Landbouwgewassen leggen via hun wortels CO2 vast in de bodem. Maar niet alle planten zijn daar even goed in. En veel landbouwmethodes zorgen ervoor dat koolstof in de grond weer terug in de atmosfeer terechtkomt. Terwijl aan het opslaan van CO2 geld te verdienen valt. Carbon Farmers ondersteunt boeren om over te schakelen op gewassen die zowel onder als boven de grond koolstof opslaan. Het regelt de verkoop van CO2-certificaten die dat oplevert.
Carbon Farmers is een initiatief van LTO Bedrijven (een ondernemerscollectief voor de agrarische sector) dat in 2022 is opgericht. Op dit moment doen zo’n 45 agrariërs mee. Er lopen vier trajecten die elk op een specifiek gewas gericht zijn. Boeren worden daarin wegwijs gemaakt en volledig ondersteund om CO2-certificaten te verkrijgen en te verkopen. Bedrijven betalen geld voor zulke koolstofkredieten om hun eigen uitstoot te compenseren.
CO2-certificaten
Een koolstofkrediet, oftewel CO2-certificaat, geeft aan dat de uitstoot van 1 ton CO2 is vermeden of uit de atmosfeer is verwijderd. Bedrijven en particulieren kunnen deze certificaten kopen en daarmee hun uitstoot en klimaatschadelijke activiteiten compenseren. Allerlei projecten die CO2-reductie realiseren worden hiermee gefinancierd: van het direct afvangen van broeikasgassen uit de atmosfeer, tot de bescherming van tropische regenwouden en het aanplanten van nieuwe bossen.
CO2-opslag in de landbouw bestaat uit twee componenten, legt Lars Hillewaere van Carbon Farmers uit. Bij gangbare landbouwmethodes worden akkers en graslanden regelmatig diep omgeploegd. Koolstof in de grond reageert dan met zuurstof en verdwijnt als CO2 in de lucht. Percelen met meerjarige gewassen die van nature veel CO2 vastleggen en waar weinig of niet geploegd wordt, zorgen voor extra koolstof in de grond. Hier kunnen CO2-certificaten mee verdiend worden. Daarnaast ligt bovengronds, in planten zelf, CO2 opgeslagen. Als de oogst permanent in gebruik blijft - bijvoorbeeld als bouwmateriaal - komt de CO2 niet meer terug in de lucht. Ook dit kan verhandelbare koolstofkredieten opleveren.
Niet alleen voor de certificaten
Olifantsgras (officieel miscanthus giganteus) is een van de gewassen waar Carbon Farmers mee werkt: een snelgroeiende, rietachtige plant die nauwelijks bestrijdingsmiddelen, bewatering en bemesting nodig heeft. Het slaat extreem veel CO2 op: de energetische dichtheid is hoger dan van steenkool. Olifantsgras wordt gebruikt om biobrandstof mee te maken, als grondstof voor papier en bioplastic, en als bouwmateriaal.
Duurzame gewassen zijn niet enkel interessant vanwege de emissiehandel. “Wij zeggen altijd tegen boeren: je moet dit doen als je op de lange termijn focust”, vertelt Hillewaere. “Doe het niet alleen voor de certificaten. Doe het omdat een bodem met veel koolstof uiteindelijk beter rendeert. Omdat het de bodemvruchtbaarheid verhoogt en de waterhuishouding verbetert. Waardoor de bodem meer vocht doorlaat als het veel regent, en meer water vasthoudt in droge periodes.”
De looptijd van overeenkomsten die Carbon Farmers afsluit, is lang. Contracten lopen minimaal vijf tot tien jaar. Zo blijft opgeslagen CO2 ook echt in de grond zitten. Hillewaere: “We leggen schriftelijk vast dat boeren de intentie hebben om ook daarna te blijven werken aan duurzaam bodembeheer. We kunnen boeren helaas niet voor honderd jaar vastleggen. Uit oogpunt van permanentie zou je dat in een ideaal scenario wel willen doen.”
Regionaal vermarkten
Het verdienmodel met koolstofkredieten focust zich nu nog vooral op CO2-opslag in de bodem. “Omdat de agrariër daar het volledige eigenaarschap over heeft”, legt Hillewaere uit. “En dus is ook de opbrengst volledig voor de agrariër.” CO2-certificaten voor producten zoals bouwmaterialen vragen om een ingewikkeldere rekensom: niet alleen de boer, maar ook bedrijven verderop in de keten hebben recht op een deel van de inkomsten.
Boeren zouden daarom de keten van duurzame landbouwproducten meer in eigen hand kunnen nemen, stelt Hillewaere. Hij denkt dat via coöperaties boeren laagwaardige verwerkingsproducten prima zelf kunnen produceren. Op verschillende plekken in Nederland wordt al geëxperimenteerd met het regionaal fabriceren van biobased bouwmaterialen.
Ook de verkoop van CO2-certificaten voorziet Hillewaere van een lokaal randje. Voor de certificering van projecten werkt Carbon Farmers alleen samen met Nederlandse partijen. “Wij verkopen onze certificaten uiteindelijk het liefst aan bedrijven van dichtbij die voeling hebben met ons verhaal.”
Lees verder:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
