Er is niet veel nodig om in Wouters de idealist naar boven te halen. Bij het Upstream Festival in Rotterdam, waar al de hele dag een kolkende uitwisseling van ideeën plaatsvindt tussen ondernemers en investeerders, begint hij na een kleine aanzet enthousiast te vertellen. Over zeewier, vanzelfsprekend, maar ook over wat hij als ondernemer voor de wereld wil betekenen.
“In een aantal levens hiervoor werkte ik bij een consumentengoederenbedrijf en heb ik een eigen adviesbureau gehad. Maar ik wilde iets anders. Ik wilde echt een tastbare impact op de wereld hebben”, zegt Wouters. “Een jaar of zeven geleden liep ik tegen iemand aan die het over zeewier had. Er was meteen een soort klik. Toen ben ik me erin gaan verdiepen. Het bleek dat er veel papers over zeewier zijn geschreven en ik zag meteen enorm veel mogelijkheden. Ik heb met verschillende mensen gesproken, en op een gegeven moment was het tijd om The Seaweed Company op te richten.”
De kracht van zeewier
The Seaweed Company; de naam zegt het eigenlijk al. Een onderneming die de veelomvattende kracht van zeewier zichtbaar wil maken en op allerlei manieren wil inzetten om de wereld een stukje duurzamer te maken. “We groeien zeewier op verschillende boerderijen over de hele wereld”, legt Wouters uit. “Het is een enorm duurzaam product. Je hebt geen land nodig om het te groeien, geen vers water en geen kunstmest. Het enige wat zeewier nodig heeft, zijn nutriënten uit de zee en CO2.”
Beide zijn in ruime mate voorradig. “We noemen het planeet aarde, maar het zou eigenlijk planeet water moeten heten. Zeventig procent van onze planeet bestaat uit zeewater. Er is zoveel kustlijn op de wereld, dat zeewier echt een grote rol kan gaan spelen.”
Boerderijen over de hele wereld
Er zijn in totaal wel 12.000 verschillende soorten. Die zijn grofweg onder te verdelen in bruine, groene en rode zeewieren. Allemaal floreren ze onder verschillende klimaatomstandigheden, vanwaar The Seaweed Company boerderijen gevestigd heeft op uiteenlopende plekken: Nederland, Ierland, Marokko, India en Groenland. “Zeewier groeien is niet makkelijk. Je hebt het namelijk over minuscule spoortjes als het nog jong is. We lijmen die spoortjes op touwen of netten en plaatsen die in zee. Daar heb je te maken met stroming en golven, het is de meest ruige omgeving die je kan bedenken. Maar als dat voor elkaar is, heb je lijnen vol met zeewier. Die oogsten we dan een half jaar later.”
En dat heeft significante voordelen voor de natuur. Het groeien van zeewier ontzuurt namelijk de oceaan en zorgt voor biodiversiteit in het water. “Duizend kilo zeewier in de zee neemt 120 kilo CO2, 2 kilo stikstof en 200 gram fosfaat op, en leidt tot zo’n 10 kilo meer vissen die om de netten heen zwemmen”, aldus Wouters. “Het is dus echt een startpunt van leven.”
In Nederland kennen de meeste mensen zeewier alleen van het zoute omhulsel dat hun sushi bij elkaar houdt. Maar er zijn tal van andere manieren waarop het kan worden toegepast, bijvoorbeeld in cosmetische producten of om plastic van te maken. The Seaweed Company wil met haar toepassingen vooral een positieve verandering teweegbrengen in de voedselindustrie.
Duurzamere landbouw
“Aan de ene kant doen we dat binnen de agrarische sector”, zegt Wouters. “We maken een biostimulant van zeewier die boeren op hun land kunnen gebruiken. Daardoor hebben ze minder pesticiden en kunstmest nodig. Ter referentie: 50 à 70 jaar geleden hadden we een gezonde bodemlaag van ongeveer 1,80 meter. Na de Tweede Wereldoorlog hebben we die bodem als een soort junkie leeg getrokken. Er is nu zo’n 10 centimeter van over. Als boeren onze biostimulant van zeewier gebruiken, wordt de bodemlaag geregenereerd en komt er weer meer microleven in.”
Een bijkomend voordeel van de biostimulant is dat die kan dienen als zogeheten carbon sink. Net als elke plant, neemt zeewier koolstofdioxide op uit de lucht. Maar als het daarna wordt opgegeten, dan komt die CO2 uiteindelijk weer vrij in de atmosfeer. Door het te verwerken in een product dat boeren over hun akkers kunnen verspreiden, kan extra koolstof permanent in de bodem worden opgeslagen. Daardoor circuleert er minder CO2 in de lucht, hetgeen bij kan dragen aan de strijd tegen klimaatverandering.
Minder vlees zonder het te merken
“Aan de andere kant faciliteren we de verandering naar vleesvrij voedsel door hybride vleesproducten te maken met zeewier”, gaat Wouters verder. Hij heeft het dan over producten als hamburgers of gehakt, die worden gemaakt door rundvlees te vermalen. The Seaweed Company voegt zeewier aan die mix toe, waardoor er 25 procent minder vlees nodig is en daarnaast ook minder zout door de ‘umami’-smaak van het wier. Met 1 kilo van het zeewiervlees bespaar je 13 kilo CO2, 1.800 liter water en 25 vierkante meter land, licht Wouters toe. “Het zeewier heeft een structuur die zorgt voor een goede binding van vlees. Het belangrijkste is dat consumenten het niet doorhebben. Zowel in smaak als in prijs. We hebben samengewerkt met slagers die verbaasd reageren: ik proef het niet!”
Daar zit volgens Wouters de crux van het gebruik van zeewier: toepassingen bedenken die tot duurzamer gedrag leiden zonder dat consumenten dat merken. “Dan kan je pas echt impact maken. We weten bijvoorbeeld dat vlees een heel negatief effect heeft op het klimaat, maar het merendeel van de mensheid eet nog gewoon vlees. In Nederland is zeewier een relatief onbekend product, dus we geloven er niet in dat we het als product op zichzelf aan de man of vrouw kunnen brengen. We moeten het verwerken in andere producten waardoor je het als consument niet doorhebt.”
De producten van The Seaweed Company worden al enigermate toegepast, zowel in Nederland als erbuiten. Zo hebben boeren de biostimulant al verspreid over zo’n 200 hectare landbouwgrond, en worden de zeewierhamburgers ook al door een handvol restaurants verkocht, waaronder De Burgerij op Amsterdam Centraal.
Investeerders overtuigen
Maar om echt stappen te kunnen zetten, moeten ondernemingen als die van Wouters het vertrouwen van investeerders winnen. Dat blijkt vandaag de dag nog een uitdaging. “Het is niet zozeer dat investeerders huiverig zijn. Maar wat we vaak zien, is dat ze een groen masker op hebben. Daarmee bedoel ik te zeggen dat ze wel zéggen dat ze impact-investeerders zijn, maar dat ze daar in de praktijk weinig gehoor aan geven.”
“Het investeren in industrieën als de onze vraagt namelijk om een langere adem. Zeewier heeft veel potentie, maar je hebt niet na vijf jaar al een rendement te pakken. En je hebt nu eenmaal geen blauwdruk waarvan je kan afkijken. Het voelt voor ons daarom alsof we een vliegtuig zijn dat wil opstijgen, maar nog steeds een stuk landingsbaan tekort komt. Daarom blijven we beton storten.”
Een wereld vol zeewier
Hoe ziet Wouters de toekomst voor zich? Dringt zeewier zich idealiter tot in de haarvaten van onze samenleving? “Ik verwacht dat er in de toekomst heel veel zeewierboerderijen zullen zijn, en dat zeewier een grote rol speelt in een aantal producten”, zegt hij. “Maar we waken ervoor om te zeggen dat zeewier dé oplossing is. We zien het als één van de bijdrages aan de oplossing van het klimaatprobleem.”
Daarnaast benadrukt hij dat het in isolatie toepassen van duurzame alternatieven niet de juiste weg is. We moeten ook ons consumptiegedrag fundamenteel veranderen. Reduce, resize, replace, noemt hij dat. “Het moet beginnen met dat consumenten onwijs veel gaan minderen. Om vlees als voorbeeld te nemen, stel jezelf de vraag: moet ik wel elke dag vlees eten? En vervolgens: als ik dan vlees eet, kan de portiegrootte niet omlaag? Het vlees wat dan nog overblijft, kunnen we deels gaan vervangen door zeewier. Dan maken we optimaal impact.”
Change Inc. sprak Joost Wouters tijdens het Upstream Festival 2023. Het jaarlijks terugkerende evenement vond dit jaar plaats in poppodium Annabel, Rotterdam. Op 23, 24 en 25 mei kwamen ondernemers, investeerders, studenten, beleidsmakers en grote bedrijven samen om te praten over één doel: het aanwakkeren van innovaties die de transitie naar de volgende, duurzame economie zullen versnellen.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
