De website laat zien welke acties retailers ondernemen op verschillende duurzame thema’s. De eerste versie van het dashboard verscheen vorig jaar en bevatte duurzaamheidsdata van vijf supermarkten. Voor deze vernieuwde versie hebben bijna alle grote supermarkten gegevens aangeleverd. Het gaat dan over de data van 2023.
Broeikasgasemissies
Het dashboard werpt een blik op de uitstoot van broeikasgasemissies in scope 1, 2 en 3. Omdat de supermarkten verschillen in grootte en in omzet, is de uitstoot weergegeven in broeikasgasemissies per miljoen euro omzet. Hier moet wel een kanttekening bij worden geplaatst: de supermarkten gebruiken verschillende methodes om dit te berekenen.
De cijfers zijn dus niet goed vergelijkbaar. Ze geven wel inzicht in hoeverre supermarkten al bezig zijn met het monitoren van hun emissies. Grotere supermarkten zoals Albert Heijn, Aldi, Lidl en Jumbo beschikken over eigen cijfers en die van hun toeleveranciers. Boon, DekaMarkt, Hoogvliet, Plus en Spar hebben ook data voor broeikasgasemissies kunnen aanleveren. Een aantal kleinere supermarkten is nog niet zo ver en verwacht later dit jaar met cijfers te komen.
Eiwittransitie
Dan het marktaandeel plantaardige tegenover dierlijke eiwitten. Uit de cijfers blijkt dat Ekoplaza voorop loopt in de eiwittransitie met een volume van 53 procent plantaardige eiwitten. Albert Heijn komt met 44,1 procent op de tweede plaats. Plus verkoopt het laagste percentage plantaardige eiwitten: 35,4 procent.
Alle supermarkten werken minimaal toe naar het doel van de Nederlandse overheid. Die schrijft voor dat vanaf 2030 minimaal 50 procent van de verkochte eiwitten plantaardig is. Albert Heijn, Aldi, Dirk, Ekoplaza, Jumbo, Lidl, Picnic, Plus en Spar stellen een ambitieuzer doel met een marktaandeel van 60 procent plantaardige eiwitten.
Per vliegtuig, boot of vrachtwagen?
In het dashboard is ook het transport opgenomen. Of producten worden geïmporteerd per vliegtuig, boot of vrachtwagen, is immers van invloed op de klimaatimpact. Zo maakt supermarkt Boon uitsluitend gebruik van wegtransport. Bij Ekoplaza zijn alle producten luchtvrachtvrij. “Transport per boot is redelijk eenvoudig te realiseren“, zei Ekoplaza-directeur Erik Does in een eerder interview met Change Inc.
“De vervolgstap is om de productie te verplaatsen, zodat we een lokaler aanbod realiseren. Daarvoor zijn we veel in overleg met telers. Recentelijk hebben we de graansoort spelt naar Nederland gehaald. Met een teler en een pletterij die de producten verpakt, zet je dan zo’n systeem op. Dat scheelt voedselkilometers en je haalt ook een stukje werkgelegenheid hierheen. Ik denk dat lokaal de toekomst is.“
De cijfers van Lidl zijn niet bekend, al deed supermarkt de belofte om alle winkels vóór 2030 te bevoorraden met elektrische vrachtwagens. MVO-manager Quirine de Weerd vertelde daar eerder over: “Door het gebrek aan landelijke regels trekken steden hun eigen plan. Zo komt Amsterdam met een zero emissie-zone. Nijmegen en Arnhem volgen, maar andere steden nog niet. Voor ons is dat onhandig omdat we landelijk opereren. Dus hebben we de knoop doorgehakt dat we overstappen op elektrisch vervoer. We gaan niet achterover hangen en wachten tot de wet ons verplicht om te verduurzamen. Bovendien leggen we de lat graag hoog. Voor onszelf, maar ook voor andere bedrijven. We laten graag zien wat er al mogelijk is.”
Ontbossingsvrij
Uit het dashboard blijkt dat bijna alle retailers stappen zetten naar ontbossingsvrije soja en palmolie. Alleen Aldi stelt geen eisen aan huismerkleveranciers als het gaat om ontbossingsvrije producten. Van Odin en Picnic zijn geen data bekend. Dat is opmerkelijk, want de Europese ontbossingswet komt eraan, al dan niet met een jaar vertraging.
Transparant
De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) verplicht bedrijven om te rapporteren over hun impact op de mens en op het klimaat. Voor grote beursgenoteerde bedrijven, waar ook enkele supermarkten onder vallen, is de CSRD van kracht over boekjaar 2024. Het dashboard bevat data over het jaar 2023. Supermarkten bereidden zich toen volop voor op de CSRD, maar waren nog niet verplicht om de cijfers bekend te maken. Dat de data toch wordt gedeeld, bevestigt dat de retailers gehoor geven aan de roep om transparantie.
Dit is niet altijd zo geweest, weet voormalig directeur van Transitiecoalitie Voedsel Willem Lageweg. Hij verwees eerder naar de Superlijst van Questionmark. Die lijst werd geïntroduceerd in 2019 en laat zien in hoeverre supermarkten echt duurzame en gezonde producten aanbieden en promoten. “In het begin kwam er vooral verzet vanuit de koepel van supermarkten. Inmiddels zijn we een paar jaar verder. Er is nog steeds ongemak, maar inmiddels geven supermarkten aan de ranglijst zelf ook belangrijk te vinden. Het creëert een zeker bewustzijn. Welke producten ze aanbieden, tegen welke prijs en hoe andere supermarkten het doen.”
Die weerstand die er aanvankelijk was, is hem welbekend. “Eigenlijk gaat het altijd zo. Wanneer die eerste horde overwonnen is, komt er acceptatie en daarna zelfs actie. Dat helpt de transitie.” Al is er nog ruimte voor verbetering. “Supermarkten bepalen voor 75 procent wat er op ons bord terechtkomt. Ze kunnen en moeten nog meer doen dan ze nu doen.”
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
