Uit een onderzoek van Milieudefensie en televisieprogramma Zembla blijkt dat de drie grootste veevoerbedrijven van Nederland - ForFarmers, De Heus en Agrifirm - 'foute' soja verkopen. Zij kopen op hun beurt de soja in bij Bunge, een van de grootse soja-importeurs van Europa. En dat bedrijf wordt in verband gebracht met landroof, corruptie en 60.000 hectare ontbossing. Dat, terwijl de soja gecertificeerd isf met een keurmerk voor 'responsible soy'. Maar volgens het Wereld Natuur Fonds laat dat keurmerk te wensen over.
Nederland is de derde grootste soja-importeur ter wereld. Jaarlijks komt er 4,3 miljoen ton aan in onze havens. Een miljoen ton wordt doorgevoerd naar andere landen, en 1,7 miljoen ton van de soja wordt in Nederland voor veevoer gebruikt. Rond de 40 procent van het totaal aan ingevoerde soja komt Brazilië, waar het in verband wordt gebracht met ontbossing. Nederlandse boeren kopen hun soja bij een van de veevoederbedrijven in, waardoor ook zij deze verkeerde soja aan hun dieren voeren. En zo kunnen zuivelproducent FrieslandCampina en vleesverwerkingsbedrijf Vion in verband worden gebracht met ontbossing.
Gegarandeerd ontbossingsvrije soja
Het nieuws komt de dag nadat FrieslandCampina en Agrifirm aankondigden om vanaf 2022 gegarandeerd 100 procent ontbossingsvrije soja aan te bieden. Maar dat betekent niet dat alle zuivel van FrieslandCampina dat straks ook is, want boeren zijn vrij om zelf te kiezen waar ze inkopen. "We hebben geprobeerd om het met Nevedi (brancheorganisatie diervoederindustrie, red.) af te spreken. Zodat het voor de gehele soja-inkoop geldt", zegt duurzaamheidsmanager Sjoerd van Sprang van Friesland Campina. "Maar dat was helaas niet mogelijk qua volume, snelheid en kosten. Dus hebben we het met alleen Agrifirm afgesproken." Volgens Van Sprang koopt ongeveer 30 procent van de gehele Nederlandse melkveehouderij zijn soja bij Agrifirm.
Om die ontbossingsvrije soja te kunnen garanderen wordt met satellieten gewerkt. Ook hebben de bedrijven contact met een coöperatie van Braziliaanse boeren. De sojastroom wordt vervolgens apart vervoert, verwerkt en opgeslagen. "Dat zijn veel ingrepen in de lange keten", zegt Van Sprang. "Maar alleen zo kun je het garanderen."
Hoeveel procent van het melkveevoer is soja?
Een koe eet vooral gras en mais. Ruim 90 procent van het voer komt van het bedrijf zelf, en rond de 10 procent wordt ingekocht. "Dat is voor een groot deel restanten uit de voedingsmiddelenindustrie, zoals bierborstel, dat overblijft uit bierbrouwerijen, citrus- of suikerbietenpulp", zegt Guus van Laarhoven, programmamanager biodiversiteit bij FrieslandCampina. "En dat wordt aangevuld met 1 a 2 procent krachtvoer. Dat zijn maïskorrels, tarwe, soja en raapschroot." Als het maar zo'n klein percentage is, waarom stoppen boeren dan niet helemaal met soja? "Omdat er in het najaar niet genoeg eiwit in het gras zit, heb je soms wat extra nodig", zegt Van Laarhoven. "Soja kan dan net dat puntje op de i zijn om de koe gezond en vitaal te houden."
FrieslandCampina hoopt dat marktwerking er uiteindelijk voor gaat zorgen dat straks alle soja ontbossingsvrij is. "Als onze leden dit nu allemaal willen inkopen is er nog niet genoeg op de markt. Maar omdat wij dit nu als vrager duidelijk maken, hopen we dat meer veevoederbedrijven deze stappen gaan nemen", zegt Van Sprang. Want het bedrijf wil niet in verband worden gebracht met ontbossing.
Vanavond is er een uitzending van Zembla over hoe foute soja in onze supermarkten terecht komt. Het zegt ook dat WNF geen vertrouwen meer heeft in het sojakeurmerk. En de anti-ontbossingswetgeving die de Europese Commissie vorige week voorstelde laat volgens WNF ook te wensen over: niet alle natuurgebieden vallen onder die wet.
Lees ook: Nieuwe Europese regels moeten een einde maken aan ontbossing
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
