Business check-up: Duurzaam vlees uit het lab

Business case

Een van de methodes voor de productie van kweekvlees maakt gebruik van spierweefsels van dieren. Deze worden in een bioreactor gekweekt voor de ontwikkeling van vleesproducten. Zo heeft de Amerikaanse start-up Memphis Meats kleine hoeveelheden vlees gekweekt met behulp van cellen van koeien, varkens en kippen. Op deze manier is Memphis Meats erin geslaagd om hotdogs, worst, burgers en gehaktballen te maken. De vleesproducten zijn volgens de start-up vrij van antibiotica, ontlasting, ziekteverwekkers en andere contaminanten die in conventioneel vlees kunnen voorkomen. De oprichters van Memphis Meats verwachten hun kweekvlees binnen drie tot vier jaar op de markt te brengen.

Ook in Nederland is kweekvlees niet onbekend gebleven. Eerder presenteerde Mark Post, hoogleraar vasculaire fysiologie aan de Universiteit Maastricht, de eerste hamburger gemaakt uit stamcellen van runderen. Volgens Post kan de kweekburger binnen vijf jaar op de markt worden gebracht als exclusief product, maar later, bij een groeiende vraag van consumenten en een dalende prijs, ook als gangbaar product in de supermarkt.

Naast de productie van kweekvlees kan de productiemethode van het milieuvriendelijke alternatief ook duurzaam leer opleveren. Dat doet het Amerikaanse bedrijf Modern Meadow. In tegenstelling tot de veelgebruikte methode om leer te produceren, levert het kweken van leer minder afval en daardoor minder kosten op. Dit komt omdat er geen dieren worden geslacht voor het maken van het leer. Daarnaast kan de kleur van het leer vooraf bepaald worden en hoeft het niet achteraf geverfd te worden zoals bij conventionele leerproducten.

Schaalbaarheid

Om de productie van kweekvlees schaalbaar te maken, zijn er nog genoeg obstakels te overbruggen. Zo is er nog geen ideale methode ontwikkeld om het duurzame alternatief voor vleesproducten te kweken. Er is veel onderzoek nodig naar vasculaire netwerken om de productie van grote hoeveelheden kweekvlees mogelijk te maken. Toch zijn er al bestaande industriële processen die gebruikmaken van celkweken. Een voorbeeld hiervan is de grootschalige productie van onder andere wijn, bier en yoghurt. Door een voorbeeld te nemen aan de bestaande technieken van voedselproductie via celkweken, kan de productietechniek van kweekvlees worden geoptimaliseerd en vervolgens schaalbaar gemaakt.

Een ander obstakel dat zich voordoet bij grootschalige productie van kweekvlees is de publieke acceptatie van de duurzame vleesproducten. Uit eerder onderzoek blijkt dat consumenten kweekvlees onnatuurlijk vinden in vergelijking met traditionele vleesproducten. Daarom zou het imago van kweekvlees verbeterd kunnen worden door de milieuwinsten van het duurzame alternatief te benadrukken. Een recent onderzoek dat in opdracht van het Cube Design Museum werd uitgevoerd, wijst uit dat meer dan de helft van de Nederlandse bevolking kweekvlees wil proberen. Bovendien verkiezen de Nederlanders kweekvlees boven een vegetarisch of veganistisch dieet. Meer dan een derde van de ondervraagden gaven echter aan nog nooit van kweekvlees te hebben gehoord. Nog eens een derde heeft er wel van gehoord, maar weet niet precies wat kweekvlees is. Ook daar zijn veel slagen te behalen om het duurzaam geproduceerde vlees schaalbaar te maken.

Milieuwinst

De wereldwijde vleesproductie neemt nu al 70 procent van de beschikbare landbouwgrond in gebruik. Deze inspanningen verbruiken 8 procent van de totale schone waterbronnen die in de wereld beschikbaar zijn. Daarnaast is de vee-industrie verantwoordelijk voor 20 procent van de broeikasgassen die wereldwijd worden uitgestoten.

Als gevolg van een groeiende wereldbevolking en opkomende economieën verwachten onderzoekers dat de uitstoot van broeikasgassen, afkomstig uit de vee-industrie, de komende jaren zal toenemen. Uit cijfers van de Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) blijkt daarnaast dat de wereldwijde consumptie van vlees de komende tien jaar stijgt. Dit komt vooral door de toename van de vleesconsumptie in opkomende economieën. De grootschalige productie van kweekvlees moet daar verandering in brengen als duurzaam alternatief. Zo maakt celkweken van vleesproducten het slachten van het vee overbodig, waardoor de milieu-impact van de vee-industrie wordt verkleind.

Voor het celkweken van vleesproducten zijn er echter nog cellen van bestaande dieren nodig, maar daarvoor hoeft het vee niet te worden geslacht. Daarnaast kan de vleesproductie door middel van celkweken efficiënter en sneller worden uitgevoerd. Infectieziektes die in de vee-industrie voorkomen, zijn bij kweekvlees niet aan de orde. Daarmee wordt verspreiding van de ziektes tegen gegaan en gaat er nauwelijks vlees verloren.

Tot slot kan gekweekt vlees zo worden ontwikkeld dat het meer vitamines bevat en minder schadelijke stoffen. Op die manier kunnen kweekvleesproducten bijdragen aan het bevorderen van de gezondheid van de wereldbevolking. 

Deze Business check-up is tot stand gekomen in samenwerking met Rutger Baar. 

Foto: Hoofdafbeelding: Lukas Budimaier via Unsplash.com, Creative Commons, In tekst-afbeelding: Niklas Rhose via Unsplash.com, Creative Commons (Cropped by DuurzaamBedrijfsleven)