Als je als bedrijf mineraalwater verkoopt ben je afhankelijk van de natuur. Want als het natuurgebied bij de waterbron vervuild is, dan is het water dat ook. Toen Spadel, het moederbedrijf van Spa, in 1921 besloot het mineraalwater daar te bottelen en te verkopen, wist men nog niet dat biodiversiteit zo’n grote rol speelde in het maken van het product. Honderd jaar later weten we dat biodiversiteit heel belangrijk is voor het voortbestaan van het leven op aarde.
Daarom richten steeds meer bedrijven en financiële instellingen hun pijlen op het verbeteren van de biodiversiteit. Maar waar moet je beginnen? “Twee jaar geleden liepen we een beetje vast”, zegt Ann Vandenhende, Corporate Social Responsibility manager bij Spadel. “De biodiversiteitsmarkt is nog niet zo volwassen. Maar we wilden laten zien dat we aan het pionieren waren. We klopte in 2020 aan bij Arcadis, of ze ons konden helpen met het meten van de biodiversiteitsimpact. Omdat het voor ons een belangrijk onderwerp is, waar we objectief op getoetst willen worden.”
Lees ook: Wat is biodiversiteit en waarom is het belangrijk?
Biodiversiteit eindelijk uit de startblokken
Hans van Gossum, biodiversiteitsconsultant bij Arcadis, zit al zeker zes jaar te wachten tot dit thema ook bij bedrijven uit de startblokken komt. “In 2014 zei de Europese Commissie al hierop in te willen zetten, met het ‘No Net Loss Iniviative’. Er werd gedacht dat er wetgeving zou komen dat bedrijven geen negatieve impact mogen hebben op de biodiversiteit. Daar was toen teveel kritiek op, maar ik verwacht dat het er uiteindelijk wel gaat komen.” Van Gossum bedacht zes jaar geleden hoe je als bedrijf aan de slag kunt. Want hoe meet je de biodiversiteit in een gebied en wat kun je er vervolgens aan doen?
Sportmerk Puma liet in 2011 als eerste bedrijf de biodiversiteitsimpact berekenen. Zo keken de Duitse sportverkopers onder meer naar wat de impact was van de grondstoffen (leer en katoen) van hun sportschoenen. Maar het idee wordt nu steeds breder opgepikt, merkt Van Gossum. “Financiële instellingen willen bij een investering ook beter beschermd worden tegen risico’s.” De Vlaamse biodiversiteitsconsultant denkt dat het op termijn heel belangrijk gaat zijn om al deze risico’s scherp te hebben. “De verwachtingen en ambities van de Europese Unie zijn hoog. En als je grondstof ervan afhankelijk is, zoals bij Spadel, is het heel relevant om die risico’s goed te kennen, als je nood hebt aan investeringen.”
Hoe bereken je de biodiversiteit van een gebied?
Het is niet zo dat Arcadis nu elk jaar alle insecten en dieren in een gebied van 13.000 hectare gaat tellen. “Dat geeft wel het meest complete beeld, maar is ook erg arbeidsintensief. Wij kijken naar de oppervlaktes groen, en elke oppervlakte krijgt een bepaalde score.” De 1 staat voor gebied waar niets mee is gebeurt, en 0 betekent dat de originele biodiversiteit compleet verloren is gegaan. Een bedrijfsgebouw met een groen dak krijg bijvoorbeeld de score 0.1, een gebied met fantastische bossen 0.8, vertelt Van Gossum. “Door te zeggen hoeveel elk stukje waard is, geef je het een score. En als je alles bij elkaar optelt, kom je voor Spa op 31 MSA. Dat is de impact van het bedrijf op het gebied eromheen.” En kun je dan bij Spa zeggen of ze goed of slecht bezig zijn? “Dat Spa op een positieve biodiversiteitsscore uitkomt, betekent dat de activiteiten van Spadel de biodiversiteit in de regio daadwerkelijk verbetert”, zegt van Gossum.
Dat zit zo. Vroeger waren dennenbossen net als de gangbare landbouw van vandaag: een boomsoort achter elkaar in parallelle lijnen, met niets dat eronder groeide. Nu groeit er ook mos, varens, paddenstoelen: soorten die onderdak en voedsel bieden aan vogels en dieren. Als deze gebieden bewust hersteld worden, krijg je een hogere score. “Een biodiversiteitspositieve score is iets om trots op te zijn”, zegt Van Gossum.
Hoe wordt biodiversiteit berekend?
MSA staat voor Mean Species Abundance. Het internationale panel van klimaatwetenschappers, het IPCC (bekend van de klimaatrapporten), ondersteunt deze manier van rekenen. Wereldwijd wordt deze methode ook het meest gebruikt. Zo bereken je een biodiversiteits-voetafdruk op een wetenschappelijke manier
Waar zit de meeste impact
Meten is weten, daar kwam Vandenhende wel achter. Spa hielp om de met uitsterven bedreigde korhoen, een kleine vogel die doet denken aan een blauwe kip, opnieuw uit te zetten in het natuurgebied. “Het project is goed gelukt, dus dat toont aan dat er een goede biodiversiteit heerst. Maar de impact op het geheel bleek klein. Bij klimaat merk je dat ook. Iedereen zegt altijd dat de meeste CO2-impact op je wagenpark zit. Maar bij ons bleek dat maar verantwoordelijk voor 0,1 procent van de uitstoot in de gehele keten.” Dat is niet erg, zegt Vandenhende, want het project zorgde ook voor veel interesse op het onderwerp. Maar door het te meten kun je volgens Vandenhende beter een financieringsbeslissing nemen.
Zo bleek bij Spa het Modus Vivendi-project de meeste positieve impact te hebben op de biodiversiteit. Dat is een publiek-privaat partnerschap uit 1967, bedoeld om de natuurlijke waterbronnen te beschermen. In een gebied van 400 hectare is geen industriële- of landbouwactiviteit toegestaan. Dat project is, zoals de meeste, samen met partners van de grond gekomen. En dat is volgens Vandenhende de enige manier om te komen tot significante impact. “Het is ook echt een partnerverhaal. Biodiversiteit spreekt iedereen aan, en het is belangrijk om daar zoveel mogelijk mensen bij te betrekken.” Zo trekt Spadel het ook door naar haar medewerkers. Bij een bijenproject kregen alle medewerkers en klanten een potje honing. “Dat spreekt ook echt tot de verbeelding.”
Voor de komende jaren staan de andere bedrijfsterreinen van Spadel op de rol om gemeten te worden. Het bedrijf heeft namelijk vijf merken onder zich. Onder andere Wattwiler en Carola in Frankrijk, het Bulgaarse Devin en het Waalse Bru. “Ons doel is om in 2025 biodiversiteitspositief te zijn op alle sites. Hoe we daar geraken, dat gaat de komende jaren duidelijk worden”, zegt Vandenhende.
Van Gessum van Arcadis vindt dat je als bedrijf niet vroeg genoeg kunt beginnen met het meten van je biodiversiteit. Helemaal als je ervan afhankelijk bent voor je grondstof. “Spadel laat zien dat het in de realiteit kan. En als ze het realiseren op alle sites, kunnen ze trots zijn.”
Lees ook: Hoe zit het met de biodiversiteit onder zonnepanelen?
Schrijf je in voor onze Newsbreak: iedere dag rond 12 uur het laatste nieuws
Wil jij iedere middag rond 12 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan! Schrijf je hier in voor onze Newsbreak.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
