Hoewel NS over 2013 verlies maakte, had CFO Engelhardt Robbe toch een lichtpuntje: de presentatie van de eerste ‘milieuverlies-en-winstrekening’ van Nederland. In dit overzicht heeft NS becijferd wat de kosten en opbrengsten zijn van de bedrijfsvoering op milieu en maatschappij in Nederland.
Normaliter worden deze getallen niet berekend of vermeld. Een typische ‘milieukostenpost’ is bijvoorbeeld de CO2-uitstoot of de productie van afval. Een positieve impact is een reiziger die een reële optie heeft om in de auto te stappen, maar in plaats daarvan in de schonere trein stapt.
De positieve impact kwam in totaal uit op ongeveer € 60 mln. De negatieve milieu-impact telde op tot een vergelijkbaar bedrag. Bij het laatste zit de grootste impact in het stroomverbruik van de honderden treinen die elke dag over het spoor rijden. “Onze milieuverlies-en-winstrekening heeft ons geleerd dat de uitstoot van emissies als gevolg van ons energiegebruik de grootste negatieve milieu-impact heeft: 80 procent van de circa € 60 mln,” aldus Robbe.
Prioriteiten
“Dat verhoogde inzicht is meteen de meerwaarde van een milieuverlies-en-winstrekening,” stelt de CFO. Het overzicht maakt álle kosten van de bedrijfsvoering transparant, niet alleen de financiële indicatoren die bedrijven normaal gebruiken. De nieuwe inzichten zijn bruikbaar voor het stellen van prioriteiten in het duurzaamheidsbeleid. Het overzicht is ook een cruciaal onderdeel van de niet-financiële verslaglegging, wat voor bedrijven steeds vaker verplicht zal worden.
Voor Robbe biedt de rekening met name belangrijke stuurinformatie over waar de winst te behalen is voor zowel de financiën als het milieu. “Het presenteren van het overzicht heeft alleen zin als je ook wat met de informatie gaat doen. Pas dan kan een milieuverlies-en-winstrekening een gamechanger worden.”
Een milieuverlies-en-winstrekening heeft alleen zin als je ook wat met de informatie gaat doen. Dan kan het een gamechanger worden.
Voor NS ligt de prioriteit daarom bij het energiegebruik en het aantrekken van treinreizigers die anders de auto pakken. Robbe: “We zullen de komende jaren nog verder inzetten op energiebesparing door energiezuinig rijden en de inzet van zuinige treinen. We hebben daar al veel bereikt en gaan daar vol mee door.”
Als voorschot op die plannen maakte het bedrijf vorige week bij MVO Nederland de ambitie bekend om 50 procent efficiënter met energie om te gaan in 2020 ten opzichte van 2005. Voor die tijd moet daarnaast veel meer groene stroom worden ingekocht met als doel de klant uiteindelijk een klimaatneutrale treinreis te kunnen bieden. Hiervoor loopt nu een Europese aanbesteding.
Uitdaging
NS is voor zover bekend de eerste organisatie in Nederland die zijn milieu-impact heeft gekwantificeerd. Andere organisaties hebben het tot nu toe alleen aangekondigd. Wereldwijd hebben slechts enkele bedrijven dit durven doen. Sportkledingfabrikant Puma is een van de bekendste. In 2010 publiceerde het bedrijf een waardeschatting van de milieu-impact in zowel zijn eigen operaties, als de gehele waardeketen. Het prijskaartje telde op tot € 145 mln. Wellicht deels door het feit dat de winst in 2010 de milieuschade maar net oversteeg heeft Puma de exercitie nooit herhaald.
NS is van plan dat wel te doen, ook al is de taak uitdagend. Algemene, brede termen als ‘milieu-impact’ zijn nu eenmaal moeilijk te specificeren. Hoe bepaal je bijvoorbeeld wat een ton CO2 waard is? Hoe kwantificeer je watervervuiling? Welk (milieu)voordeel levert één reiziger op die in de trein stapt in plaats van de auto?
NS is voor zover bekend de eerste organisatie in Nederland die zijn milieu-impact heeft gekwantificeerd.
“Milieukostprijzen zijn geen exacte wetenschap, maar zijn gebaseerd op gemaakte aannames door erkende wetenschappelijke instellingen,” aldus Robbe. “De prijzen geven primair een indicatie weer van de kosten en opbrengsten. Het doel van deze milieu-impactanalyse was daarom vooral om onze negatieve en relatieve positieve milieu-impact voor het eerst inzichtelijk te maken.” Om de analyse zo betrouwbaar mogelijk te maken is deze door KPMG geverifieerd.
Keuzereizigers
Zeker over de ‘relatieve positieve impact’ is zorgvuldig nagedacht. Het uitgangspunt leidt namelijk makkelijk tot verwarring. Kun je als treinbedrijf een positief effect claimen als reizigers met de trein gaan in plaats van met de auto? Er is dan immers nog steeds CO2-uitstoot.
Robbe licht de werkwijze toe. “We hebben alleen gekeken naar zogeheten keuzereizigers. Dat zijn reizigers die een reële keuze hebben om met de auto te gaan. We kijken niet naar de mensen die geen alternatief hebben.”
NS rekent zichzelf dus niet het voordeel toe van de persoon zonder rijbewijs of die vanwege parkeerproblemen geen andere optie heeft dan de trein. Wel is gekeken naar mensen die door het gemak of duurzaamheid van de trein ervoor kiezen de auto te laten staan. Die groep is goed voor ongeveer 30 procent van de reizigerskilometers. “Zij maken een bewuste keus en sparen daarmee het milieu. De trein is gemiddeld 75 procent schoner dan de auto. Zo hebben we positieve impact.”
De methodiek en aannames van NS voor het berekenen van de milieu verlies- en winstrekening zijn terug te vinden op een speciaal daarvoor ingerichte site. De jaarcijfers van NS zijn hier te vinden.
Foto: Hindrik Sijens via Flickr.com
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
