Van desolaat gebouw naar stadsoase: dit wordt de nieuwe Jaarbeurs

Iedereen kent Jaarbeurs van de meest uiteenlopende evenementen; van de Bouwbeurs tot Dutch Comic Con. Maar de nieuwe Jaarbeurs is veel meer dan een evenementenlocatie, vertelt CEO Albert Arp. “Op dit moment is Jaarbeurs naar binnen gekeerd, ik noem het wel eens een black box. We organiseren er fantastische dingen, maar daarbuiten lopen mensen er eigenlijk niet rond. Dat gaat straks veranderen. Het verandert van een introvert naar een extravert gebied.”

De toekomst van Jaarbeurs

Arp werd in 2016 CEO van Jaarbeurs en kreeg als opdracht om het bedrijf nieuw leven in te blazen. Zijn eerste jaren stonden in het teken van het financieel gezond maken van de onderneming. Toen dat gelukt was, werd het tijd voor fase 2: de toekomst van Jaarbeurs. “We willen iets creëren in Utrecht waar de stad trots op is. En het moet een plek zijn voor het hele land en misschien zelfs het buitenland. Als je een evenement, congres, vergadering of beurs wil organiseren, dan moet Utrecht het eerste zijn waar je aan denkt”, vertelt de CEO.

'We willen het Parijs-akkoord als uitgangspunt nemen'

Leefbaarheid, duurzaamheid en aantrekkelijkheid vormen de pijlers van het masterplan voor de nieuwe Jaarbeurs. Daarin zijn de 17 duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) erg belangrijk. Het bedrijf kan direct bijdragen aan Utrecht als duurzame stad (SDG 11), verantwoorde consumptie en productie van grondstoffen als energie en water en het verminderen van afval (SDG 12). “Met onze duurzaamheidsstrategie willen we op alle 17 doelen het maximale eruit halen. Maar eigenlijk willen we nog een stap verder gaan en het Parijs-akkoord als uitgangspunt nemen. Zowel met de venue als met onze bedrijfsactiviteiten”, zegt Arp.

Lees ook: Hoe de SDG's invulling krijgen in de vastgoedsector

Stadsoase

Winy Maas is de architect die het bestaande desolate gebouw moet omtoveren tot een ware stadsoase, zoals Arp het noemt. Wat nu een gesloten, monofunctioneel hallencomplex is, wordt straks een multifunctionele plek die volledig open is naar buiten toe. Het wordt onderdeel van een geheel nieuwe wijk, die het centrum van Utrecht en de achterliggende wijken met elkaar verbindt.

Naast de activiteiten van Jaarbeurs kunnen mensen er wonen, werken en leven. Aan het Merwedekanaal, aan de achterzijde van Jaarbeurs, komt een waterfront met horeca. Het complex krijgt bovendien een duurzaam, groen dak, dat niet alleen bijdraagt aan de vergroening van de stad, maar ook aan het opvangen, afvoeren en hergebruiken van regenwater.

Onderdeel van Utrecht

De connectie met Utrecht is belangrijk voor Jaarbeurs, zowel vanuit maatschappelijk als vanuit economisch oogpunt. Het bedrijf levert de stad zo’n € 500 mln per jaar op door de spin-off van de evenementen in het complex. Doordat het nieuwe Jaarbeursdistrict veel meer functies heeft, zoals wonen en horeca, kan Utrecht andersom ook meer opleveren voor Jaarbeurs, verwacht Arp. 

Foto: Albert Arp overhandigt het masterplan voor de nieuwe Jaarbeurs aan burgemeester Jan van Zanen van Utrecht.

Die nieuwe stadsfuncties zijn ook de reden dat het bedrijf koos voor een nieuw gebouw. “Het wordt straks een hele andere plek en dat zou met renovatie helemaal niet kunnen. Bovendien moet het ook op het gebied van duurzaamheid en technologie state of the art zijn. Als we nu iets bouwen, dan doen we dat met een toekomstbestendige focus. Renovatie zou leiden tot suboptimale oplossingen”, verklaart Arp.

Vervoer en transport uit het zicht

Wat duurzaamheid betreft is Jaarbeurs gezegend met een toplocatie naast Utrecht Centraal. “Het ontvangen van bezoekers met de trein gaat vlekkeloos. Dat willen we dus stimuleren, samen met NS”, zegt Arp. Nu komt de helft van de bezoekers met het openbaar vervoer; uitgaande van een vaccin voor het coronavirus verwacht de CEO een groei naar 80 procent. Er zijn straks minder parkeerplaatsen en de plekken die er zijn, verdwijnen uit het zicht. Samen met de gemeente onderzoekt het bedrijf de mogelijkheden om bezoekers aan de rand van de stad te laten parkeren en van daaruit op duurzame wijze naar Jaarbeurs te reizen.

Ook de vrachtwagens, die nu nog rondom het hele complex rijden om de hallen te vullen voor evenementen, zijn straks minder prominent aanwezig. Een logistieke straat in het midden van het complex zorgt ervoor dat vrachtwagens gemakkelijk in en uit kunnen rijden. “Dat maakt de locatie aantrekkelijker en toegankelijker. En we kijken naar mogelijkheden om in die logistieke straat uitlaatgassen op te vangen.”

Lees ook: Logistieke hub in Den Haag zorgt voor minder verkeer en vervuiling

Kleiner en slimmer

Uniek aan het masterplan is dat het nieuwe complex kleiner wordt; van 95.000 naar 65.000 vierkante meter. Arp: “De samenleving en de business zitten niet meer te wachten op massale evenementen. We maken het dus kleiner, maar leveren meer waarde per vierkante meter.” In de nieuwe venue is het bijvoorbeeld mogelijk om ruimtes te delen, waardoor de dekkingsgraad omhoog kan. “Nu zijn onze hallen dichte dozen. In een meer open behuizing kun je ruimtes creëren voor gemeenschappelijk gebruik. Daardoor kunnen er meer evenementen naast elkaar plaatsvinden.”

'We maken het kleiner, maar leveren meer waarde per vierkante meter'

Digitale verdienmodellen voegen daar nog meer waarde aan toe. Jaarbeurs werd door Samsung Global geselecteerd als één van de drie Europese frontrunners op het gebied van evenementen, samen met toplocaties in Keulen en Milaan. Sinds 2019 werkt Jaarbeurs met Samsung Global aan de ontwikkeling van digitale verdienmodellen als aanvulling op fysieke events.

Een voorbeeld: de Vakantiebeurs. “Als je bij je aanmelding toestaat dat we je informatie sturen, dan krijg je voorafgaand aan het event al het aanbod van reisorganisaties te zien. Kom je met de trein naar ons toe – dat hoop ik natuurlijk – dan heten we je al welkom op het station. Via de looproute in onze app leiden we je langs restaurants waar je een kop koffie kunt drinken. Op basis van je interesses koppelen we je aan verschillende exposanten. Door die digitale connectie kunnen exposanten veel meer uit hun vierkante meter halen. Daardoor huren ze misschien minder vierkante meters, maar wordt de ruimte meer waard. Bovendien kunnen wij op hetzelfde oppervlak meer exposanten verwelkomen. En er vindt voor en na het fysieke event veel meer business en interactie plaats.”

Toegankelijk maken

Arp wil niet alleen directe impact maken met het verduurzamen van de ‘hardware’, maar ook indirect met wat er binnen gebeurt. “In een welvarend land als Nederland is niet alles even toegankelijk voor iedereen. Daar maak ik me zorgen om en ik denk dat wij daar als Jaarbeurs een rol in te vervullen hebben. Er komen straks allerlei mogelijkheden bij om meer inclusie te realiseren.”

Arp denkt daarbij aan congressen en bijeenkomsten die bijdragen aan inclusie van kwetsbare groepen in de samenleving. Bedrijfsinstellingen, onderwijsinstituten en brancheorganisatie kunnen in Jaarbeurs hun activiteiten ontwikkelen. Bijvoorbeeld om zorg en onderwijs toegankelijk te maken voor iedereen (SDG’s 3 en 4). “Dat doen we niet alleen, maar wij kunnen wel zorgen dat er spelers op het platform komen die dat versnellen”, legt Arp uit. “En we zijn ook in de positie om wat weg te geven. Gratis bestaat natuurlijk niet, maar als we in de samenleving onze nek uit willen steken, dan lossen we dat op.”

'Er komen allerlei mogelijkheden bij om meer inclusie te realiseren'

Het bedrijfsmodel van Jaarbeurs biedt ruimte om daarop in te zetten. “Het mooie van Jaarbeurs is dat wij geen Angelsaksische aandeelhouders hebben. We hoeven geen groot dividend uit te keren of winst te maximaliseren. We willen een gezond resultaat behalen om te investeren in mensen, samenleving en ons bedrijf. We hopen mensen, spelers en organisaties aan te trekken die er net zo over denken. En dat zijn er gelukkig steeds meer.”

Lees ook: Hoe innovatiehub JIM bijdraagt aan de groene, gezonde en slimme stad

Meer stakeholders

Hoe meer stadsfuncties erbij komen, hoe meer mensen willen meepraten over het gebied. Toch maakt Arp zich daar geen zorgen over. “Ik ga niet uit van het angstmodel dat ik straks minder te zeggen heb op ons terrein. Dat is namelijk evident”, zegt de CEO. “Het is een logisch gevolg van dat er meer spelers bijkomen. Maar natuurlijk houden we wel rekening met wat voor spelers dat zijn. We willen bijvoorbeeld wel geluid kunnen maken, dus ik verwacht er geen verpleeghuis. Het wordt een plek waar mensen graag buiten willen zijn. Bewoners en bedrijven weten dus waar ze terecht komen.”

Dat hij straks wat zeggenschap verliest, ziet hij vooral als een kans. “Ik hou van vreemde ogen en van mogelijkheden van buiten. Dat is ook zoals ik dit bedrijf de laatste 4 jaar heb geleid.”

Nog 100 jaar vooruit

Jaarbeurs bestaat 103 jaar. Wat Arp het meest enthousiast maakt over de plannen, is dat hij met zijn team het bedrijf een richting geeft voor de komende 100 jaar. “En dat op een verstandige wijze, in een mooie tijd waarin iedereen over duurzaamheid nadenkt!”

Het feit dat eerdere verbouwplannen niet werden uitgevoerd, is nu een enorme kans gebleken. “Toen ik bij Jaarbeurs begon, had het bedrijf een achterstand van 10 jaar. Maar als Jaarbeurs 10 jaar geleden had verbouwd, was er waarschijnlijk veel minder nagedacht over duurzaamheid. Ik zeg wel eens: in de vertraging zit ook de versnelling. Zo kijk ik ook naar de huidige corona-periode. De activiteiten liggen nu tijdelijk stil, natuurlijk verandert er zeker wel wat. Maar er ontstaan ook altijd nieuwe kansen en mogelijkheden. De essentie van ons bedrijf en onze visie blijft.”

Lees ook: Het is stil in Jaarbeurs door de coronacrisis. Een kans om tempo te maken met verduurzaming, vindt CEO Albert Arp

Beeld: Jaarbeurs