Eiwitten, proteïne, proteïn: hoe je het ook noemt, de nutriënt duikt steeds vaker op. Voedselproducten voegen het maar wat graag toe aan verschillende producten. “De focus op eiwitten is de afgelopen tijd zeker gegroeid”, zegt Maartje Boot van het Voedingscentrum. “Aan de ene kant is dat positief. Het zorgt ervoor dat meer alternatieven voor zuivel meer eiwitten bevatten. Daardoor worden ze qua voedingswaarde een volwaardige vervanger. Wat we nu ook zien, is dat steeds meer producten een extra eiwitrijke variant krijgen.”
Of dat echt nodig is? Boot neemt soja-drink als voorbeeld. “Soja bevat van nature al veel eiwitten. Het is niet per se nodig om daar nog meer aan toe te voegen. Bovendien zie je dat deze varianten met extra eiwitten soms gepaard gaan met extra suiker. Dat maakt het product een minder gezondere keuze.”
Ons lichaam heeft eiwitten nodig
Eiwitten zijn voedingsstoffen, net als koolhydraten en vetten. Het is belangrijk dat we er genoeg van binnenkrijgen. Eiwitten bestaan uit verschillende aminozuren. Doordat de samenstelling, de volgorde en de structuur van de aminozuren steeds verschillen, is elk eiwit uniek. Die aminozuren hebben verschillende functies. Ze maken nieuwe cellen aan en ondersteunen verschillende processen zoals de spijsvertering, de spiergroei en de aanmaak van antilichamen. “Aminozuren, waaruit eiwitten bestaan, zijn ontzettend belangrijke bouwstenen voor het lijf”, vat ze samen.
Hoe veel?
Het goede nieuws is dat Nederlanders gemiddeld al meer dan genoeg eiwitten binnenkrijgen. “Het lichaamsgewicht bepaalt hoeveel eiwitten iemand nodig heeft. Daarbij houden we 0,83 gram eiwitten per kilogram aan. Iemand van 70 kilogram heeft dus 58 gram eiwitten nodig. Mensen die volledig plantaardig eten, adviseren we om wat meer eiwitten te eten. Sommige plantaardige eiwitten zijn namelijk moeilijker opneembaar dan dierlijke eiwitten. Het advies is om zo’n 30 procent meer eiwitten te eten met een plantaardig dieet. Dat komt neer op 1,08 gram eiwitten per kilogram lichaamsgewicht. Dan weet je zeker dat je voldoende eiwitten binnenkrijgt.”
Kan je te weinig of te veel eiwitten binnenkrijgen? “De meeste Nederlanders krijgen voldoende eiwitten binnen, maar bijvoorbeeld ouderen met weinig eetlust hebben kans op een eiwittekort. Eet je voldoende, dan hoef je daar niet bang voor te zijn. Aan de andere kant zijn er geen duidelijke aanwijzingen dat te veel eiwitten schadelijk zijn, maar probeer vooral te variëren.”
Trend
Anno 2025 wint proteïne aan populariteit, concluderen ze ook bij het Voedingscentrum. “In de supermarkt zie je hele schappen met eiwitrijke producten. Aan yoghurt, pizza en nog veel meer voedingsmiddelen wordt extra proteïne toegevoegd. Het is een trend. Er is veel aandacht voor gezond eten en social media staat vol met afgetrainde mensen die eiwitten adviseren. Voedselproducenten spelen handig in op de groeiende aandacht voor een gezonde levensstijl en brengen bijvoorbeeld proteïne chips op de markt. Zo wordt het gezonde imago van eiwitten op een niet gezond product geplakt.”
Duurzaam
Al die extra eiwitten zijn niet nodig, zegt Boot. “Ze vervullen zeker een belangrijke functie, maar we eten er in de meeste gevallen dus al genoeg van. Sommige mensen kiezen er bewust voor om wat meer proteïne binnen te krijgen, bijvoorbeeld omdat ze gewicht willen verliezen. Eiwitten geven namelijk een verzadigd gevoel, je zit er sneller door vol. In dat geval kan je er ook voor kiezen om meer peulvruchten of een handje noten te eten. Dat is net zo effectief en bovendien goedkoper. Een pak soja-drink is eiwitrijk, zit vol vitamines en is al verkrijgbaar voor een euro. Een extra eiwitrijke variant is vaak een stuk duurder.”
Aan alle extra eiwitten kleven ook geen duurzaamheidsvoordelen. “Wat we eten en drinken, heeft veel impact op het milieu. Door meer plantaardig te eten, kunnen we de aarde ontlasten. De trend van eiwitrijke producten gaat daar eigenlijk tegenin. Producten worden vaak verrijkt met dierlijke eiwitten, terwijl er meer plantaardig gegeten moet worden. Het is niet zo dat er alleen maar dierlijke eiwitten worden toegevoegd. Er wordt ook gebruik gemaakt van bijvoorbeeld erwteneiwit, maar in veel mindere mate. In die zin is het niet zo duurzaam, al die eiwitrijke producten.”
Schijf van Vijf
Ondertussen proberen ze bij het Voedingscentrum de eiwittransitie aan te jagen. Het streven is om in 2030 60 procent van de eiwitten uit plantaardig voedsel te halen, tegenover 40 uit dierlijke producten. De verhouding is nu nog andersom: 40 procent plantaardig tegenover 60 procent dierlijk. Het Voedingscentrum adviseert in de Schijf van Vijf een verhouding van 50-50.
Boot: “Wie er al klaar voor is, kan met onze tips naar 60 procent plantaardig bewegen. We willen dat de Schijf van Vijf er voor iedereen is en het toegankelijk houden. We spelen in op vegetarische recepten met tofu en peulvruchten. Daarnaast adviseren we nog steeds zuivel, omdat het gezondheidsvoordelen heeft. We zijn continu op zoek hoe we Nederland nog beter kunnen adviseren en motiveren om duurzamer te kiezen.”
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
