobank, aanwezig. De bank heeft plannen om de kleine boeren te helpen met financiering  zodat ze een overgang naar duurzamere landbouw kunnen betalen. En de bank dekt de risico’s de eerste jaren af, als het systeem nog kwetsbaar is. 

Waarom doet de Rabobank dit? Zien jullie een nieuwe plek om winst te maken?

Draijer: "Nee; we doen dit vanuit onze missie om boeren te helpen. Om de wereld beter te maken, en te zorgen voor een toekomst waarin elk werelddeel voor zichzelf kan zorgen. Door de kleinste boeren op de wereld te helpen, worden ze minder kwetsbaar. Met financiering vanuit de Rabo Foundation, die dit soort investeringen doet, kunnen ze bijvoorbeeld verschillende gewassen verbouwen, wat de bodem ten goede komt. Het maakt de boerderij beter bestand tegen de gevolgen van klimaatverandering. En door bijvoorbeeld te investeren in infrastructuur voor de opslag van voedsel, kan de boer meer geld krijgen voor zijn producten.

Let wel: dit soort financiering is niet verliesgevend. Maar de winsten die we tot nu toe maken met investeringen in boeren in Afrika of Zuid-Amerika vallen in het niet in vergelijking met Nederland of Noord-Amerika. Maar het kan zichzelf wel bedruipen. En belangrijk: we hebben tot nu toe al het geld dat we met dit soort investeringen verdienden teruggestopt in het fonds voor de boeren."

Wat is het einddoel?

"De drie pijlers waar het nu over gaat op de VN-summit: duurzaamheid, inclusiviteit en gezondheid. Alle drie kun je verbeteren door de boeren die transitie te laten maken. En daarbij is financiering een belangrijke issue; deze boeren hebben vaak geen grote reserves, en zijn bang om hun hele bedrijf om te gooien. Want de eerste jaren ben je dan extra kwetsbaar voor overstromingen of extreem weer. Daarom dekken we als bank dat risico af.

Uiteindelijk moet de boer dan een gezonde, duurzame boerderij hebben die hem genoeg oplevert. Hij levert de spullen dan lokaal. Maar welke spullen ze leveren moet dan misschien wel veranderen. Partijen zoals de VN, die bijvoorbeeld producten inkopen voor voedselpakketten, kunnen daarin een prikkel geven. Net als de grote voedselbedrijven."

Leidt dat dan niet tot uitbuiting door die bedrijven, ook nadat de boeren de transitie hebben gemaakt?

"Als je naar de lange termijn kijkt, richting 2050, dan zal het grootste probleem niet zijn dat de voedselbedrijven de producten van een boer te goedkoop opkopen. Het probleem dat we moeten oplossen is dat de boer meer lokaal moet produceren om de groeiende bevolking te voeden. Juist als dat misgaat, omdat de boer bijvoorbeeld producten verbouwt waar geen vraag naar is, komen voedselbedrijven om de hoek kijken. Met de transitie naar een duurzamer systeem voorkom je dat."

Nu praten jullie in Rome vooral. Maar in september, in New York, moeten er knopen worden doorgehakt. Is er een kans op een groot voedselakkoord?

"Ik vind dat heel lastig te zeggen. Wat ik hier in Rome merk is dat iedereen inziet dat voedsel na klimaat hét grote issue is. Als alle landen zich gezamelijk achter een doel kunnen scharen zou dat wereldnieuws zijn. Maar we moeten kijken of alle landen echt zo’n groot commitment aan willen gaan. Want het is actie-georiënteerd, net als het Klimaatakkoord van Parijs: als je het ondertekent moet er iets gebeuren. Of dat gaat lukken, wordt heel spannend.

Wel denk ik dat er sowieso een paar initiatieven voor duurzame landbouw worden aangenomen. Als die wereldwijd worden uitgevoerd, waarbij landen beleid maken en bedrijven en boeren helpen om dat nieuwe beleid te volgen, dan is dat al een enorme stap. En ik heb hoop dat dat gaat lukken."