De gemiddelde Nederlander verspilde in 2018 tussen de 96 en 149 kilo voedsel. Daarbij is de hele keten meegerekend. “De consument zelf verspilde de afgelopen jaren steeds minder; in 2019 verspilden we 7 kilo minder dan in 2016”, vertelt Toine Timmermans van Wageningen University & Research (WUR). “Maar in de rest van de keten zien we die reductie niet.” Dat zorgt ervoor dat de voedselverspilling de afgelopen tien jaar nauwelijks minder werd.
Daar moet iets aan gebeuren: die verspilling is niet alleen zonde van het eten, het draagt ook bij aan het klimaatprobleem. Timmermans: “De makkelijkste en impactvolste manier om de voetafdruk van voedsel te verkleinen is door verspilling tegen te gaan.”
Lees ook: Voedselverspilling veel groter dan gedacht
Dan is het wel belangrijk dat je onvermijdbare reststromen van voedsel hoogwaardig toepast. Nu wordt nog 60 procent van het afval verbrand. “Maar je ziet wel dat het opschuift. Eerst werd er al meer vergist, nu komt er meer eten als veevoer terug in de keten. Maar eigenlijk wil je de verspilling tegengaan zodat mensen het eten.”
Dat lukt uiteindelijk alleen als er geen grootschalige overproductie is, zoals nu, waarin ca. 25% van het voedsel dat wordt geproduceerd niet wordt geconsumeerd. Bedrijven moeten zich dus nog verder aanpassen aan de vraag van consumenten, en zorgen dat eventuele overschotten in de voedselketen blijven, als veevoer, en liefst als voedsel. “Qua efficiëntie, op geldgebied, is ons voedselsysteem heel goed. Maar het is niet hetzelfde als effectief, en dat zie je terug in de verspillingscijfers," zegt Timmermans
Onzekerheid
De cijfers uit de Monitor kennen een grote onzekerheid. Zo is de geschatte minimale verspilling (96 kilo per persoon) lager dan voorgaande jaren. Maar de bovengrens van de schatting (149 kilo) komt juist hoger uit dan in voorgaande jaren. Dat komt doordat de Monitor openbare bronnen gebruikt en die aan elkaar probeert te knopen. Maar de meetmethoden veranderen elk jaar, waardoor de schattingen ook elk jaar weer veranderen. Ondanks het feit dat de Monitor al bijna tien jaar bestaat, is er nog geen betrouwbare manier gevonden om data te verzamelen. “Maar daar komt verandering in”, zegt Timmermans. “Steeds meer bedrijven houden hun eigen verspilling bij en delen de data met ons, als stakeholder van stichting Samen Tegen Voedselverspilling. De vijf grootste supermarkten doen dat bijvoorbeeld al.” .”
Zo onderzochten supermarkten hoeveel brood er onverkocht retour ging. Dat bleek 7,7 procent, honderdduizenden broden per dag. “Toen kwam er meteen actie: meerdere supermarkten kwamen in de Verspillingsvrije Week met initatieven om minder brood te verspillen of het nuttig in te zetten. Daarmee zie je dat verspilling minder wordt als je inzichtelijk maakt hoeveel er precies verloren gaat”, vertelt Timmermans.
Voedselverspilling in 2020
De cijfers van 2018 zijn nu pas beschikbaar. Sinds 2018 zijn er meerdere maatregelen vanuit de overheid en het bedrijfsleven doorgevoerd, waarmee de verspilling inmiddels mogelijk lager is. “Maar niet in 2020. Dat is een rampjaar”, zegt Timmermans resoluut. “Neem alleen al de miljoen ton frietaardappels die grotendeels werd omgezet in veevoer. Dat is in kilo's de helft van de jaarlijkse verspilling die in één klap ontstond door de coronacrisis”.
Wat Timmermans daarbij wel opviel: flexibiliteit kan lonen. “Aardappelbedrijven zijn zo gefocused op een product, met één markt. Toen die markt (de horeca en de export) wegviel was er geen ruimte elders. Maar veel telers van groente en fruit konden hun waren wel kwijt bij supermarkten. De supermarkten maken vaker ketenafspraken met hun vaste leveranciers om de producten ook af te nemen als de kwaliteit of aanbod anders is . Als je die flexibiliteit hebt om je waren elders aan te bieden, maakt dat veel verschil.”
Voor 2020 zal het qua verspilling niet meer goed komen. Toch is Timmermans hoopvol. “Afnemers vragen steeds vaker hoe producenten omgaan met voedselverspilling. Ook investeerders zien het als belangrijke issue. Als jij meer geld kan krijgen wanneer je verspilling tegengaat, kunnen er snel grote stappen gemaakt worden.”
Lees ook: 1 miljoen ton aanrdappelen dreigt verloren te gaan door coronacrisis
Bron: WUR | Beeld: Adobe Stock
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
