Opwarming aarde doet het Alpenlandschap van kleur veranderen

“De impact van de opwarming van de aarde op de Alpen is vanuit de ruimte goed zichtbaar”, stipt onderzoeksleider Sabine Rumpf, professor ecologie aan de Universität Basel, aan. “Op satellietbeelden blijkt dat sneeuwwitte bergen van het massief steeds meer een groene kleur krijgen. Ook de hogere berggebieden worden steeds vaker door plantengroei gekoloniseerd.”

Fundamentele verandering

Uit het onderzoek blijkt dat de oppervlaktes met vegetatie boven de boomgrens in de Alpen sinds het midden van de jaren tachtig van de vorige eeuw met 77 procent zijn toegenomen. Algemeen worden de terugtrekkende gletsjers bestempeld als een symbool voor de snelheid van de opwarming van de aarde, maar de toename van de biomassa van planten moet volgens Rumpf als een fundamentele verandering worden beschouwd.

“Stijgende temperaturen en een toename van de regenval verlengen het groeiseizoen”, beklemtoont Rumpf. “Vegetatie begint hierdoor nieuwe gebieden te koloniseren. De planten worden groter en groeien ook dichter op elkaar.”

“Het sneeuwdek krimpt steeds verder in. Minder dan 10 procent van het sneeuwdek van de Alpen boven de boomgrens heeft nog altijd een aanzienlijk volume. De schaal van verandering door de opwarming van de aarde blijkt in de Alpen dan ook bijzonder groot.”

Berggebieden warmen ongeveer twee keer zo snel op als het gemiddelde oppervlak van de aarde. Hoewel de vergroening van de Alpen de opslag van koolstofdioxide zou kunnen vergroten, zal volgens de Zwitserse wetenschappers uiteindelijk toch van een negatieve impact gewag moeten worden gemaakt.

“Het voordeel van de grotere opslag zal immers door een aantal negatieve implicaties waarschijnlijk ruimschoots ongedaan worden gemaakt ”, waarschuwt Rumpf. “Er moet immers gewag worden gemaakt van de ontdooiing van de permafrost en een inkrimping van biotopen. Ook het albedo-effect, de koelende werking van het zonlicht dat door de sneeuw wordt weerkaatst, vertoont een vermindering.”

Bedreiging

Volgens Rumpf zou de toename van vegetatie op grote hoogte paradoxaal genoeg bovendien een bedreiging kunnen vormen voor veel gespecialiseerde Alpenplanten, die goed zijn aangepast aan zware omstandigheden, maar niet erg concurrerend zijn.

“Naarmate de omstandigheden de groei bevorderen, wordt de oorspronkelijke flora verdrongen door krachtiger, algemene planten die van lagere hoogtes afkomstig zijn”, stipt Rumpf aan. “De unieke biodiversiteit van de Alpen dreigt hierdoor onder zware druk te komen.”

Hoewel de satellietbeelden geen veranderingen in de sneeuwdiepte kunnen detecteren, hebben metingen ter plaatste al enkele jaren een afname in diepte op lage hoogten aangetoond.

“Naarmate grotere delen van de Alpen van een witte naar een groene kleur evolueren, ontstaat er een nieuwe cyclus die het tempo van de verwarming en het wegsmelten van de sneeuw versnelt”, beklemtoont Rumpf. “Groenere bergen weerkaatsen minder zonlicht en leiden daardoor tot een verdere opwarming. Dit zorgt op zijn beurt voor een verdere krimp van het reflecterend sneeuwdek.”

De opwarming zorgt er tevens voor dat de gletsjers verder smelten, terwijl ook de permaforst ontdooit. Dit kan aardverschuivingen, steenlawines en modderstromen tot gevolg hebben.