Jos Lutterman was altijd al actief op de school van zijn dochters. Daar hoorde hij dat steeds meer kinderen ongezond of zelfs helemaal niks eten. “Toen viel het kwartje. Na mijn tijd bij de Rabobank wilde ik gaan ondernemen. Ik vind het leuk om met eten en koken bezig te zijn. Bovendien wilde ik iets doen met een maatschappelijke meerwaarde.”
Lutterman googelde of een initiatief voor basisschoollunches al bestond. Dat was toen niet het geval. “In de rest van Europa bestaat dit wel. Er zijn maar drie landen waar dit niet geregeld is, onder andere dus in Nederland.” En dus startte Lutterman met LunchMaatjes. Het begon met maaltijden op de basisschool van zijn dochters, inmiddels is de stichting actief op zes Utrechtse scholen. Binnenkort wordt het concept uitgebreid buiten de stad.
Keuken gezocht
In de keuken van een theater in Utrecht werden soepen, salades en boterhammen voor de kinderen gemaakt. Toen ze daar in april uit moesten, ging LunchMaatjes op zoek naar een nieuwe locatie. Lutterman kwam in contact met Albron. “In de cateringmarkt hebben we juist te maken met het fenomeen thuiswerken. Grote keukens worden daardoor nu niet ten volle benut”, vertelt Tjeerd Nuijen van Albron. Hij neemt de keuken van verzekeraar a.s.r. als voorbeeld. “Vanuit Albron doen we daar de catering. De ruimte is enorm, maar zo’n 100 vierkante meter van die keuken werd niet gebruikt. Als cateraar zijn we druk bezig om verspilling tegen te gaan. Een keuken niet volledig benutten is óók een vorm van verspilling. Hierover zijn we het gesprek aangegaan met a.s.r. en LunchMaatjes. Al snel waren we het erover eens dat we de keuken konden delen.”
Voor Lutterman een hele opluchting. “We kunnen ons werk voortzetten. Deze keuken biedt zelfs de mogelijkheid om nog meer basisscholen aan te sluiten en van een gezonde lunch te voorzien.”
Professionele aanpak
Albron deelt meer met LunchMaatjes dan alleen de keuken. Nuijen: “We kunnen op verschillende vlakken goed helpen. Hoe bouw je bijvoorbeeld een gevarieerd menu op? Hoe richt je een keuken in? Hoe koop je professioneel in, en bij welke duurzamere partijen kun je dat het beste doen? Dat zijn vragen die bij ons spelen, maar ook bij LunchMaatjes. Eigenlijk verschilt de catering op een basisschool niet gek veel met de catering bij een bedrijf.”
Voor LunchMaatjes een hele uitkomst. “Het helpt enorm”, zegt Lutterman. “Binnen onze organisatie is wel wat ervaring in de horeca, maar een professionele organisatie hadden we niet. Voor ons is het leerzaam om te zien hoe Albron zaken op een professionele manier regelt.”
Verspilling
Elke dag brengt LunchMaatjes een buffet naar verschillende scholen. “Dat is brood, beleg, een warme maaltijd, salades en drinken erbij”, licht Lutterman toe. “Enerzijds is dit strak ingericht. We weten wat een school ongeveer nodig heeft. Maar natuurlijk houden we wel eens wat over. De verspilling proberen we zo laag mogelijk te houden. Blijven er tomaten liggen, dan vriezen we die in. Hebben we genoeg, maken we er een basis voor tomatensoep van. Brood van een paar dagen oud gaat even de oven in en wordt croutons voor de soep of salade.”
Duurzame component
Het menu wordt samengesteld met producten afkomstig van verschillende partijen. Er wordt samengewerkt met lokale leveranciers, supermarkten en groothandels. Ook hier kijkt Nuijen mee. “Ik ga na of iets een duurzame keuze is en hoe het beter kan. Vanuit Albron verzorgen we ook de catering bij sommige overheidsinstanties. Dan gaat het ook vaak over de duurzame component, dus daar zijn we veel mee bezig. Door het netwerk van Albron weten we welke partijen duurzaamheid hoog in het vaandel hebben staan. Daar kunnen wij LunchMaatjes in adviseren.”
Qua financiering is LunchMaatjes grotendeels afhankelijk van overheidsgeld. De gemeente Utrecht financiert een belangrijk deel van wat de stichting doet. Dat betekent dat ze vanuit de gemeente ook eisen stellen. “Die zeggen bijvoorbeeld dat het buffet vegetarisch moet worden. Maar waar koop je dan goede vleesvervangers in? Wij weten het niet, maar Albron wel.”
Geld
Geld is een structureel onderwerp van gesprek tussen LunchMaatjes en Albron. Dat is ook niet zo gek: iemand moet immers de gratis schoollunches betalen. Nuijen: “Met een bepaalde hoeveelheid geld wil je zoveel mogelijk doen. Daarom bekijkt Albron waar het LunchMaatjes kan helpen met betere inkoopafspraken. Zo zijn ze minder geld kwijt aan de inkoop van producten en kunnen ze meer monden voeden.”
De ondersteuning van LunchMaatjes past volgens Nuijen goed bij Albron. “Van alle cateraars zijn wij de enige stichting. Als bedrijf hebben we een sociale inslag. We keren gelden uit aan bepaalde goede doelen, maar willen méér doen. In dit sociale project kunnen we ook onze expertise kwijt.”
Samen eten is samen leren
Voedseleducatie is volgens Lutterman een echte meerwaarde van de gezonde schoollunches. “Wat we zien, is dat het buffet kinderen doet leren. Ze gaan onderling met elkaar in gesprek over eten. 'Wat is dat? Ken jij dat? Dat ga ik proeven.' Zo ontstaan mooie anekdotes.”
Lutterman haalt er een aan. “In het begin zei een jongetje bij het gehele buffet: 'bah, dat lust ik niet.' Twee á drie maanden later at hij juist extra veel groente, zeker wanneer hij na schooltijd ging voetballen. Een andere leerling weigerde groene soep te eten. Na lang aansporen probeerde ze de broccolisoep toch. Niet veel later kregen we een mail van de ouders waarin het recept voor diezelfde broccolisoep wordt gevraagd. Dat is natuurlijk te gek.”
Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat gezonde lunches op basisscholen een positief effect hebben, haalt Lutterman aan. “Kinderen worden gezonder, zitten beter in hun vel, kunnen zich beter concentreren en er wordt thuis meer gesproken over gezond eten. Samen eten is ook echt samen leren.”
“Bovendien is iedereen tijdens het lunchbuffet gelijk”, vervolgt Nuijen. “Ieder kind krijgt dezelfde maaltijd voorgeschoteld en kan dezelfde keuzes maken. Zaken zoals afkomst en de portemonnee van de ouders spelen geen rol.”
Landelijk netwerk
Inmiddels heeft LunchMaatjes in Utrecht een goede basis en komen er ook aanvragen van buiten de stad. Lutterman: “We zijn nu bezig om hetzelfde concept uit te rollen bij vier basisscholen in Hoofddorp. Het doel is om echt een landelijk netwerk op te bouwen.”
Hier kan het bedrijfsleven zeker een rol in spelen, zegt Lutterman. “Overheden maken geld vrij om dit te financieren, maar alleen voor de scholen waar de problematiek erg hoog is. Sommige scholen vallen er net buiten, terwijl daar ook problemen zijn. Daarom streven we naar een combinatie van overheidsgeld en private partijen. Op die manier kunnen alle scholen en alle kinderen in aanmerking komen voor een gezonde lunch.”
Meer artikelen met Albron:
Dit artikel is gemaakt door een van onze expertredacteuren in samenwerking met onze partner. Change Inc. werkt met partners die de klimaattransitie aanjagen. Zij kunnen cases presenteren waar anderen zich aan kunnen optrekken en zijn eerlijk over de uitdagingen. Niet één bedrijf is al 100 procent duurzaam, maar veel zijn onderweg. Dankzij ons partnermodel zijn onze artikelen gratis toegankelijk voor iedereen. Benieuwd naar onze partners? Klik hier.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
